Về vấn đề này, bà Trần Hồng Thắm - Giám đốc Sở GD&ĐT TP Cần Thơ đã dành riêng cho báo Giáo dục và Thời đại cuộc trao đổi.
PV: Bà có ý kiến như thế nào về chủ trương không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 ?
Bà Trần Hồng Thắm: Chủ trương cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 được ban hành có ý nghĩa rất tích cực.
Đó là một chính sách nhằm khuyến khích các em học sinh tiếp cận với một số nghề nghiệp trong khi bản thân chuẩn bị tiếp cận với đời sống xã hội. Qua đó giúp các em biết được sở trường cũng như năng khiếu hoặc niềm đam mê ở một số lĩnh vực.
Việc khuyến khích học sinh học nghề phổ thông góp phần thực hiện tốt chủ trương giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS; việc cộng điểm khuyến khích không phải mục đích chính của việc dạy học nghề phổ thông.
Tuy nhiên, việc giáo dục nghề trong trường phổ thông đã được thực hiện nhiều năm qua. Trong đó, điểm cộng khuyến khích dần trở thành mục tiêu chính so với việc tìm hiểu nghề, học nghề của học sinh. Cũng chính vì vấn đề này mà chất lượng giáo dục nghề trong trường phổ thông trong thời gian gần đây đã phát sinh một số vấn đề bất cập.
Với điểm cộng khuyến khích từ việc học nghề, có không ít giáo viên và học sinh chỉ hướng đến mục tiêu đạt được xếp loại nghề loại gì để được cộng điểm tuyển vào lớp 10.
Từ đó khiến nhiều học sinh chạy theo điểm cộng trong tuyển sinh, có đăng ký học nghề nhưng thực tế việc học nghề chỉ mang tính hình thức, không thực chất.
Vì lý do này mà chất lượng nghề phổ thông và tính đa dạng của nghề phổ thông không còn gắn với yêu cầu thực tiễn. Khi các em học sinh có chứng chỉ nghề phổ thông rồi mà không đủ năng lực tham gia lao động sản xuất ngoài xã hội thì việc dạy nghề phổ thông, cấp chứng chỉ nghề không còn ý nghĩa như mong muốn.
Theo tôi, Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh THCS và THPT vừa được Bộ GD&ĐT công bố và đang lấy ý kiến rộng rãi dư luận. Trong đó, có điểm chú ý là không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 là phù hợp.
Một số ý kiến cho rằng việc không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 khiến phụ huynh và học sinh hoang mang, theo tôi tất cả mọi người cần phải bình tĩnh suy xét.
Vì không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 sẽ được áp dụng cho tất cả học sinh chứ không phải riêng đối tượng nào. Đây cũng không phải là yếu tố chi phối kết quả tuyển sinh.
Dù không còn điểm cộng trong tuyển sinh vào lớp 10 nhưng kết quả thi nghề của học sinh THCS vẫn được sử dụng để khuyến khích trong việc xét tốt nghiệp THCS theo quy chế hiện hành.
PV: Theo chương trình giáo dục trung học thì nghề phổ thông hiện vẫn là môn học bắt buộc học sinh phải hoàn thành để xét tốt nghiệp THCS, THPT. Nếu bỏ điểm cộng, liệu học sinh có học nghề một cách thực chất không ?
Bà Trần Hồng Thắm: Nếu bỏ cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 theo cách đơn thuần, không có bất kỳ động thái nào từ nhà trường đến đội ngũ thầy cô giáo thì đương nhiên các em học sinh sẽ nghĩ việc học nghề không còn cần thiết nữa.
Theo tôi, nếu thực hiện chính sách không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 thì trước hết ngành giáo dục cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền.
Quan trọng nhất là làm sao để phụ huynh, nhà trường và học sinh thấy được ý nghĩa của việc tiếp cận giáo dục nghề nghiệp từ khi còn trên ghế nhà trường.
