GS.TS Nguyễn Ngọc Hà (Trưởng đoàn Olympic Hóa học năm 2022, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT): Vỡ òa cảm xúc

Năm 2022, cả 4 học sinh trong đội tuyển Olympic Hóa học Việt Nam đều giành Huy chương Vàng. Với thành tích này, đội tuyển quốc gia Việt Nam xếp thứ 2 sau Trung Quốc và được Ban Tổ chức đánh giá cao. Đây là lần thứ 2 tất cả học sinh dự thi trong đội tuyển đều đoạt Huy chương Vàng (sau năm 2020).

Để có được thành tích này, đầu tiên phải nói tới tác động từ chính sách, chỉ đạo đúng hướng của Bộ GD&ĐT, bắt đầu từ khâu giảng dạy trong quá trình các em học tập ở trường phổ thông. Có thể nói, các thầy cô ở trường phổ thông đã tạo cho các em nền tảng kiến thức rất tốt. Cùng với đó, yếu tố theo tôi đặc biệt quan trọng là chúng ta đã chọn được đúng người - những học sinh giỏi nhất, xuất sắc nhất vào đội tuyển. Sau đó là quá trình ôn tập khi đội tuyển học tập trung tại Trường ĐH Sư phạm Hà Nội.

Hai nội dung chúng tôi đã tập trung rất nhiều cho đội tuyển trong 2 tháng ôn luyện tại Trường ĐH Sư phạm Hà Nội là chiến lược ôn thi, cách định hướng trong quá trình làm bài… Năm nay, đề thi không có phần thực hành (do thi online) nên chúng tôi dự đoán nội dung thực hành có thể được chuyển vào câu lý thuyết. Do đó, thầy trò đã có định hướng nhất định, học lý thuyết làm sao giải quyết được các vấn đề thực tiễn, liên quan đến nội dung thực hành.

Đã là đề thi Olympic quốc tế thì đương nhiên không dễ. Bởi vậy, việc học đi đôi với hành, xử lý bài đó trong thực tiễn như thế nào được đẩy cao; đặc biệt năm nay không có bài thực hành nên yếu tố thực tiễn lại càng được đẩy cao hơn nữa.

GS.TS Nguyễn Ngọc Hà.

Quá trình bồi dưỡng cũng có những khó khăn nhất định do thời gian học tập trung chưa đầy 2 tháng (từ giữa tháng 5 đến đầu tháng 7); trong khi đó khối lượng kiến thức chuyên môn rất lớn. Trong thời gian này, 4 thành viên trong đội tuyển phải tập trung toàn bộ sức lực, thậm chí có buổi phải học tối, học online đến 11 giờ đêm. Nhưng thuận lợi là việc thi online chúng ta được chuẩn bị và rút kinh nghiệm từ lần thi trước. Thầy cô giáo được mời tập huấn đều là chuyên gia hàng đầu, với nhiều kinh nghiệm.

Cùng với đó là sự quan tâm của lãnh đạo Bộ GD&ĐT, Cục Quản lý chất lượng, đặc biệt là đơn vị sở tại - Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, luôn tạo điều kiện tốt nhất cho đội tuyển. Thầy cô cũng tạo điều kiện để các em học hiệu quả nhưng cũng thoải mái, không quá căng thẳng. Và trên thực tế, khi học tập trung, các em đều lạc quan, vui vẻ. Nhất là cả 4 thành viên trong đội tuyển đều nỗ lực và dễ dàng vượt qua vì niềm đam mê với môn học và cảm nhận được nhiệt huyết của thầy cô.

Một trong những điều đặc biệt là đội tuyển Olympic Hóa học năm nay đến từ 3 miền đất nước (2 em miền Bắc, 1 em miền Trung và thí sinh còn lại đến từ miền Nam). Dù cách thức sinh hoạt, tính cách khác nhau, nhưng thầy cô dẫn đoàn đã luôn tìm cách tạo không khí vui vẻ, gắn kết ngay từ đầu, tạo nên tập thể mạnh. Ngoài giờ học, thầy trò nói chuyện, tìm hiểu về các món ăn ở Hà Nội, tham gia hoạt động thể thao, hoạt động tập thể cùng nhau; cùng đi tham quan một số điểm văn hóa…

Với kỳ thi Olympic Hóa học quốc tế, chúng tôi hoàn toàn không biết kết quả cho đến đúng giờ công bố. Do đó, khi biết 4 học sinh đều giành Huy chương Vàng thì cảm xúc vỡ òa, vô cùng vui, tự hào vì thành quả mà các trò đã đạt được.

