Trong 81 ngày đêm, giặc Mỹ điên cuồng trút xuống hơn 300 ngàn tấn bom ở vùng đất chưa đầy 3km của thị xã Quảng Trị. Khủng khiếp vô cùng nhưng những bức tường của Thành cổ vẫn hiên ngang đứng trước sức công phá của bom đạn của kẻ thù xâm lược ngày ấy.
Nó là minh chứng ý chí kiên cường, bất khuất của những con người bằng xương bằng thịt. Đó là những chiến sĩ đã sẵn sàng hy sinh để che chắn cho Thành Cổ với cả niềm tin về một ngày cả dân tộc sẽ được sống trong hoà bình, ấm no và hạnh phúc. Mỗi tấc đất Thành Cổ là một cuộc đời có thật, bởi xương máu của các anh đã hoà vào từng nắm đất, từng hạt phù sa ươm mầm sống cho cuộc đời của hàng bao thế hệ sau này.
Đến với thành cổ hôm nay, chúng ta không thể cầm được nước mắt trước những kỷ vật của người chiến sĩ giải phóng quân. Hành trang của họ ở Thành Cổ được tái hiện với chiếc mũ tai bèo, đôi dép cao su, bi-đông nước, khẩu AK và chiếc ba lô. Thật là giản dị, thân thương nhưng can trường bất khuất… Và chính hành trang này đã làm nên những chiến thắng lịch sử vang vọng khắp năm châu bốn biển.
Hôm nay, những người lính từng vào sinh ra tử năm xưa trở lại nơi đây với tất cả ký ức của 81 ngày đêm chiến đấu kiên cường ở Thành cổ Quảng Trị. Những mái đầu đã bạc trắng của người lính năm xưa nhưng thời gian không thể làm phai mờ ký ức của họ. Những cái tên được những người lính năm xưa gọi lên trong nước mắt và tiếng nấc nghẹn ngào giữa khoảng không gian lặng yên của Thành Cổ.
Họ - những người anh hùng – những người đã nằm xuống ở đất lửa Quảng Trị này. Có lẽ, những người lính họ kiên cường, anh dũng và xem nhẹ cái chết của mình khi chiến đấu chỉ để ước ao được ngày đất nước hoàn toàn thống nhất.
Khoảng không gian tĩnh lặng nhất giữa các trận chiến, những dòng nhật kí đầy nước mắt được họ ghi lại cẩn thận cho chính người thân và gia đình bé nhỏ của mình.
Dòng nhật ký của chiến sĩ Lê Văn Huỳnh quê xã Lê Lợi (huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình viết cho Mẹ, cảm ơn công lao to lớn người đã sinh thành ra mình bằng những dòng chữ “tiên đoán” cái chết cận kề chứng minh rằng cuộc chiến tại Thành cổ ác liệt như thế nào vào năm 1972 đó.
“Lớn lên trong tay mẹ từ khi còn trứng nước, chưa đền đáp được công ơn to lớn thì đứa con út của mẹ đã phải đi thăm bố con rồi”… “Bao hy vọng khi nuôi con khôn lớn, song vì đất nước có chiến tranh, thì mẹ ơi hãy lau nước mắt cho đời trẻ lâu, sống đến ngày đón mừng chiến thắng”…
“Coi như con lúc nào cũng nằm bên mẹ và đã sống trọn đời cho Tổ quốc mai sau”…
Những ngày tháng 7 ở Thành cổ là những ngày cạn khô nước mắt và những tiếng nấc nghẹn ngào bởi mẹ gọi con, vợ gọi chồng và những đứa con gọi bố… Hay những tiếng nỉ non tâm sự của những cựu binh từng là đồng đội, là đồng chí trong cuộc chiến ác liệt ngày đó.
Đò lên Thạch Hãn xin chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm.
Có tuổi hai mươi thành sóng nước
Vỗ yên bờ, mãi mãi ngàn năm.
Những người lính đã mãi mãi nằm lại ở Thành Cổ Quảng Trị sẽ luôn luôn sống mãi, sẽ là những con người bất tử, là hình tượng đáng tự hào, đáng trân trọng trong lòng của mỗi người dân Việt Nam.