Bên cạnh đó là danh mục giáo dục nghề trong nhà trường phải có sức hút, phải bám sát nhu cầu đời sống xã hội. Phải gắn với những yêu cầu, những kỹ năng cơ bản khi con người hội nhập vào hoạt động lao động, sản xuất ngoài xã hội…
Một yếu tố quan trọng nữa để phát triển giáo dục nghề nghiệp trong trường phổ thông là sự quan tâm, đầu tư về cơ sở vật chất, đầu tư về đội ngũ giáo viên dạy nghề.
Nếu chúng ta làm được các yếu tố nói trên, việc dạy nghề trong trường phổ thông sẽ tự khắc “hút” học trò; các em sẽ tìm học một cách hứng thú chứ không phải học để được cộng điểm như hiện nay.
Thực tế là giáo viên dạy nghề trong trường phổ thông hiện nay chủ yếu là kiêm nhiệm. Đa phần các trường chọn những nghề dạy cho học sinh gắn với ngành nghề sư phạm của giáo viên đã được đào tạo. Những giáo viên này được bồi dưỡng ngắn hạn về kiến thức dạy nghề chứ không được đào tạo giáo viên dạy nghề phổ thông một cách bài bản.
Do đó, muốn chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề trong trường phổ thông thì phải gắn với các cơ sở đào tạo sư phạm kỹ thuật, các cơ sở đào tạo nghề…
Được đào tạo cơ bản thì giáo viên dạy nghề cho học sinh đạt hiệu quả cao hơn, chất lượng giáo dục nghề phổ thông cũng được cải thiện. Làm sao để học sinh sau khi học nghề trong trường phổ thông có thể sử dụng kỹ năng, kiến thức đã học áp dụng trong đời sống, lao động, sản xuất.
 |
Bà Trần Hồng Thắm - Giám đốc Sở GD&ĐT TP Cần Thơ |
PV: Nếu không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 thì công tác hướng nghiệp, phân luồng HS sau THCS phải như thế nào để đạt hiệu quả, thưa bà ?
Bà Trần Hồng Thắm: Nếu không cộng điểm khuyến khích thi nghề phổ thông trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 thì công tác hướng nghiệp, phân luồng HS sau THCS sẽ rõ nét hơn.
Không cộng điểm sẽ phân loại học sinh rất rõ và cụ thể; em nào đủ năng lực học tiếp tục sẽ vào học THPT; em nào không đảm bảo năng lực học tiếp THPT thì có thể học GDTX, học nghề…
Việc không cộng điểm khuyến khích, trong đó bao gồm cả việc thi nghề phổ thông nhằm đảm bảo mục tiêu chọn được đúng học sinh có khả năng tiếp tục học ở cấp THPT.
Tránh tình trạng học sinh chạy theo điểm cộng trong tuyển sinh vào lớp 10, có đăng ký học nghề nhưng thực tế việc học nghề chỉ mang tính hình thức, không thực chất.
Điều quan trọng là trong thời gian tới, sau việc không cộng điểm khuyến khích nghề phổ thông thì chất lượng dạy nghề trong trường phổ thông phải được cải thiện như thế nào về mặt chương trình, về danh mục nghề phổ thông, nghề được dạy có sát với thực tiễn không?
Ví dụ như ở vùng miền nào thì cần tương ứng với một danh mục nghề phù hợp với thực tiễn lao động, sản xuất ở địa phương đó. Hiện nay danh mục nghề được dạy trong trường phổ thông còn chưa phù hợp. Một số nghề thủ công truyền thống có giá trị cũng cần phải được quan tâm, chú ý giáo dục cho học sinh phổ thông.
Tuy nhiên, việc không cộng điểm khuyến khích cũng cần có lộ trình thực hiện, trong đó có việc lấy ý kiến rộng rãi trong xã hội.
Ngành giáo dục cần nêu rõ thêm định hướng cụ thể của chính sách: năm nay sẽ thực hiện điều gì, năm tiếp theo ra sao ? Từ đó các đơn vị triển khai thực hiện được chủ động hơn; phụ huynh, học sinh và xã hội sẽ hiểu và đồng tình, ủng hộ.
Xin cảm ơn bà !
