Hình ảnh vệ tinh do nhà phân tích tình báo nguồn mở MT Anderson đăng trên X đã tiết lộ một diễn biến đáng chú ý tại Căn cứ Không quân Belaya, một tiền đồn quân sự xa xôi của Nga ở miền đông Siberia.
Chín máy bay ném bom chiến lược Tupolev Tu-95, được NATO gọi là "Bears", được nhìn thấy trên đường băng, với chiếc thứ mười đang lăn bánh để cất cánh hoặc vừa mới hạ cánh.
Nằm ở tỉnh Irkutsk, cách thành phố Irkutsk khoảng 85 km về phía tây bắc và cách biên giới Ukraine hơn 4.000 km, sự nổi lên đột ngột của Belaya như một trung tâm cho những gã khổng lồ thời Chiến tranh Lạnh này đã làm dấy lên nhiều đồn đoán về ý định quân sự của Nga.
Những hình ảnh ghi lại sự tập trung hiếm hoi của các máy bay ném bom tầm xa này cho thấy động thái có chủ đích của Moscow, có khả năng liên quan đến cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine hoặc động thái chiến lược rộng lớn hơn.
Căn cứ không quân Belaya, nằm ở quận Usolsky, từ lâu đã đóng vai trò là nút chính trong mạng lưới Hàng không tầm xa của Nga.
Theo báo cáo năm 2020 của Bộ Quốc phòng Nga, căn cứ này từng là nơi đóng quân của máy bay ném bom Tupolev Tu-16 và Tu-22 trong Chiến tranh Lạnh, và sau đó trở thành nơi đóng quân của Trung đoàn Hàng không Ném bom Hạng nặng Cận vệ 200, đơn vị vận hành máy bay ném bom Tu-22M3.
Không gian đường băng rộng lớn của căn cứ khiến nó trở thành một cơ sở đáng gờm, có khả năng hỗ trợ các hoạt động quy mô lớn.
Vị trí xa xôi, cách xa sự giám sát của NATO và phạm vi của Ukraine, mang lại lợi thế chiến lược, bảo vệ các tài sản có giá trị khỏi các cuộc tấn công bằng UAV hoặc tên lửa tiềm tàng.
Các bài đăng gần đây trên X đã ghi nhận hoạt động gia tăng tại Belaya, bao gồm sự xuất hiện của sáu máy bay vận tải Il-76MD vào ngày 17/4/2025, có khả năng mang theo tên lửa hành trình Kh-101, tiếp theo là bảy máy bay ném bom Tu-95MS từ các căn cứ khác như Olenya và Engels.
Tầm quan trọng của sự gia tăng này nằm ở thời điểm và bối cảnh của nó.
Cuộc chiến của Nga ở Ukraine, hiện đã bước sang năm thứ ba, đã chứng kiến các cuộc tấn công liên tục của máy bay ném bom Tu-95 phóng tên lửa hành trình Kh-101 và Kh-55SM từ các căn cứ an toàn hơn như Olenya gần Murmansk, hoặc Engels ở Saratov Oblast. Tuy nhiên, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine ngày càng nhắm vào các cơ sở gần hơn này.
Vào tháng 12/2022, Engels đã bị trúng đạn, làm hư hại hai chiếc Tu-95, theo báo cáo của Barents Observer.
Tương tự như vậy, Olenya, mặc dù nằm ở vùng xa xôi của Bắc Cực, đã phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ khi phạm vi hoạt động của Ukraine ngày càng mở rộng với các hệ thống tầm xa do phương Tây cung cấp.
Khoảng cách từ Belaya đến khu vực xung đột khiến nơi này trở thành một lựa chọn hợp lý, cho phép Nga bố trí lại máy bay ném bom của mình ngoài tầm bắn của hầu hết các loại vũ khí của Ukraine trong khi vẫn duy trì khả năng tấn công các mục tiêu trên khắp châu Âu hoặc châu Á.
Việc Nga chuyển máy bay sang căn cứ Belaya có thể phản ánh sự điều chỉnh chiến thuật do khả năng tấn công các sân bay Nga ngày càng tăng của Ukraine.
Một bài đăng trên X ngày 1/5/2025 của người dùng @bichikota lưu ý rằng, hai máy bay ném bom Tu-95MS đang di chuyển từ Olenya đến Belaya để nạp tên lửa và tiếp nhiên liệu, cho thấy một nỗ lực cố ý nhằm che giấu đường bay và tránh bị phòng không Ukraine phát hiện sớm.
Vị trí của Belaya cho phép Tu-95 đi theo các tuyến đường vòng vèo, có khả năng phóng tên lửa từ Bắc Cực hoặc Biển Caspi, làm phức tạp kế hoạch phòng thủ của Ukraine.
Ngoài Ukraine, sự gia tăng máy bay chiến đấu tại Belaya còn mang ý nghĩa rộng hơn. Tầm hoạt động liên lục địa của Tu-95 định vị nó như một công cụ để triển khai sức mạnh, có khả năng tiếp cận các vùng lãnh thổ của NATO hoặc các tiền đồn ở Bắc Cực.
Tupolev Tu-95, trung tâm của sự phát triển này, là một kỳ quan về độ bền và là minh chứng cho kỹ thuật của Liên Xô.
Lần đầu tiên bay vào năm 1952, đây vẫn là máy bay ném bom chiến lược duy nhất trên thế giới sử dụng động cơ tua-bin cánh quạt vẫn đang hoạt động, với Nga có kế hoạch duy trì hoạt động cho đến ít nhất là năm 2040, theo tuyên bố năm 2018 của Lực lượng Không gian Vũ trụ Nga.
