Rút ngắn thời gian, năng suất cao hơn
ThS Nguyễn Thành Luân - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản II và cộng sự đã thực hiện thành công đề tài “Nghiên cứu chọn giống tăng cường hàu sữa (Crassostrea angulata) và thử nghiệm nuôi thích nghi hàu Thái Bình Dương (Crassostrea gigas Thunberg, 1793) tại TPHCM và các tỉnh Nam Bộ”.
Hàu được mệnh danh là “viên ngọc quý” của đại dương. Tuy nhiên trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu ngày một nghiêm trọng hơn, gây ra hiện tượng ngọt hóa.
Lượng phù sa lớn từ thượng nguồn đổ về tăng lên hàm lượng các chất lơ lửng và chỉ thị ô nhiễm môi trường vào mùa mưa; sang mùa khô khu vực ven biển Nam Bộ nguy cơ xâm nhập mặn rất cao.
Nhiệt độ nước tăng cao, nước các ao nuôi và một số tuyến sông bốc hơi và có thể bị cạn kiệt, độ dẫn điện, độ kiềm và tảo tăng cao có thể gây bất lợi cho vật nuôi thủy sản trong đó có nuôi hàu.
Vùng Đông Nam Bộ có nhiều tiềm năng như vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội thích hợp cho phát triển nuôi trồng thuỷ sản và hàu. Với chi phí đầu tư thấp, tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có từ tự nhiên, thời gian nuôi ngắn, tỷ lệ sống cao, nghề nuôi hàu ở Đông Nam Bộ được xem là nguồn sinh kế và góp phần giải quyết vấn đề việc làm cho người dân địa phương.
Theo khảo sát của nhóm nghiên cứu, khoảng 30% các cơ sở được khảo sát ở khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu gặp khó khăn về chất lượng con giống, do phần lớn con giống chưa được kiểm dịch trước khi thả.
Ở khu vực huyện Cần Giờ, TPHCM, con giống còn phụ thuộc vào nguồn lợi tự nhiên nên kích cỡ bám ban đầu không đồng đều, số lượng giống bám không ổn định ảnh hưởng đến kết quả nuôi thương phẩm.
Nhóm thực hiện tạo được 1.000 con hàu sữa bố mẹ thế hệ G1 cho chọn giống thế hệ tiếp theo từ 4.124 cá thể ở môi trường nuôi Vũng Tàu từ 62 gia đình. Sau 6 tháng nuôi (1/8/2023 - 1/2/2024), hàu chọn giống đạt tỷ lệ tăng trưởng và tỷ lệ sống cao hơn hàu địa phương.
Con giống được sản xuất từ 14 gia đình G1 đã cải thiện hiệu quả sản xuất rõ rệt khi tỷ lệ sống và tỷ lệ tăng trưởng của hàu cũng tăng lên khác biệt ý nghĩa với hàu được sản xuất từ bố mẹ thông thường.
Tìm ra từng giống hàu thích nghi theo vùng
Giống hàu sữa mới cho tiềm năng lớn với thời gian nuôi ngắn hơn, năng suất cao hơn khi so sánh với hiệu quả sản xuất các đối tượng hàu khác đang được nuôi trồng phổ biến tại khu vực Nam Bộ nhằm thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu ngày một khắc nghiệt.
ThS Nguyễn Thành Luân cho biết, nhóm đã hoàn thành đánh giá đặc tính thích nghi của hàu sữa và hàu Thái Bình Dương trong điều kiện thực tế khu vực Nam Bộ.
Ví dụ như hàu sữa (Crassostrea angulata) thích nghi tốt trong điều kiện nuôi Nam Bộ, tốt nhất ở Vũng Tàu, riêng Cần Giờ có tiềm năng lớn để phát triển sản xuất. Hàu Thái Bình Dương (Crassostrea gigas) thích nghi kém trong điều kiện Long Sơn (Vũng Tàu) do không thể tăng trưởng và tỷ lệ sống rất thấp sau 6 tháng nuôi.
Theo ThS Nguyễn Thành Luân, kết quả của nhiệm vụ từng bước giải quyết sự thoái hóa chất lượng con giống hàu sữa hiện nay, thích ứng với các điều kiện của tự nhiên.
Thời gian tới, nhóm sẽ tổ chức tập huấn cho người nuôi các giải pháp, mô hình, kỹ thuật; khuyến cáo các địa điểm nuôi hàu sữa phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng khắc nghiệt ở TPHCM và các tỉnh Nam Bộ.
Những năm gần đây, chuỗi nuôi trồng hàu phát triển mạnh mẽ, một số nơi đã vượt qua quy hoạch vùng nuôi nhưng thiếu chế tài quản lý. Công nghệ nuôi thô sơ tác động xấu đến môi trường, mỹ quan cần được cải thiện. Do vậy cần rà soát điều chỉnh quy hoạch vùng nuôi hàu, đồng thời đầu tư cải thiện giống, quản lý chất lượng sản phẩm.
Để quản lý chất lượng hàu làm thực phẩm ăn sống hay xuất khẩu, cần sớm hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã nuôi hàu theo tiêu chuẩn sạch, xây dựng chuỗi liên kết từ trại giống, trại nuôi đến doanh nghiệp chế biến, nhà phân phối.
