Theo RIA Novosti, S-400 là hệ thống tên lửa phòng không có tầm bắn xa nhất trong Lực lượng Vũ trang Nga và được nhiều chuyên gia đánh giá là hiệu quả hàng đầu thế giới.
Cách đây đúng 25 năm, vào ngày 12/2/1999, vụ phóng trình diễn đầu tiên của hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph đã diễn ra tại thao trường Kapustin Yar ở vùng Astrakhan.
Từ năm 2007, nó đã bảo vệ bầu trời Nga và hiện được sử dụng tích cực trong hầu hết các quân khu. Mặc dù S-400 rất mạnh nhưng phòng thủ Nga sẽ sớm được tăng thêm sức mạnh bằng công nghệ thậm chí còn tiên tiến hơn.
Người kế thừa
Hệ thống phòng không S-400 là sự phát triển từ tổ hợp S-300 nổi tiếng của Liên Xô, hay chính xác hơn là S-300PM2 Favorit. Cấu trúc tương tự, bao gồm radar đa chức năng, bệ phóng, thiết bị phát hiện và chỉ định mục tiêu tự động.
Tuy nhiên, khả năng tự động hóa công việc chiến đấu tốt hơn nhiều, đồng thời khả năng tích hợp vào các cấp chỉ huy và kiểm soát khác nhau đã được mở rộng - không chỉ của lực lượng hàng không vũ trụ mà còn của các lực lượng quân khác.
S-400 Triumph là hệ thống tên lửa phòng không tầm trung và tầm xa được thiết kế để bảo vệ hiệu quả cao các cơ sở chính trị, hành chính, kinh tế và quân sự quan trọng nhất khỏi các cuộc tấn công từ nhiều loại vũ khí khác nhau.
Mục tiêu yêu thích của S-400 là tên lửa hành trình chiến lược, tên lửa đạn đạo chiến thuật, chiến đấu cơ có người lái, trực thăng, máy bay không người lái cỡ lớn...
Hệ thống có thể tác chiến tốt trong môi trường bị gây nhiễu điện tử mạnh. Có thể sử dụng cả ngày lẫn đêm, trong mọi điều kiện thời tiết, khí hậu.
Hệ thống S-400 hoàn chỉnh bao gồm một điểm điều khiển chiến đấu với hệ thống phát hiện radar (RLK), tối đa 6 hệ thống tên lửa phòng không, mỗi hệ thống có một trạm radar (RLS) và tối đa 12 bệ phóng (PU) với hai loại tên lửa đánh chặn.
Thiết bị đi kèm là radar đo mọi độ cao và tháp ăng ten di động. Nhìn thì có vẻ cồng kềnh nhưng thời gian triển khai từ lúc di chuyển đến chiến đấu không quá 15 phút.
Tất cả các phương tiện chiến đấu của Triumph đều được gắn trên khung gầm bánh địa hình tự hành và được tích hợp sẵn hệ thống cấp điện tự động, tham chiếu địa hình, liên lạc và hỗ trợ sự sống. Để hoạt động liên tục trong thời gian dài, có thể cấp nguồn từ nguồn điện bên ngoài.
Tầm xa nhất
Xét về đặc tính chiến thuật và kỹ thuật, Triumph vượt trội hơn bất kỳ hệ thống phòng không nào của phương Tây. Phạm vi phát hiện mục tiêu lên tới 600 km.
Tổ hợp S-400 có khả năng tấn công các vật thể khí động học di chuyển với tốc độ 4800 mét mỗi giây ở khoảng cách lên tới 380 km ở độ cao từ 5 mét đến 30 km.
Hệ thống S-400 có thể tiêu diệt các mục tiêu đạn đạo ở độ cao lên tới 60 km. Mỗi hệ thống phòng không có thể đánh chặn tới 80 mục tiêu cùng lúc.
Khoảng cách mà Triumph đánh chặn máy bay hoặc máy bay không người lái cỡ lớn phụ thuộc vào loại đạn. Tên lửa 48N6E, 48N6E2 và 48N6E3 có tầm bắn lần lượt là 150, 200 và 250 km.
