Những chuyến bay vào không gian hay tàu phóng đến Mặt trăng được kỳ vọng giúp nhân loại khai phá những điều bí ẩn ngoài không gian.
Hệ thống phóng SLS
Một trong những sự kiện được mong đợi nhất trong năm 2022 dự kiến sẽ diễn ra vào mùa xuân tới, vào khoảng giữa tháng 3 và tháng 4.
Lần đầu tiên, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) thử phóng tên lửa SLS cao 101m. Điều này dự đoán sẽ tạo ra cảnh tượng ngoạn mục khi tên lửa SLS tạo ra lực đẩy lên tới 4 triệu kg khi cất cánh, nhiều hơn 15% so với tên lửa Saturn V của NASA.
Bắt đầu với sứ mệnh Artemis 1, tên lửa SLS sẽ mở ra kỷ nguyên Artemis, chương trình hợp tác giữa NASA và các công ty tư nhân nhằm xây dựng hệ thống bãi đáp cho tàu vũ trụ trên Mặt trăng và đưa con người trở lại vệ tinh tự nhiên này trong năm 2024.
Sau khi lên tới quỹ đạo Trái đất, tàu vũ trụ Orion không người lái sẽ tách khỏi SLS, tiếp tục di chuyển 450.000 km đến quỹ đạo Mặt trăng rồi quay lại Trái đất. Việc phóng thành công SLS sẽ đặt nền móng cho sứ mệnh Artemis 2, dự kiến diễn ra vào năm 2023, trong đó tàu vũ trụ Orion sẽ chở phi hành đoàn vòng quanh Mặt trăng rồi trở lại Trái đất.
Nếu thành công, nó tiếp tục tạo tiền đề cho Artemis 3 đưa các phi hành gia NASA hạ cánh trên Mặt trăng, lần đầu tiên kể từ năm 1972.
Chuyến bay quỹ đạo đầu tiên của SpaceX’s Starship
Năm 2022, Tập đoàn Công nghệ Khai phá Không gian (SpaceX) do tỷ phú Elon Musk sáng lập, sẽ thử phóng một tên lửa ngoại cỡ, dự kiến vào tháng 1 hoặc tháng 2. Siêu tên lửa Starship có thể tái sử dụng, bao gồm nguyên mẫu Super Heavy Booster 4 và Starship SN20, với chiều cao tổng hợp là 120m. Đây là mẫu tên lửa cao nhất từng được chế tạo.
Được phóng từ cơ sở Starbase của SpaceX ở Boca Chica, bang Texas, tên lửa đi vào quỹ đạo Trái đất nhưng sẽ không hoàn thành hết vòng quay. Thay vào đó, nó sẽ rơi xuống Vịnh Mexico trong khi ở thử nghiệm giai đoạn 2, nó sẽ rơi xuống biển Thái Bình Dương, khu vực gần đảo Hawaii.
Ông Elon Musk thẳng thắn thừa nhận trong lần đầu phóng thử tên lửa này sẽ có rất nhiều rủi ro, thậm chí là thất bại. Tuy nhiên, ông tin rằng sau khoảng 12 lần phóng thử nghiệm, sẽ có một tên lửa Starship thành công đi vào quỹ đạo trong năm 2022. Tiến độ trên là rất quan trọng vì SpaceX sẽ phát triển tên lửa phục vụ cho sứ mệnh Artemis của NASA.
Bên cạnh Starship, nhiều công ty công nghệ không gian sẽ thử nghiệm phóng tên lửa đầu tiên vào năm 2022 gồm Ariane 6 của Arianespace, New Glenn của Blue Origin, Vulcan Centaur của United Launch Alliance và H3 của Mitsubishi.
Thử nghiệm lần 2 của Boeing CST- 100 Starliner
Năm 2022, sức ép sẽ đổ dồn về Công ty Boeing để chờ đón việc phóng tàu con nhộng CST-100 Starliner có thành công hay không.
Boeing đang phát triển chiếc tàu này trong Chương trình Phi hành đoàn thương mại của NASA nhưng tiến độ đã bị chậm nhiều năm so với kế hoạch.
