Mỗi tuần 2 buổi, cô Nguyễn Thị Thu Ba, Trường Tiểu học Trà Tập (Nam Trà My, Quảng Nam) tranh thủ đi chợ sớm mua thực phẩm để kịp giờ dạy buổi sáng ở điểm trường Tu Gia. Bữa trưa, học sinh ở lại trường có khẩu phần ăn với thịt, cá do các nhà hảo tâm hỗ trợ. Được ăn ngon, ngủ ấm, học sinh vì thế luôn ríu rít đến trường mỗi sớm mai.

Bữa trưa có thịt

Cô Nguyễn Thị Thu Ba chuẩn bị bữa ăn trưa cho học sinh ở điểm trường thôn Tu Gia (xã Trà Tập, huyện Nam Trà My, Quảng Nam).

Những chăm chút, lo toan của một người mẹ đã giúp cho cô Thu Ba có thêm sự tỉ mỉ khi dạy – học. Lên lớp 3, học sinh điểm trường Tu Gia chuyển về học bán trú tại điểm trường chính. Để các em hòa nhập nhanh với môi trường học tập mới, cô Thu Ba hướng dẫn và rèn cho học sinh của mình về kỹ năng chăm sóc bản thân. Các em được hướng dẫn từ cách đánh răng, vệ sinh tay chân, gấp chăn màn. Ngay cả cách sau khi đi vệ sinh, phải dội nước sao cho sạch, cách giữ cho nhà vệ sinh sạch sẽ cũng phải chỉ cho các em từng chút một.

Sau 3 năm đứng lớp ở điểm trường chính, năm học 2022 - 2023, cô Ba trở lại điểm trường ở thôn Tu Gia. Từ trường chính ở trung tâm xã vào đến Tu Gia mất khoảng 25 phút đi xe máy. Đó là vào những ngày nắng ráo. Nhưng Nam Trà My là tâm mưa thứ hai của cả nước, chỉ sau Bạch Mã. Thế nên số ngày mưa nhiều hơn ngày nắng.

Cứ chiều đến, bất kể mùa nào, trời lại đổ mưa dông, kéo dài suốt mấy tiếng đồng hồ. Mưa ngớt, bóng đêm đổ sập xuống, dù muốn cũng không thể xuống các thôn bản vào buổi chiều. Bởi, mưa đồng nghĩa với tắc đường và cô lập. Thế nên số ngày cô Thu Ba đi dạy bằng xe máy không nhiều, chủ yếu là phải đi bộ vì đường lầy lội, trơn trượt.

Vì là điểm trường thôn nên học sinh lớp 1, lớp 2 không có chế độ bán trú, dù học 2 buổi/ngày. Buổi trưa, các em về nhà rồi chiều quay trở lại trường. Học sinh vùng cao thường bé nhỏ hơn các bạn cùng trang lứa ở đồng bằng.

Từng dạy học nhiều điểm trường lẻ, cô Ba hiểu rằng, bữa ăn của học sinh ở gia đình chủ yếu là rau, măng rừng và muối ớt và thêm chút cá khô. Thịt, cá, tôm thì họa hoằn lắm mới có. Thế nên sau khai giảng năm học mới, cô giáo đã vận động các nhà hảo tâm hỗ trợ để mỗi tuần, học sinh của mình được 2 bữa ăn trưa tại trường.

26 học sinh ở điểm trường Tu Gia, cả mầm non và tiểu học, vì vậy, mỗi tuần đều được ăn “cải thiện” 2 bữa trưa. Cô Ba kể, các cô nghĩ món để xoay vòng, từ bún, phở, mì quảng, cháo…, cà-ri ăn với bánh mì… đều là những món ăn mà hầu như các em không được ăn khi ở nhà.

Với hơn 3 triệu đồng/2 bữa trưa từ sự hỗ trợ của các nhà hảo tâm, cô giáo sẽ đi chợ sớm để tìm mua thực phẩm tươi ngon, rồi nhờ cô cấp dưỡng của điểm trường mầm non chế biến giúp, kịp cho kết thúc giờ học buổi sáng, các em có suất ăn nóng hổi.

Em Hồ Hoàng Bảo Tôn kể: “Tuần nào em cũng chờ để nghe cô Thu Ba dặn mai ở lại trường ăn trưa nghe. Ăn gì mà vừa ngon vừa thơm, thịt thì ngọt mà mềm. Bữa nào ở lại trường là em thích lắm. Cô dặn chúng em phải chăm học, được lên lớp thì ra trường xã học, ngày nào cũng được ăn cơm có thịt”.

Em Hồ Thị Hằng Phượng thì hào hứng nói: “Một tuần đi học có 2 ngày vui nhất. Không phải đi bộ về rồi chiều đến trường lại. Có khi em ngủ quên, hay chơi rồi quên đi học luôn. Ở trường, ăn trưa xong còn được ngủ ấm, lúc rảnh thì cô cắt móng tay, cắt tóc cho. Cô buộc tóc cho chúng em đẹp lắm”.

Tranh thủ những ngày cuối tuần nắng đẹp, cô Thu Ba cùng phụ huynh học sinh cải tạo khoảnh đất bên cạnh trường để trồng thêm rau, dược liệu. “Nếu không phụ công chăm sóc thì đây hứa hẹn sẽ là nguồn thu để giúp chúng tôi có thêm kinh phí, được một vài bữa ăn trưa cho học sinh ở lại trường” - cô Thu Ba chia sẻ.