Các thành viên đội tuyển Oympic Toán học quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Quang Huy (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội, Trưởng đoàn Olympic Sinh học năm 2022): Chiến thắng Covid, chinh phục huy chương

Kỳ thi Olympic Sinh học quốc tế năm 2022 (IBO 2022) được tổ chức tại thành phố Yerevan, Armenia từ ngày 10 đến 18/7/2022 với sự tham gia của 63 quốc gia và vùng lãnh thổ, 3 nước làm quan sát viên với 231 thí sinh tham dự. Năm nay, Việt Nam chỉ 2 đội tuyển Olympic đăng ký tham gia thi theo hình thức trực tiếp là Toán học và Sinh học; các đội còn lại đều thi theo hình thức trực tuyến.

Đội tuyển Olympic Sinh học của Việt Nam gồm 4 thành viên, đều là nam và đến từ 4 tỉnh thành khác nhau (Thừa Thiên - Huế, Cần Thơ, Phú Thọ và Bình Phước). Trong đó, Bình Phước là tỉnh lần đầu tiên có học sinh đi thi quốc tế.

Sau 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, việc đoàn tham gia thi trực tiếp tại Armenia có chút bỡ ngỡ, khó khăn và việc làm thủ tục khá vất vả. Đi lại xa xôi, thời tiết tại Armenia khắc nghiệt (khô, nóng), đặc biệt cả 4 học sinh trong đoàn khi đến Armenia xét nghiệm thì đều nhiễm Covid-19… nên ảnh hưởng đến sức khỏe, từ đó phần nào ảnh hưởng đến kết quả dự thi.

Vượt qua khó khăn, các em đã nỗ lực học tập và cả 4 đều giành huy chương: 1 Huy chương Bạc (Trương Văn Quốc Đạt, học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Quốc học, Thừa Thiên - Huế) và 3 Huy chương Đồng (Nguyễn Phúc Lâm, học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Quang Trung, Bình Phước; Võ Tiến Thành, học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Hùng Vương, Phú Thọ và Đỗ Trọng Phước Nguyên, học sinh lớp 11, Trường THPT chuyên Lý Tự Trọng, Cần Thơ).

Đi thi trực tiếp, đoàn có nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Một trong số đó phải kể đến hôm trao giải. Khi đó, cả đoàn hồi hộp chờ đọc tên, nhưng gần hết huy chương vẫn không có em nào. Ai cũng lo lắng. Tưởng không còn hy vọng gì thì Ban Tổ chức thông báo lại và cả 4 học sinh trong đoàn đều có giải. Niềm vui vỡ òa sau những giây phút hồi hộp đến thót tim.

Kết quả nói trên là đáng khích lệ, nhưng với năng lực và sức học của mình, các em có thể đạt được thành tích cao hơn. Trên thực tế, phần lý thuyết các em thi rất tốt và đều nằm trong tốp có huy chương cao của giải; nhưng hơi đáng tiếc ở phần thực hành. Có nhiều lý do, trong đó gồm việc mấy năm làm bài thi thực hành online, nay quay lại thi trực tiếp nên còn bỡ ngỡ.

Bên cạnh đó, dù thi vòng 2 có nhiều bài tiệm cận với đề thi quốc tế, nhưng thời gian ôn tập hơi gấp nên các em chưa đủ thời gian để thực sự nhuần nhuyễn về kỹ năng. Cùng với đó, do dịch bệnh nên các em cũng ít có cơ hội thực hành hơn… Chưa kể sức khỏe các em bị ảnh hưởng vì những lý do đã chia sẻ ở trên.

Để thành tích của đội tuyển tốt hơn trong kỳ thi sau, tôi cho rằng, chúng ta cần chú trọng hơn nữa năng lực thực hành của học sinh. Có thể nói, với môn Sinh học, phần thực hành của chúng ta còn yếu. Trong các môn khoa học tự nhiên, môn Sinh học, hay khoa học sự sống là lĩnh vực mà các kiến thức luôn được cập nhật. Nhưng chúng ta còn hạn chế nhất định về trang thiết bị, hóa chất, tài liệu, công nghệ so với các nước trong khu vực. Tôi mong rằng, Bộ GD&ĐT, địa phương, nhà trường quan tâm đầu tư hơn nữa các trang thiết bị thực hành, tránh tình trạng trò phải học chay.