Trước đó, tháng 8/2021, hãng đã hoãn việc phóng tàu con nhộng CST-100 Starliner lên Trạm Vũ trụ quốc tế do phát hiện dấu hiệu bất thường ở van trong hệ thống động cơ của tàu vu trụ. Trong chuyến bay thử nghiệm không người lái đầu tiên vào tháng 12/2019, tàu Starliner cũng gặp trục trặc với bộ đẩy và phải quay trở lại Trái đất sớm do không còn đủ nhiên liệu.
Boeing đặt lịch phóng CST-100 Starliner vào tháng 5/2022 và bày tỏ hi vọng có thể phóng tàu vũ trụ mang theo phi hành đoàn vào cuối năm.
Đổ bộ Mặt trăng
Con người sẽ không đặt chân lên Mặt trăng vào năm 2022 nhưng tàu đổ bộ và robot sẽ thực hiện nhiệm vụ này. Hiện nay, Mỹ, Nga, Ấn Độ và Nhật Bản đều đang chuẩn bị cho sứ mệnh trên Mặt trăng vào năm tới.
Đơn cử, Công ty Astrobiotic, trụ sở tại thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania, Mỹ, dự kiến đưa tàu đổ bộ Mặt trăng Peregrine lên vũ trụ vào một thời điểm nào đó trong năm 2022. Nhiệm vụ này là một phần trong sáng kiến Dịch vụ Tải trọng Mặt trăng Thương mại (CLPS) do NASA ký hợp đồng với các đối tác thương mại. Tàu đổ bộ, được trang bị 14 trọng tải các loại, sẽ phóng trên đỉnh tên lửa United Launch Alliance Centaur.
Tương tự, Công ty Intuitive Machines, trụ sở tại thành phố Houston, bang Texas, một đối tác khác của CLPS, đang lên kế hoạch đưa tàu đổ bộ Nova-C lên Mặt trăng trong nửa đầu năm 2022. Nova-C sẽ đưa hàng hóa nặng 100 kg lên bề mặt Mặt trăng.
Trong khi đó, tháng 7/2019, sứ mệnh Chandrayaan-2 của Ấn Độ đã thất bại khi đưa tàu đổ bộ Vikram lên Mặt trăng an toàn. Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ dự kiến tái thử nghiệm vào quý III năm 2022, làm tiền đề cho sứ mệnh Chandrayaan-3. Nếu thành công, Ấn Độ sẽ trở thành quốc gia thứ tư hạ cánh thành công tàu thăm dò lên Mặt trăng, sau Mỹ, Nga và Trung Quốc.
Còn tháng 7/2022, Nga sẽ gửi tàu đổ bộ Luna 35, còn gọi là Luna-Glob-Lander, đến vùng cực Nam của Mặt trăng nhằm phân tích thành phần của lớp đất mặt ở vùng cực và nghiên cứu thành phần plasma, bụi ở ngoại quyển Mặt trăng.
Tàu đổ bộ thông minh Thám hiểm Mặt trăng (SLIM) sẽ là sứ mệnh đầu tiên của Nhật Bản trên Mặt trăng. Mục đích của SLIM là kiểm tra khả năng hạ cánh chính xác trên vệ tinh này, như tránh miệng núi lửa, chọn vị trí tối ưu để hạ cánh. Tàu thăm dò do Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) phát triển, dự kiến sẽ phóng vào năm 2022 và hạ cánh gần Marius Hills Hole, lối dẫn vào ống nham thạch cổ bến dưới bề mặt Mặt trăng.
Tàu thám hiểm hạ cánh xuống sao Hỏa
Tàu thăm dò Rosalind Franklin của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, cùng với tàu đổ bộ Kazachok của Nga, dự kiến phóng lên sao Hỏa vào ngày 29/9. Trên sao Hỏa, tàu Rosalind Franklin sẽ thu thập các mẫu bề mặt và nghiền chúng thành bột mịn.
Sau đó, phòng thí nghiệm trên tàu sẽ trực tiếp thực hiện các phân tích hóa học, quang phổ và vật lý chi tiết. Khả năng điều hướng lái tàu tự động cho phép Rosalind Franklin di chuyển 100m mỗi ngày trên sao Hỏa.