Làm đẹp cho trò

Cô Thu Ba cắt tóc cho học sinh điểm trường thôn Tu Gia.

Chuẩn bị vào mùa đông, cô Nguyễn Thị Thu Ba đang phân loại số quần áo đồng phục và đồ ấm xin được từ bạn bè vùng xuôi chuyển lên để học sinh mặc thử. “Thường thì đa phần áo quần nhận được, các em đều mặc rộng hoặc dài. Có em mặc thử thì quần kéo lên đến cổ, áo rộng thùng thình không thấy người đâu. Áo ấm có thể rộng, dài một chút cũng được, nhưng áo quần đồng phục mặc không vừa nhìn rất thương”, cô kể.

Không thể để lãng phí trong khi học sinh không có đồ mới để mặc, cô Ba lại tranh thủ thời gian rỗi để sửa lại đồng phục, đồ ấm cho học sinh. Bộ nào rộng quá, cô tháo hết ra và đo, cắt may lại cho vừa với từng em.

“Trước đây, khi tốt nghiệp sư phạm tiểu học, trong thời gian chưa tìm được việc làm, tôi có học lớp cắt may căn bản, biết sử dụng máy may để có thể tự may đồ cho mình và các thành viên trong gia đình. Vì vậy, đồ của học sinh, dù rộng hay dài có thể sửa để các em được mặc đẹp. Quần rộng quá thì phải tháo lưng ra, cắt sửa lại cho vừa”, cô giáo trẻ cho hay.

Sự chăm chút của cô dành cho học trò không chỉ dừng ở đó. Cô Thu Ba còn có “nghề tay ngang” là cắt tóc cho học sinh. “Thường sau mỗi dịp nghỉ dài ngày như Tết, hè, khi trở lại trường, học sinh nam đa phần tóc dài quá tai.

Học sinh nữ thì tóc mái che cả mắt. Móng tay, móng chân của các em cũng để dài, không được vệ sinh, cắt gọn. Cô giáo đành kiêm luôn việc cắt tóc, cắt móng tay, móng chân cho trò được gọn gàng, sạch sẽ”, cô Ba cho biết.

Anh Hồ Văn Long - phụ huynh của em Hồ Thị Phượng Hằng kể: “Ở thôn không có ai cắt tóc cả. Mình cắt tóc thì con gái chê xấu, không cho cắt, khóc mãi. Muốn cắt đẹp thì phải xuống xã. Mỗi lần cắt tóc mất 20 nghìn đồng, bán mấy bó rau mới đủ tiền cắt tóc. Cô giáo cắt cho vừa đẹp lại không phải đi xa nên con mình thích lắm”.

Cô Thu Ba còn hướng dẫn học sinh cách tắm rửa sạch sẽ, giữ gìn tóc tai, quần áo gọn gàng, không dầm mưa vì vừa ảnh hưởng đến sức khỏe, vừa ẩm mốc. Những chăm sóc ân cần của cô giáo đã góp thêm nhiều niềm vui để học sinh đến trường đều đặn mỗi ngày.

Năm học này, điểm trường Tu Gia được các nhà hảo tâm tặng dép, ủng đi mưa, áo mưa… nên học sinh đi học đỡ trơn trượt, không còn bị ướt hết quần áo. Bữa ăn trưa của các em cũng không phải ngồi bệt giữa sàn nhà lớp học mà có bàn riêng để ăn.

“Được nhà hảo tâm ủng hộ bàn ghế, vừa làm bàn ăn cho học sinh nhưng cũng làm luôn bàn học cho các bé điểm trường mẫu giáo. Cứ rèn cho học sinh nền nếp trong sinh hoạt thì khi lên lớp 3, chuyển về điểm trường xã, các em ít bỡ ngỡ, hòa nhập nhanh với môi trường bán trú”, cô Ba chia sẻ.

Thêm niềm vui cho ký ức tuổi thơ vùng cao

Mỗi tuần, học sinh mẫu giáo và tiểu học ở điểm trường thôn Tu Gia sẽ có 2 bữa ăn trưa tại trường từ nguồn hỗ trợ của các nhà hảo tâm.

Dạy học ở điểm trường thôn, trong điều kiện vốn tiếng Việt của học sinh còn ít, lại phải dạy lớp ghép, cô Thu Ba cho biết, ưu tiên đầu tiên vẫn là học sinh đọc thông, viết thạo, tính toán được, tự tin khi giao tiếp.

“Dạy học ở điểm trường thôn sẽ vất vả và khó khăn hơn so với điểm trường chính, từ điều kiện giao thông, đường sá. Nhưng giờ phương tiện dạy học ở các điểm trường lẻ được cải thiện. Như điểm trường Tu Gia năm nay, giáo viên có thể khai thác tài nguyên điện tử để tăng tính hấp dẫn cho giờ dạy. Học sinh vì vậy có hứng thú học tập hơn”, cô vui mừng kể.

Thầy Lê Huy Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập (Nam Trà My, Quảng Nam) trao đổi: Học sinh nhà trường, dù ở điểm trường chính hay các điểm trường thôn, đều được hỗ trợ tiền ăn trưa theo chính sách, chế độ của Nhà nước.

Tuy nhiên, vì có nhiều điểm trường lẻ, quy mô học sinh ít nên nhà trường không thể tổ chức bếp ăn cho các ngày học trong tuần. Vì vậy, nhà trường thống nhất với phụ huynh ở các điểm trường này sẽ nhận hỗ trợ bằng tiền mặt.