Vờn nhau với “tử thần”
Mùa hè năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ bước vào giai đoạn ác liệt nhất, chàng trai Lại Đăng Thiện (trú tại xóm 6, xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, Nghệ An) lúc ấy vừa tròn 18 tuổi đã viết đơn lên đường nhập ngũ.
Ông Lại Đăng Thiện được biên chế vào Đội cảm tử quân thuộc Tiểu đoàn 27 Công binh, Quân khu IV, có nhiệm vụ rà phá bom từ trường ở những bến phà, cầu, đảm bảo con đường chi viện vào miền Nam luôn thông suốt. Cũng chính từ đó, đời quân ngũ của ông gắn liền với chiếc ca nô và những trận địa bom mìn trên sông.
Trong giai đoạn từ năm 1965 - 1973, ông Lại Đăng Thiện đã cùng với đồng đội vào sinh ra tử ở những trọng điểm ác liệt như cầu Hoàng Mai, phà Bến Thủy (Nghệ An); phà Linh Cảm, cầu Nghèn (Hà Tĩnh), phà sông Gianh, phà Long Đại (Quảng Bình)…
“Đội cảm tử quân đều là những con người dũng cảm, mưu trí và gan dạ. Mỗi lần lái ca nô ra sông rà phá bom chúng tôi đều không màng đến cái chết, trong tư tưởng luôn nghĩ bất cứ lúc nào cũng có thể trúng bom, vĩnh viễn nằm lại dưới lòng sông.
Bởi vậy, Đội cảm tử quân trước khi thực hiện nhiệm vụ đều được truy điệu sống. Riêng tôi cũng được đồng đội truy điệu sống 2 lần”, ông Thiện tâm sự.
Lần thứ nhất, vào tháng 11/1967, trong nhiều ngày liền, bến phà Long Đại (huyện Quảng Ninh, Quảng Bình) bị Mỹ thả bom từ trường dày đặc. Nhiều phương tiện, hàng hóa bị mắc kẹt lại ở phía bờ Bắc không thể tiếp viện cho chiến trường miền Nam.
Không còn cách nào khác, lãnh đạo quân khu ra chỉ thị cho Tiểu đoàn 27 bằng mọi cách phải nổi bến, thông phà. Tiểu đoàn trưởng quyết định dùng ca nô kích bom từ trường nổ. Để làm được điều này, tổ lái ca nô đòi hỏi phải thuần thục, khéo léo và quan trọng hơn là tinh thần cảm tử.
Trước khi ra trận địa, tổ lái ca nô gồm các chiến sĩ Lại Đăng Thiện, Hà Huy Ty, Nguyễn Văn Thương, Đậu Anh Côi được đơn vị tổ chức lễ “truy điệu sống”.
Lời điếu văn của đồng chí tiểu đoàn trưởng vừa dứt lời thì 4 cánh tay giơ lên cùng lời thề hô vang “Quyết tử cho Tổ quốc”. Trong giây lát, tổ lái ca nô rú máy tăng ga lao nhanh về phía bờ Nam… Họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tất cả 4 chiến sĩ đều trở về trong niềm vui kèm nỗi xúc động của đồng đội.
Lần thứ hai diễn ra vào ngày 18/2/1968, tổ lái ca nô gồm ông Lại Đăng Thiện, Đậu Anh Côi, Nguyễn Xuân Tình, Vũ Ngọc Chương được lệnh lái ca nô thông phà Linh Cảm (huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh) sau 2 ngày đêm bị bom từ trường khống chế.
Phà Linh Cảm nằm giữa ngã 3 sông Ngàn Sâu – Ngàn Phố, đây chốt chặn trên đường vào Nam hoặc sang Lào.
Trước khi ra trận, tổ lái ca nô cũng được đơn vị tổ chức lễ truy điệu sống với đầy đủ thủ tục như đọc điếu văn, tuyên thệ… ông Lại Đăng Thiện cùng với Nguyễn Xuân Tình lái 19 vòng ca nô, kích nổ 12 quả bom từ trường… Đau đớn nhất là lần này chiến sĩ Vũ Ngọc Chương đã hi sinh anh dũng khi lái tàu qua 4 vòng. Còn chiến sĩ Đậu Anh Côi bị thương nặng.
Sau năm 1968, nhờ những chiến công hiển hách, ông Lại Đăng Thiện đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba, Bằng khen dũng sĩ phá bom ưu tú, Chiến sỹ thi đua…
“Bà đỡ” yêu thơ
Ngày đất nước được giải phóng, ông Lại Đăng Thiện xuất ngũ trở về quê hương với nhiều thương tật trên người. Không chịu khuất phục trước nghịch cảnh, ông vẫn nỗ lực học tập và trúng tuyển vào lớp Y16, chuyên Khoa sản của Trường Trung cấp Y tế Nghệ Tĩnh. Sau 2 năm đèn sách, ông Lại Đăng Thiện xung phong về Trạm Y tế xã nhà làm công tác.
“Thời đó khó khăn lắm, cơ sở vật chất thiếu thốn phải tiếp khách tại nhà riêng. Đối với khoa sản lúc bấy giờ chưa có máy móc, thiết bị phục vụ khám chữa bệnh nên việc chẩn đoán ngôi, thế của trẻ trong bụng mẹ là cực kỳ phức tạp”, ông Thiện tâm sự.
Khó khăn là vậy nhưng với chữ tâm của người thầy thuốc, ông luôn hoàn thành trách nhiệm và chưa để xảy ra một sai sót đáng tiếc nào. Trong thời gian 13 năm làm nghề ông Lại Đăng Thiện đã làm “bà đỡ” cho hơn 400 em bé.
Với ông, mỗi lần giúp đỡ một người mẹ vượt cạn thành công để đón một công dân tí hon chào đời là một niềm vui, niềm hạnh phúc không gì sánh bằng.
Mãi tới khi nghỉ hưu năm 1991, ông Lại Đăng Thiện vẫn không quên những ngày tháng băng rừng, vượt núi đi cứu giúp cho người dân thoát khỏi những cơn bạo bệnh. Có lẽ, ấn tượng nhất với ông là những lần làm bà đỡ cho không ít phụ nữ được mẹ tròn con vuông...
Trở về với ruộng vườn, gần gũi với thiên nhiên, ông Lại Đăng Thiện bắt đầu làm thơ, những vần thơ tái hiện một thời khói lửa. Những vần thơ của ông lắng đọng, với những ngôn từ bình dị, chân chất. Ngôi nhà nhỏ của ông trở thành chỗ lui tới của nhiều bạn thơ.
“Tình yêu thơ ca trong tôi có từ rất lâu. Trong khoảng thời gian đi bộ đội, tôi đã viết tập “Nhật ký thơ” với gần 100 bài. Nội dung của những bài thơ này chủ yếu ca ngợi Đảng, các đồng đội, và cả tình yêu thiên nhiên xen lẫn cả những bài thơ tình đã được đồng đội truyền tai nhau học thuộc. Hiện tại tôi vẫn sáng tác và tham gia câu lạc bộ thơ của xã nhà”, ông Thiện bộc bạch.
Từ năm 2011 đến nay, các tác phẩm của ông Lại Đăng Thiện đã được xuất bản thành 3 tập thơ “Cung trầm”, “Thì thầm lời quê”, “Lặng lẽ miền thơ” và nhiều tác phẩm được in chung với các tác giả khác.
