Tình hình tội phạm lừa đảo qua mạng Internet ngày càng đa dạng, tinh vi, đan xen cũ và mới khiến người dân, đặc biệt nhóm người trẻ như học sinh, sinh viên khó nhận diện. Dưới đây là những hình thức lừa đảo phổ biến mà Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) “vạch mặt chỉ tên”.
Nhận quà từ bạn nước ngoài làm quen qua mạng
Các đối tượng tự giới thiệu là người nước ngoài, kết bạn, liên lạc để tạo mối quan hệ với nạn nhân thông qua mạng xã hội. Sau khi tạo được lòng tin, đối phương sẽ thông báo muốn gửi tiền, quà từ nước ngoài về Việt Nam rồi yêu cầu người bị hại nộp tiền để nhận quà với các lý do khác nhau như cước vận chuyển, thuế, phí… vào các tài khoản ngân hàng do các đối tượng cung cấp rồi chiếm đoạt.
Tự xưng cơ quan chức năng gọi điện thông báo điều tra
Đối tượng giả danh cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án hoặc giả mạo cổng thông tin điện tử của công an để thông báo chủ thuê bao có liên quan đến các vụ án đang bị điều tra. Sau đó, khai thác thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và yêu cầu chuyển toàn bộ tiền trong tài khoản của bị hại vào tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp với lý do để phục vụ công tác điều tra rồi chiếm đoạt.
Hack Facebook, Zalo… nhắn tin mượn tiền
Đây là chiêu lừa đảo đã quá quen thuộc nhưng vẫn nhiều người “sập bẫy”. Chúng thường lập hoặc chiếm đoạt quyền quản trị tài khoản của người nào đó rồi nhắn tin lừa người thân, bạn bè của chủ tài khoản chuyển tiền để chiếm đoạt.
Thông báo trúng thưởng tiền, tài sản có giá trị
Kẻ lừa đảo sẽ gửi tin nhắn thông báo trúng thưởng xe máy, điện thoại, đồng hồ hoặc tiền mặt… có giá trị lớn. Sau đó, yêu cầu người bị hại nạp tiền qua thẻ điện thoại hoặc chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng rồi chiếm đoạt.
Gửi link giả để đánh cắp thông tin ngân hàng
Thủ đoạn thường thấy là gửi tin nhắn SMS giả mạo của ngân hàng để lừa khách hàng truy cập vào đường link giả, sau đó yêu cầu cung cấp thông tin bảo mật như tên, mật khẩu đăng nhập, mã OTP, thông tin thẻ... khi có được thông tin sẽ rút tiền trong tài khoản của nạn nhân và chiếm đoạt.
Chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng
Các đối tượng cố ý “chuyển nhầm” một khoản tiền đến tài khoản ngân hàng, tiếp đó yêu cầu người dùng trả lại số tiền kia như một khoản vay cùng với khoản lãi cắt cổ, nếu không trả các đối tượng khủng bố trên điện thoại, đe dọa tố cáo, gây rối quấy nhiễu… để buộc trả tiền gốc, lãi cao cho chúng.
Kêu gọi đầu tư tài chính, tiền ảo
Đối tượng lập website đầu tư tài chính, ứng dụng có giao diện tương tự đầu tư tài chính quốc tế, rồi sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để thu hút, lôi kéo nhiều người tham gia. Các sàn tiền ảo, đầu tư tài chính này cam kết người chơi sẽ được hưởng mức lãi suất cao nhưng lại an toàn, có thể rút vốn bất kỳ lúc nào, không cần đầu tư trí tuệ, thời gian.
Ban đầu, các đối tượng chuyển trả tiền lãi rất đầy đủ, rõ ràng (nhưng cũng chỉ là tiền ảo), đến khi người tham gia đầu tư nhiều thì các đối tượng ngưng giao dịch, bằng các phương thức như: Thông báo dừng hoạt động để bảo trì lỗi; chặn liên lạc và chặn đăng nhập làm khách hàng không vào tài khoản của mình được, rồi các đối tượng chiếm đoạt tiền mà khách hàng đã gửi hay đầu tư vào trang website do chúng lập ra.
Hỗ trợ lấy lại tiền đã bị lừa
Đối tượng lập tài khoản ảo, không có thông tin rõ ràng về công ty, địa chỉ hoặc các thông tin liên hệ. Đối tượng lừa đảo chạy quảng cáo các bài đăng với nội dung “hỗ trợ lấy lại tiền”, “cam kết lấy lại được tiền bị lừa”, bên dưới là những bình luận cảm ơn đã lấy lại tiền bằng những tài khoản ảo khác.
