Bàng lá nhỏ hợp phố nhà thấp, trồng tạm thời
Mới đây, lãnh đạo Hà Nội vừa chấp thuận đề xuất của Sở Xây dựng Hà Nội về việc trồng cây xanh thay thế trên đường Nguyễn Chí Thanh - Trần Duy Hưng. Theo đó, Sở Xây dựng Hà Nội đề xuất 2 phương án.
Phương án 1: Trồng thay thế bằng toàn bộ cây bàng lá nhỏ, có đường kính thân cây từ 10 - 15cm; chiều cao vút ngọn 6 - 8m. Phương án 2: Trồng đan xen giữa 1 cây bàng lá nhỏ có đường kính thân cây 10 - 15cm; chiều cao vút ngọn 6 - 8m và 1 cây cọ dầu đường kính 40 - 60cm, chiều cao lộ thân khoảng 2m.
GS.TSKH Nguyễn Ngọc Lung, Viện trưởng Viện Quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng cho biết, cây bàng lá nhỏ có nguồn gốc từ Đài Loan, được trồng ở Việt Nam khoảng 4 - 5 năm gần đây. Cây sinh trưởng tốt, nhanh, tán lá xanh quanh năm, tạo bóng mát tốt.
Tuy nhiên, cây bàng lá nhỏ chỉ phù hợp trồng ở các tuyến phố nhà thấp tầng, trồng tạm thời để lấy bóng mát tầng thấp nhanh, rồi sau này thay thế cây khác thì được. Loại cây này chỉ cao tối đa 15m, tương đương với nhà 4 tầng. Trong khi đó, để tạo bóng mát cảnh quan lâu dài, phải trồng các loại cây cao đến vài chục mét, tạo bóng mát cho những ngôi nhà cao hàng chục tầng.
“Phố Lò Đúc hay một số tuyến phố khác của Hà Nội có các loài cây như sấu, cây nhội, cây sao… cao đến 30 - 40m, trồng hàng trăm năm nay vẫn xanh tốt. Đây là những loại cây mang đặc điểm rõ rệt của cây đô thị như tán lá xanh, rễ cọc, trồng lâu năm, ít có khả năng gãy đổ, phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu. Khi nghiên cứu cây trồng đô thị phải tính đến khả năng sinh học của từng loài và phải trồng lâu dài, có tầm nhìn theo từng tuyến phố”, GS.TSKH Nguyễn Ngọc Lung cho hay.
Cũng theo GS Lung, ở Việt Nam có rất nhiều cây mang những đặc điểm ưu việt nhưng lại chưa phù hợp trồng ở đô thị. Ví dụ như cây long não là một loài bản địa, lá cây tiết ra tinh dầu thơm rất tốt cho con người, diệt khuẩn. Nhưng nhược điểm của cây là tán rộng và không cao nên chỉ phù hợp trồng trong các bệnh viện, trường học, cơ quan công sở chứ không phù hợp trồng ở đường giao thông.
Hay cây xà cừ có tán rất cao, rộng, mọc nhanh, trồng được ở khắp nơi trong cả nước nhưng lại không phù hợp trong đô thị do tán quá rộng mà lại không có rễ cọc, chủ yếu là rễ ngang, dễ làm hỏng hạ tầng giao thông đô thị. Hay như cây bàng ta, tán lá rất đẹp nhưng bị rụng lá và quả chín khiến côn trùng phát triển theo…
Nên chọn cây bản địa
Theo chuyên gia lâm nghiệp Lê Huy Cường, Hội Khoa học kỹ thuật lâm nghiệp, Hà Nội nên cân nhắc chọn cây bản địa để tạo dấu ấn, tránh lãng phí không cần thiết. Cây bàng lá nhỏ, hay còn gọi là cây bàng Đài Loan... cũng giống cây phong lá đỏ là loại cây nhập ngoại.