Cùng với đó, cần có chính sách để thu hút cán bộ, giáo viên trẻ có năng lực, được đào tạo từ nước ngoài về tham gia huấn luyện, bồi dưỡng đội tuyển. Đồng thời, tiếp tục cải thiện chế độ đãi ngộ với học sinh, giáo viên trường THPT chuyên. Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng học sinh có năng khiếu từ sớm vì tài năng không đợi tuổi…

Nhân đây, tôi cũng xin cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của Bộ GD&ĐT, các địa phương, nhà trường có học sinh dự thi với đoàn. Sự hỗ trợ, động viên cả về tinh thần và vật chất của Bộ GD&ĐT, các địa phương, nhà trường góp phần không nhỏ làm nên thành tích đáng tự hào của đội tuyển Olympic Sinh học năm nay.

ThS Trần Quang Hùng (giáo viên môn Toán, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, giáo viên tham gia tập huấn đội tuyển Olympic Toán học quốc tế): Tạo điều kiện để thầy - trò chuyên tâm vào Toán

ThS Trần Quang Hùng.

Với chuyên ngành hình học, tôi đã tham gia vào công tác tập huấn đội tuyển vòng 1, vòng 2 của Trường chuyên Khoa học Tự nhiên, đồng thời cũng tập huấn đội 6 em chuẩn bị tham gia IMO (Olympic Toán học quốc tế) trong vòng 2 tháng trước khi đi. Sau đó, tôi theo đoàn với tư cách là quan sát viên C, trực tiếp sang Na Uy cùng đội tuyển.

Đội tuyển Olympic Toán học năm nay cũng như mọi năm gồm 6 em, 2 bạn từ Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên; còn lại đến từ các trường: Phổ thông Năng khiếu ĐHQG - TP Hồ Chí Minh, THPT chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An, THPT chuyên Lam Sơn - Thanh Hóa, THPT chuyên Vĩnh Phúc. Đây đều là các đội mạnh ở trong nước và giàu thành tích về dự thi quốc tế. Vậy nên, nhìn chung mặt bằng đội tuyển đồng đều, mỗi em đều có thế mạnh riêng.

Xét toàn cục, các em hoàn toàn xứng đáng đại diện cho Việt Nam thi Olympic Toán năm nay. Riêng với Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, trong hai năm gần đây đóng góp cho đội Olympic Toán Việt Nam nhiều học sinh. Điều này cũng phản ánh đúng thực lực của trường. Với đặc điểm này, nhiệm vụ của các thầy đến từ THPT chuyên Khoa học Tự nhiên đi tập huấn đội tuyển Việt Nam có phần thử thách hơn vì đã dạy các em từ năm lớp 10 cho đến ngày cuối tập huấn trong nước.

Làm nên thành tích của đội tuyển Olympic Toán học của Việt Nam năm nay, tôi cho rằng yếu tố quan trọng đầu tiên là chọn được 6 em vào đội tuyển rất chất lượng. Thứ hai là có sự góp mặt của nhiều thành viên đội tuyển mạnh trong cả nước. Thứ ba là sự động viên lớn từ gia đình các em. Thứ tư là có các thầy tâm huyết, tận tâm với Olympic làm trưởng, phó đoàn, như thầy Lê Anh Vinh, thầy Lê Bá Khánh Trình; cùng với đội ngũ các thầy chuyên môn cao huấn luyện các em từ lúc còn ở đội tuyển trường, tỉnh cho tới đội tuyển dự thi quốc tế.

Và tất cả chính sách giáo dục của Nhà nước thể hiện ở đội tuyển các cấp đã hỗ trợ trò hết sức, tạo điều kiện cho các em chuyên tâm cho Toán để hướng tới thành công.

Kết quả của đội tuyển có nhiều ý nghĩa. Về mặt thành tích, việc lặp lại kỳ tích vàng tuyệt đối của thế hệ trước trong bối cảnh hiện tại cạnh tranh khắc nghiệt như thế cho thấy các thế hệ thầy và trò của trường sau này đã tiếp bước, phát huy và kế cận thế hệ trước. Thành tích này còn thúc đẩy phong trào học toán của các đội tuyển, khích lệ thầy trò chuyên tâm, hăng say làm việc tạo ra thành quả mới.