Ông Trần Anh Thư, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cùng một loạt thuộc cấp tại địa phương này vừa bị khởi tố, bắt giam vì tội nhận hối lộ do bao che cho cát tặc.
Lợi dụng sự ưu ái dành cho các công trình trọng điểm đang thi công tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Công ty Sông Hậu - Tổng 68 - đơn vị trúng thầu khai thác cát - đã “làm thêm” vượt số cát cho phép.
Cụ thể, lẽ ra doanh nghiệp này chỉ được khai thác 1,5 triệu m3 cát để phục vụ cho 4 công trình trọng điểm trên địa bàn thì họ khai thác lên đến 4,7 triệu m3, vượt 3,2 triệu m3, tính thành tiền là 253 tỷ đồng.
Số tiền lãi từ việc “khai thác thêm” này đủ để “bôi trơn” cho rất nhiều quan chức ở An Giang như mọi người đã biết. Cơn khát cát hiện nay đã biến nhiều chủ doanh nghiệp và quan chức ở các địa phương thành những tù nhân, dễ như trở bàn tay.
Không chỉ ở vùng Nam Bộ - nơi mà nguyên vật liệu phục vụ cho các công trình giao thông - xây dựng khan hiếm mới có chuyện “khát cát” mà ngay ở các tỉnh miền Trung, nơi tưởng chừng như cát và đất vô tận ấy cũng đang rất khát. Đang là mùa cao điểm xây dựng cả tư nhân lẫn các công trình của Nhà nước, cơn khát cát lại càng tăng.
Càng nhiều công trình trọng điểm quốc gia triển khai ở đâu thì ở đó càng xảy ra nạn “khát cát”. Lợi dụng vào tình hình này, nhiều tỉnh đã xuất hiện những “ông vua” đầu nậu cát. Hễ giữ trong tay mảnh giấy “ưu tiên công trình trọng điểm quốc gia” là những “ông vua” này thực hiện ngay phương án “bóc ngắn cắn dài”.
Vì vậy mới có chuyện dọc hai bên sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), những bãi cát khổng lồ với hàng triệu mét khối đã được tập kết công khai trước bàn dân thiên hạ mà chẳng ai làm gì được. Hầu như những công trình trọng điểm nào vừa thi công hoàn thành cũng đều thừa cát!
Khi đã sở hữu được số cát “khai thác dư”, một mặt, các đầu nậu cát “ém” chờ thời điểm để bung ra bán với giá cao nhất, nên cát càng khan hiếm. Mặt khác, những thủ tục nhiêu khê đã làm cho hàng loạt mỏ cát trên nhiều con sông ở miền Trung không thể đấu thầu nhanh được. Điều này đã đẩy cơn khát cát ngày một trầm trọng hơn. Đấy cũng là thời cơ để cát lậu được dịp nở rộ trên các dòng sông có nhiều bãi cát hiện nay.
Trước tình hình trên, có vị đứng đầu tỉnh còn tuyên bố nếu chủ tịch huyện nào để xảy ra trộm cát thì sẽ bị tạm đình chỉ chức vụ! Chưa thấy ông chủ tịch huyện nào bị đình chỉ cả, chỉ thấy lượng xe xúc cát trộm hàng đêm ở các con sông ngày một nhiều thêm.
Không thể đổ lỗi cho khách quan để xảy ra tình trạng sốt cát hiện nay ở các tỉnh miền Trung được mà chính quyền cần phải nhìn nhận thực tế là lỗi phần lớn cho mình - như thừa nhận của ông Đặng Văn Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi mới đây.
Không thể dẹp nạn xúc cát trộm trên các con sông hiện nay nếu chính quyền vẫn cứ rề rà trong việc phê duyệt đấu thầu các mỏ cát hiện tại. Càng kéo dài chuyện này thì càng vỗ béo cho các “vua cát” như đã đề cập ở trên mà thôi.