Loại cây này không phù hợp để trồng trên tuyến phố Nguyễn Chí Thanh - Trần Duy Hưng. Những tuyến phố đẹp như vậy cần phải nghiên cứu trồng những loại cây bản địa để tạo những dấu ấn đặc trưng.
Theo chuyên gia Lê Huy Cường, Hà Nội nên trồng cây sau sau, đó là cây bản địa, cây tái sinh có sẵn tại nhiều khu rừng của Việt Nam. Trồng cây này vừa dễ kiếm, chi phí thấp lại rất đẹp, đẹp không kém gì phong lá đỏ của Hàn Quốc khi vào mùa rụng lá.
Hà Nội là thành phố có mật độ dân số cao, tốc độ bê tông hóa nhanh, đất dành cho cây xanh, công viên rất ít, vì thế, cần phải lựa chọn những cây có tán, tạo bóng mát, không chỉ trồng cây làm cảnh. Một số loại cây như cây sau sau, lát hoa, nhội... rất phù hợp với điều kiện khí hậu, môi trường của Hà Nội.
Hà Nội đang có những tuyến phố tạo dấu ấn đặc trưng cho Hà Nội như đường Trần Phú, Trần Hưng Đạo, Hoàng Diệu... đều trồng những cây đặc trưng của Việt Nam như cây sấu, lát hoa, nhội, sao đen... đều do người Pháp trồng, có tuổi thọ hàng trăm năm.
Đây đều là những cây bản địa, hoặc những cây đem từ Pháp sang nhưng đã được thuần hóa môi trường Việt Nam, trở thành cây bản địa, có sức sống tốt, có đủ các yếu tố của cây trồng đô thị.
GS.TSKH Nguyễn Ngọc Lung cho biết có đến vài chục loại cây trồng đô thị là cây bản địa, rất phù hợp để trồng ở các tuyến phố lớn, quan trọng của Hà Nội. Những loại cây người Pháp trồng từ cách đây hàng trăm năm, chúng ta có thể kế thừa bởi chúng có đủ tiêu chí của cây đô thị. Tốt nhất là trồng cây theo tuyến phố, có nghiên cứu cụ thể về quy hoạch từng tuyến phố đó để chọn cây trồng bền vững hay cây trồng tạm thời.
“Quy hoạch cây xanh phải có kiến thức về cây xanh, về sinh học chứ không nên làm theo phong trào hay theo tư duy nhiệm kỳ. Khi quyết định trồng cây trên tuyến phố nào, nên có hội đồng các nhà khoa học lựa chọn. Việc này chỉ mất 1 - 2 ngày nhưng đảm bảo tính bền vững, tránh đầu tư lãng phí”, GS.TSKH Nguyễn Ngọc Lung cho hay.
Còn theo GS.TS Lê Đình Khả, nguyên Giám đốc Viện Nghiên cứu giống và Công nghệ sinh học lâm nghiệp, Hà Nội nên có buổi tổng kết, xem xét những ý kiến cẩn thận xem ngoài cây bàng lá nhỏ, cây nào đẹp, phù hợp với cảnh quan đô thị tại tuyến phố này hay không.
Ví dụ như loài lá đỏ, Việt Nam có cây lộc vừng rất đẹp, mùa hè thì lá sẽ xanh tươi, tới mùa đông chuyển sang xuân, lộc vừng chuyển lá đỏ rất đẹp mắt, sau đó đâm chồi nảy lộc xanh tươi vào mùa xuân. Hay cây sau sau lá đỏ. Ngoài ra, cây bằng lăng trồng cũng rất đẹp. Vào mùa ra hoa thì tím cả một góc phố. Cây bằng lăng cũng không quá to, mưa đổ không nguy hiểm.
Dự kiến, việc trồng thay thế hệ thống cây xanh mới trên dải phân cách tuyến Nguyễn Chí Thanh - Trần Duy Hưng sẽ được thực hiện trong tháng 4/2021 và hoàn thành trước dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5/2021.