Sau khi được người dùng liên hệ, chúng sẽ nhiệt tình tư vấn, đồng thời liên tục hứa hẹn, cam kết lấy lại 100% số tiền đã mất. Tiếp đó, yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, số tiền đã bị lừa đảo và chuyển khoản thành công “tiền phí dịch vụ”.
Tuy nhiên, ngay lập tức nhân viên thông báo tài khoản ngân hàng bị lỗi và không cho rút tiền về. Khi nạn nhân thắc mắc thì đối tượng sẽ chặn toàn bộ liên lạc.
Bán thuốc đặc trị trên mạng xã hội
Các đối tượng sẽ hoạt động theo hội nhóm, đồng thời tạo lập các tài khoản mạng xã hội ảo, đăng bài quảng cáo về các loại thuốc “thần dược” với giá cao với công dụng như phòng chống ung thư, giảm tác dụng hóa trị, xạ trị ung thư, thuốc cho người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối nhưng thực chất là các loại thuốc giá rẻ với thành phần không rõ nguồn gốc.
Tinh vi hơn, các nhóm đối tượng này còn thực hiện chiêu trò “giảm giá” cho người già, người nghèo, người bệnh nặng, nhằm đánh vào tâm lý thích khuyến mãi.
Xuất khẩu lao động, du lịch miễn thị thực
Đối tượng lập tài khoản mạng xã hội giả mạo, tham gia các hội nhóm để tìm người có nhu cầu mua vé máy bay và làm visa, chào mời và hứa hẹn cấp visa trong thời gian rất ngắn, tỷ lệ thành công cao mà không cần kiểm tra hồ sơ cẩn thận. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết của một bộ phận người dân, chúng yêu cầu cung cấp những thông tin không cần thiết, hay yêu cầu chuyển khoản trước những khoản phí không rõ ràng. Sau khi nạn nhân chuyển tiền, đối tượng sẽ không liên hệ với cơ quan, tổ chức hay cá nhân nào làm thủ tục mà thực hiện hành vi chiếm đoạt.
Lừa đảo đọc sách nhận lương
“Đọc sách mỗi ngày để nhận lương” được nhận định là hình thức lừa đảo online nổi bật gần đây, biến tướng từ hình thức “thực hiện nhiệm vụ”, “nhận thưởng”.
Theo các chuyên gia Cục An toàn thông tin, trong những ngày gần đây đã xuất hiện nhiều đối tượng giả mạo sử dụng tên, hình ảnh, văn bản, công văn của 1980Books nhằm mục đích lừa đảo thông qua quảng cáo tuyển dụng để chiếm đoạt tiền.
Để được nhận công việc, người dùng phải nạp tiền, sau mỗi lần kết thúc công việc thì được hoàn tiền về tài khoản. Khi số tiền lớn, hệ thống sẽ báo lỗi, yêu cầu người bị hại đóng thêm tiền để sửa lỗi và hoàn tiền về ví điện tử, sau đó tiền không bao giờ được hoàn lại, chúng sẽ xóa toàn bộ tài khoản liên hệ.
Để phòng tránh bị lừa đảo bởi hình thức trên, các chuyên gia khuyến cáo người dân tuyệt đối không làm theo yêu cầu tạm ứng trước tiền; không nên quá tin tưởng vào những đề nghị quá hấp dẫn và những công việc dễ dàng, không quan trọng trình độ hay kỹ năng.
Đặc biệt lưu ý, không được cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng hay mã OTP cho bất kỳ ai và dưới bất kỳ hình thức nào.
Mất tiền vì cài phần mềm dịch vụ công giả mạo không phải là hình thức lừa đảo mới, song gần đây, nhiều người dân bị dính bẫy lừa cài phần mềm dịch vụ công giả mạo, tạo cơ hội để đối tượng chiếm điều khiển điện thoại và từ đó lấy cắp tài sản.
Để phòng tránh chiêu lừa trên, người dân được khuyến nghị cảnh giác với những cuộc gọi, tin nhắn lạ, nhất là cuộc gọi, tin nhắn xưng là cán bộ cơ quan Nhà nước; không làm việc, không cung cấp thông tin cá nhân và cũng không làm theo các yêu cầu qua điện thoại.
