Bởi vậy, các chuyên gia cảnh báo, nếu ngành chăn nuôi không có sự đổi mới trước những yếu kém đang tồn tại thì chắc chắn sẽ càng gặp nhiều khó khăn hơn...
Lép vế trước thực phẩm ngoại
Theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN& PTNT), 7 tháng đầu năm 2015, cả nước NK gần 3.000 tấn thịt lợn, giá trị gần 6 triệu USD, tăng xấp xỉ 63% về lượng và tăng gần 67% về giá trị; 65.925 tấn thịt gà, giá trị hơn 60 triệu USD, tăng 53,4% về lượng và 30,3% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi số lượng thịt NK có xu hướng tăng thì giá lợn tại nhiều địa phương đang sụt giảm, khiến người chăn nuôi bị thua lỗ nặng nề.
Để đối phó với tình trạng này, người chăn nuôi đã chọn giải pháp là giảm đàn, chuyển sang nuôi lợn sinh sản để cầm cự hoặc ngừng nuôi (để cắt lỗ).
Tại miền Nam, giá lợn đã giảm khoảng 4.000 đồng/kg so với tháng 6, hiện giá bán 40.000 - 44.000 đồng/kg, còn tại miền Bắc giá đang dao động khoảng 46.000 - 48.000 đồng/kg.
Với sản phẩm thịt gia cầm, hiện ở nhiều địa phương cũng giảm mạnh do chi phí đầu vào tăng và do lượng thịt NK giá rẻ về rất nhiều. Hiện giá thu mua gà thịt lông màu tại các trại ở các tỉnh Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long đang ở mức 31.000 - 34.000 đồng/kg, giảm 9.500 - 12.000 đồng/kg so với tháng 5.
Trong khi ngành chăn nuôi trong nước đang “lao đao” ở khâu tiêu thụ, việc các doanh nghiệp (DN) NK thịt vẫn diễn ra ồ ạt. Trong khi đó, ở các nước có nền chăn nuôi phát triển, giá thành sản phẩm luôn thấp hơn so với Việt Nam 30 - 50%.
Việc NK thịt động vật về Việt Nam đang tạo ra sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Ông Tống Xuân Chinh – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, chăn nuôi không phải ngành mà Việt Nam có lợi thế, sự gia tăng cạnh tranh từ hàng NK sẽ buộc ngành này phải tái cấu trúc mạnh mẽ để tăng hiệu quả và tồn tại.
“Ngành chăn nuôi Việt Nam hiện nay có đặc điểm là sản xuất nhỏ lẻ, lệ thuộc vào NK, ô nhiễm môi trường và vệ sinh ATTP thấp, liên kết lỏng lẻo dẫn đến năng suất thấp, khả năng cạnh tranh yếu, và vì thế không ít sản phẩm có sức cạnh tranh thấp nên rất dễ bị lép vế trước hàng NK” – Ông Chinh nói.
Cần nâng cao sức cạnh tranh
Cũng theo ông Chinh, sản phẩm chăn nuôi trong nước sẽ chịu áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt với hàng NK, do đó, trong thời gian tới nên tập trung sản xuất theo hướng bảo đảm an toàn vệ sinh thú y, phòng trừ dịch bệnh; đột phá về công tác giống và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất... để tạo ra đàn giống tốt.
Bên cạnh đó, thúc đẩy, phát huy vai trò của HTX, chi hội, hội chăn nuôi trong liên kết nhằm ứng dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, đặc biệt trong việc sử dụng các thức ăn sinh học, thảo dược nhằm cải thiện môi trường chăn nuôi, nâng cao chất lượng thịt, tạo sản phẩm khác biệt với sản phẩm ngoại nhập; liên kết với các DN cung ứng vật tư đầu vào cho sản xuất để giảm chi phí; phát huy hiệu quả chăn nuôi để đáp ứng thị trường...
“Việc NK thịt từ nước ngoài vào Việt Nam là vấn đề tất yếu khi tham gia hội nhập nhưng phải kiểm soát nhập siêu để thúc đẩy sản xuất trong nước chứ không thể để tê liệt.
Ngoài ra, cần thiết lập hàng rào kỹ thuật nhằm hạn chế, giảm NK sản phẩm kém chất lượng. Để làm được việc này, đòi hỏi phải có phòng thí nghiệm khoa học công nghệ để bảo đảm tất cả các mặt hàng NK về Việt Nam, đặc biệt các loại thịt gia cầm, bò, lợn đạt tiêu chuẩn vệ sinh ATTP.
Đồng thời phải nâng cao sức cạnh tranh của các DN và người sản xuất thông qua việc loại bỏ được một số khâu trung gian liên quan đến làm tăng giá thành, ví dụ như 6 - 7% về giống, 9 - 10% về thức ăn chăn nuôi và các khâu trung gian về giết mổ, khoảng 8 - 12%.
Các DN trong nước cần chú trọng việc liên kết với các tập đoàn quốc tế để đầu tư vào sản xuất, hạ tầng thương mại nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng cao, giá cạnh tranh để tiêu thụ nội địa và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu” – ông Chinh cho biết.
Có thể nói, ngành chăn nuôi trong nước đang lép vế trước sự “càn lướt” của các thực phẩm NK. Mặc dù không ít những tuyên bố hùng hồn, song đến nay vẫn chưa có DN chăn nuôi nội nào đủ sức “so găng” cùng thực phẩm NK. Không chỉ các mặt hàng chuyên biệt, hiện nay các loại thực phẩm ngoại đã phủ kín các phân khúc và chủng loại với số lượng lên đến hàng ngàn tấn và giá cả cũng hết sức làm “mềm lòng” người tiêu dùng trong nước.
