(GD&TĐ) - Thời gian qua, công tác GDPL trong hệ thống giáo dục quốc dân đã có những chuyển biến tích cực cả về nội dung, phương pháp, hình thức tiến hành ở cả chính khóa và ngoại khóa.
Trong chương trình chính khóa, GDPL trong nhà trường thực hiện thông qua việc dạy và học các môn học pháp luật hoặc được lồng ghép, tích hợp vào các môn học có liên quan. Bên cạnh đó, GDPL cho sinh viên được nhà trường thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục ngoại khóa, giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Tuy nhiên, trong một thời gian khá dài, công tác GDPL cho sinh viên còn chưa được chú trọng đúng mức, sự hiểu biết pháp luật của sinh viên còn nhiều hạn chế dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật trong giới trẻ nói chung và sinh viên nói riêng có chiều hướng gia tăng.
Biểu hiện cụ thể như: Một tỷ lệ không nhỏ sinh viên còn hiểu biết pháp luật một cách rất sơ sài, hời hợt. Nhiều sinh viên coi các môn học pháp luật trong trường đại học chỉ là một môn học phụ, thậm chí có sinh viên chưa phân biệt được hành vi hợp pháp với hành vi không hợp pháp, giữa các loại vi phạm pháp luật hành chính, dân sự, hình sự... dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật một cách đáng tiếc.
 |
Những hạn chế này do nhiều nguyên nhân tác động, thể hiện ở việc nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác này ở một số trường chưa đúng mức; chương trình, nội dung GDPL còn dàn trải, chưa thống nhất giữa các trường đại học; hình thức và phương pháp GDPL còn chậm đổi mới, hoạt động GDPL ngoại khóa còn đơn điệu, thiếu hấp dẫn; đội ngũ nhà giáo và cán bộ làm công tác GDPL còn thiếu về số lượng, năng lực của một số cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu công việc; cơ chế phối hợp giữa các chủ thể GDPL còn chưa đồng bộ…
Bên cạnh đó, một nguyên nhân tuy ít được quan tâm nhưng hết sức quan trọng, đó là cho đến nay, các cơ quan chức năng cũng như các trường đại học đều chưa công bố được một bộ tiêu chí nào để phục vụ công tác đánh giá chất lượng GDPL.
Như vậy, việc kiểm tra, đánh giá chất lượng GDPL sẽ mang tính hình thức, đại khái, tùy tiện, dẫn đến kết quả kiểm tra, đánh giá chất lượng GDPL không đảm bảo tính khách quan, chính xác. Từ đó, không đưa ra được những thành tựu và hạn chế để nâng cao chất lượng GDPL.
Để khắc phục, việc đề xuất những giải pháp cơ bản, vừa mang tính trước mắt, vừa lâu dài là hết sức quan trọng, quyết định đến nâng cao chất lượng GDPL cho SV:
Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các chủ thể về công tác giáo dục pháp luật cho sinh viên.
Ban Giám hiệu nhà trường cần nhận thức rõ mục đích GDPL cho sinh viên là nhằm cung cấp lý luận cơ bản về Nhà nước và pháp luật, pháp luật chuyên ngành và các quan hệ pháp luật trong lĩnh vực trường đào tạo. Nhà trường cần có chiến lược và cơ chế thích hợp để mỗi giảng viên, cán bộ nhân viên, sinh viên có quan niệm đúng đắn về các môn học pháp luật, khắc phục tình trạng coi nhẹ.
Hoàn thiện tổ chức, bố trí cán bộ làm công tác giáo dục pháp luật chuyên trách; tạo điều kiện để giảng viên nâng cao chất lượng giảng dạy pháp luật.
Song song với việc tuyển dụng và đào tạo, nhà trường cần có chính sách đãi ngộ hợp lý đối với đội ngũ giảng viên, cơ chế tài chính cho giảng viên tham gia hướng dẫn sinh viên đi thực tế, khuyến khích các giảng viên pháp luật tham gia nghiên cứu khoa học và đổi mới phương pháp, tăng cường tinh thần trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho sinh viên và cộng đồng.
Đổi mới chương trình dạy và học bộ môn pháp luật
Đối với các môn học pháp luật, bên cạnh việc cung cấp lý luận pháp lý thì phương pháp luyện tập nên được giảng viên giảng dạy pháp luật quan tâm ứng dụng. Phương pháp này sẽ giúp sinh viên vận dụng những tri thức pháp luật đã học vào các tình huống thường gặp hàng ngày nhằm hình thành và phát triển được những hành vi phù hợp với các chuẩn mực pháp luật.
Hoàn thiện hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ công tác giáo dục pháp luật
Nhà trường cần phải xây dựng danh mục thiết bị, danh mục tài liệu cơ bản phục vụ hoạt động GDPL nhằm định hướng cho việc biên soạn, phát hành, mua tài liệu, thiết bị trong năm học kế tiếp, tăng cường biên soạn, phát hành tài liệu GDPL theo từng chuyên đề, cho từng đối tượng cụ thể.
Đổi mới hình thức, phương pháp giảng dạy trực tiếp trên lớp
Nhà trường cần đổi mới phương pháp dạy học theo quan điểm lấy người học làm trung tâm, quá trình dạy học là quá trình có hai chủ thể: Thầy và trò. Cả hai chủ thể này đều chủ động, tích cực, bằng hoạt động của mình hướng tới tri thức, thầy thì hoạt động truyền đạt tri thức, còn trò thì hoạt động chiếm lĩnh tri thức và biến nó thành vốn hiểu biết của mình để tiếp tục hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn…
Lựa chọn, phát huy những hình thức giáo dục pháp luật ngoại khóa phù hợp, đạt hiệu quả cao
Nhà trường cần có cơ chế khuyến khích khoa Luật Thương mại phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên tổ chức thường kỳ các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, hay lồng ghép nội dung tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong các hoạt động khác cho sinh viên
Tăng cường kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trong công tác giáo dục pháp luật
Ban chỉ đạo GDPL nhà trường cần định kỳ tổ chức đánh giá chất lượng giáo dục pháp luật. Tiêu chí đánh giá dựa trên kết quả xếp loại học tập, rèn luyện của sinh viên, tỷ lệ sinh viên thi lại, học lại, vi phạm quy chế, vi phạm pháp luật. Quan trọng hơn, nhà trường đánh giá năng lực đáp ứng của sinh viên đối với nhu cầu thực tiễn đề ra.
GDPL với chức năng định hướng, điều chỉnh nhận thức và hành vi của cá nhân phù hợp với chuẩn mực xã hội - đòi hỏi không thể thiếu trong một xã hội được điều chỉnh bằng pháp luật. Nước ta đang xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hơn ai hết, sinh viên là thế hệ trẻ có tri thức, nhiệt huyết phải là một trong những lực lượng quan trọng, tiên phong trong xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật của dân, do dân và vì dân.
Lê Nguyễn Ngọc Hà