Tên lửa 9M96E được sử dụng ở tầm trung - lên tới 40 km, 9M100E - ở tầm ngắn, lên tới 15. Được đưa vào sử dụng vào năm 2015, 40N6E là tên lửa phòng không dẫn đường có tầm bắn xa nhất thế giới, 380 km.
Chính điều này đã được các xạ thủ phòng không Nga sử dụng một cách khôn ngoan vào tháng 10/2023, như Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu nói, S-400 đã tiêu diệt 24 máy bay Ukraine trong chưa đầy một tuần.
Những hệ thống Triumph nhận được chỉ định mục tiêu bên ngoài từ máy bay tầm xa A-50U.
Triumph không được sử dụng trong vai trò hệ thống phòng không tầm trung hoặc tầm ngắn. Bộ chỉ huy Nga không mạo hiểm triển khai các hệ thống gần tiền tuyến vì đây là những vũ khí rất có giá trị và đắt tiền.
Những khu vực này được bao phủ bởi hệ thống phòng không Buk, Tor và Pantsir. Hiện tại, S-400 chỉ đối phó với những mục tiêu đặc biệt quan trọng và không được giao nhiệm vụ đánh chặn những thứ nhỏ nhặt như máy bay không người lái.
Chờ đợi Prometheus
Đồng thời với việc bàn giao các sư đoàn S-400 mới, quân đội Nga đang chuẩn bị tiếp nhận tổ hợp thế hệ tiếp theo - S-500 Prometheus. Sự khác biệt chính của hai vũ khí này là khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo được tăng cường.
Việc kết hợp các chức năng phòng không và phòng thủ tên lửa trên một nền tảng duy nhất sẽ giúp có thể bao phủ các thành phố lớn và các cơ sở công nghiệp quan trọng nhất một cách đáng tin cậy.
Đặc biệt, S-500 sẽ bảo vệ các hầm chứa tên lửa đạn đạo xuyên lục địa - cơ sở trên bộ của lá chắn hạt nhân của Nga.
Được biết, S-500 có khả năng tác chiến ngay cả với các vật thể trong không gian gần ở độ cao 200-250 km, đặc biệt là chống lại các vệ tinh quân sự bay thấp.
Ngoài ra, độ cao như vậy sẽ mang lại khả năng bắn trúng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa ngay cả trước khi các đầu đạn được tách ra và mồi nhử được phóng đi.
Phạm vi ước tính là 600 km. Tên lửa phòng không dẫn đường Prometheus sẵn sàng bắn hạ tới 10 mục tiêu đạn đạo siêu thanh bay với tốc độ lên tới 7 km/giây, cũng như đánh chặn đầu đạn của tên lửa siêu thanh khi tiếp cận. Máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm cũng sẽ không thoát khỏi chúng.
Prometheus hóa ra rất cơ động. Các bộ phận chính được đặt trên xe tự hành cực kỳ linh hoạt. Do tính phức tạp cao của dự án S-500 nên nó đã được hoàn thiện trong hơn 10 năm. Phòng thủ Nga dự định đưa S-500 vào sử dụng từ vào năm 2016, nhưng họ đã trì hoãn vì nhiều nguyên nhân khác nhau.
Khi đó, các chuyên gia đã lưu ý rằng Prometheus sẽ trở thành nền tảng đầu tiên trên thế giới có khả năng đẩy lùi không chỉ một cuộc tấn công bằng tên lửa mà còn cả các cuộc tấn công siêu thanh quy mô lớn.
Các nhà thiết kế dự định đạt được điều này bằng cách tích hợp S-500 vào một mạng lưới duy nhất với các hệ thống khác như S-400, S-300VM4 và S-350 Vityaz.
Vượt qua chiếc ô phòng thủ tích hợp nhiều tầng như vậy với kẻ thù là điều gần như không thế. Mặc dù giới chuyên gia tin rằng bất kỳ lực lượng phòng thủ nào cũng có thể bị đánh bại bởi số lượng tên lửa tấn công kiểu ồ ạt, S-500 có thể sẽ là một ngoại lệ đối với quy luật này.
Clip Mi-28 Nga tấn công trung tâm điều khiển của quân đội Ukraine tại Donetsk hôm 13/2. |