Trong khi đó, nhân loại có thể mong đợi những khám phá mới từ các tàu thám hiểm sao Hỏa Curiosity và Perseverance của NASA hay các chuyến bay trực thăng sao Hỏa Ingenuity và dữ liệu từ tàu thám hiểm Chúc Dung của Trung Quốc. Sứ mệnh InSight của NASA sẽ tiếp tục hoạt động trong năm 2022, nhưng đây có thể là năm cuối cùng vì tàu đổ bộ này gặp trục trặc để nạp năng lượng mặt trời.
Tàu thăm dò không gian
Vào tháng 8/2022, tên lửa SpaceX Falcon Heavy sẽ cố gắng đưa tàu thăm dò Psyche của NASA lên vũ trụ. Đích đến của hành trình này là tiểu hành tinh 16 Psyche, tiểu hành tinh kim loại được tạo thành từ sắt, niken và vô số kim loại quý hiếm. Ước tính trị giá kim loại trên 16 Psyche rơi vào khoảng 10.000 triệu tỷ USD.
Sứ mệnh của tàu thăm dò Psyche nhằm sáng tỏ thành phần và độ tuổi của bề mặt tiểu hành tinh Psyche cũng như những điều kiện hình thành hành tinh này. Dữ liệu từ tàu thăm dò của NASA cũng sẽ được sử dụng để tạo thành bản đồ chi tiết về bề mặt của tiểu hành tinh. Tàu thăm dò Psyche dự kiến tiếp cận tiểu hành tinh này vào tháng 1/2026.
Cùng năm, lần phóng tên lửa Falcon Heavy vào tháng 8 cũng đưa 2 tàu vũ trụ nhỏ khác của NASA tới 2 vị trí khác. Được gọi là dự án Janus, tàu vũ trụ kép sẽ khám phá tiểu hành tinh đôi là (175706) 1996 FG3 và (35107) 1991 VH.
Theo ông Daniel Scheeres, nhà thiên văn học tại Trường Đại học Colorado, các tiểu hành tinh đôi là loại vật thể mà thế giới chưa có dữ liệu khoa học rõ ràng vì tất cả mọi quan sát hiện có đều đến từ kính thiên văn trên mặt đất và không có chi tiết cận cảnh. Với dự án Janus, con người sẽ thêm hiểu biết về Hệ Mặt trời sơ khai.
Ngoài ra, trong năm 2022, NASA sẽ tiếp tục phóng tàu thăm dò lên vũ trụ để tiếp tục thực hiện công việc của chúng. Đơn cử, tàu Juno của NASA sẽ thực hiện chuyến bay gần Mặt trăng Europa của sao Mộc vào ngày 29/9, giảm chu kỳ quỹ đạo quanh hành tinh khí khổng lồ này từ 43 ngày xuống 38 ngày. Tàu thăm dò Mặt trời Parker sẽ thực hiện 4 lần bay qua Mặt trời vào năm 2022, trước khi tiến gần hơn đến nó.
Diễn biến thiên văn 2022
Năm 2022 dự đoán sẽ không có nhật thực toàn phần nhưng xuất hiện 2 lần nhật thực một phần. Lần đầu dự kiến diễn ra vào ngày 30/4, có thể nhìn thấy rõ nhất từ phía Nam của Nam Mỹ. Lần thứ 2 sẽ xảy ra vào ngày 25/10, nhìn rõ nhất từ bầu trời ở châu Âu và các khu vực phía Bắc châu Phi.
Còn nguyệt thực một phần vào ngày 15 - 16/5/2022 sẽ quan sát được ở các khu vực của Bắc Mỹ và toàn bộ Nam Mỹ, trong khi nguyệt thực một phần vào ngày 7 - 8/11 sẽ xuất hiện chủ yếu tại Thái Bình Dương với những khu vực phía Tây của Bắc Mỹ và Đông Á sẽ quan sát được phần nào.
Nhìn chung, có thể thấy những người yêu thiên văn vũ trụ sẽ có thêm một năm tuyệt vời khác để theo dõi các hoạt động vũ trụ.
