Kết quả cuộc nghiên cứu sức khỏe toàn thế giới được công bố tháng 12/2012 trên tạp chí y khoa danh tiếng Lancet cho thấy Nhật Bản là quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới ở cả phái nam và nữ.
Theo đó, một em bé sinh ra ở Nhật Bản ngày nay, sẽ được tận hưởng cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh nhất với tuổi thọ trung bình là 73 mà không mắc phải bất cứ bệnh tật hay rủi ro nào về sức khỏe. Trẻ em ở nhiều quốc gia phát triển khác như Mỹ hay Anh thậm chí còn không có mặt trong top 10 của danh sách này, đứng thứ 2 sau Nhật Bản là Singapore với tuổi thọ khỏe mạnh thấp hơn 2 năm so với Nhật Bản.
Vì sao trẻ em Nhật luôn khỏe mạnh, bền bỉ và người Nhật có tuổi thọ khỏe mạnh cao nhất thế giới? Câu hỏi đã được tác giả Naomi Moriyama - một người mẹ Nhật hiện đang sống ở Mỹ và chồng của cô là William Doyle dày công đi tìm câu trả lời trong cuốn sách có tên "Bí mật của những đứa trẻ khỏe mạnh nhất thế giới: Tại sao trẻ em Nhật có cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài nhất - Và làm thế nào để bạn cũng làm được như vậy".
Tác giả Naomi Moriyama và chồng của cô là William Doyle.
"Cách cha mẹ Nhật chuẩn bị bữa ăn cho con và khuyến khích con vận động đã mang đến những lợi ích quan trọng và lâu dài về sức khỏe cho trẻ em ở Nhật" - tác giả Naomi Moriyama nói trên tờ Today - "so với các quốc gia phát triển khác, đa số người Nhật nạp ít calo hơn mỗi ngày và có một chế độ ăn cực kì lành mạnh: nhiều cá, nhiều các loại rau củ quả, ăn ít thịt, bơ sữa, hạn chế ăn vặt và ăn với một khẩu phần hết sức hợp lý".
Dưới đây là 6 bài học cụ thể từ các bố mẹ Nhật Bản mà bạn có thể học hỏi để xây dựng một chế độ ăn hợp lý, lành mạnh cho gia đình và các con của mình.
1. Lựa chọn những thực phẩm ít calo cho bữa ăn gia đình
Nước Nhật là một thiên đường thực phẩm ít calo. Nếu quan sát một bữa ăn điển hình của các gia đình Nhật Bản, bạn sẽ thấy có một bát cơm, một bát súp miso và ba đĩa thức ăn nhỏ bao gồm: một miếng cá, thịt hoặc đậu phụ, và hai đĩa rau củ quả. Điều đáng chú ý là cha mẹ Nhật sử dụng các loại bát đĩa với kích thước rất vừa vặn, phần lớn là cỡ nhỏ đối với cơm và thịt cá, còn cỡ trung bình đối với các món rau củ, tác giả Moriyama cho biết.
Một khẩu phần ăn điển hình của trẻ em Nhật tại trường vào bữa ăn trưa.
Trẻ em Nhật ăn nhiều trái cây, rau củ, các loại ngũ cốc và cá - những loại thực phẩm chứa ít hàm lượng calo hơn hẳn các thực phẩm chế biến sẵn hay các sản phẩm chứa nhiều đường. Cha mẹ Nhật kiên trì áp dung chế độ ăn lành mạnh này cho các con từ khi còn bé và đây chính là bí quyết của những trẻ em khỏe mạnh nhất thế giới. Đặc biệt, cha mẹ Nhật cho rằng, trẻ chỉ nên ăn no vừa phải, cụ thể là "ăn no 80% thôi" và mục tiêu cuối cùng của việc ăn uống không phải là "ních" cho no bụng mà là thưởng thức các món ăn từ từ.
2. Thực hiện những quy tắc hạn chế linh hoạt
Cha mẹ Nhật hoàn toàn không cấm đoán một cách nghiêm khắc các con ăn những đồ ăn không lành mạnh có hại cho sức khỏe (đồ ăn vặt, bánh kẹo, nước ngọt....), ngược lại trẻ được khuyến khích thưởng thức các món ăn vặt, nhưng trong một giới hạn vừa phải với tần suất hạn chế. "Đồ ăn dành cho trẻ luôn được phục vụ bằng loại bát, đĩa có kích cỡ nhỏ đến rất nhỏ", Moriyama cho rằng đó chính là một chìa khóa quan trọng giúp trẻ em Nhật điều chỉnh được lượng ăn phù hợp cho mình.
Việc trẻ bị ép buộc phải ăn rau củ quả và bị cấm ăn bim bim, đồ ngọt ... đều sẽ mang lại những ảnh hưởng rất tiêu cực, càng cấm đoán thì trẻ lại càng thèm khát, càng ép uổng thì trẻ sẽ lại càng chán ghét. Điều bố mẹ nên làm là dạy con biết cách tận hưởng niềm vui ăn uống và biết cách lựa chọn những đồ ăn tốt, hạn chế những món ăn có hại cho sức khỏe của mình một cách linh hoạt.
Tác giả Moriyama còn đưa ra lời khuyên, nếu không muốn con bạn ăn khoai tây chiên hay nước ngọt thì tốt nhất cha mẹ không nên tích trữ chúng ở trong nhà.
3. Cơm là thành phần không thể thiếu của các bữa ăn
Cơm chính là món ăn cơ bản trong bữa ăn thông thường ở Nhật, không phải bánh mỳ hay các thực phẩm chế biễn sẵn khác như trong chế độ ăn của phương Tây. Những loại gạo Nhật, đặc biệt là gạo lức ăn nhanh no có thể thay thế cho những thực phẩm kém lành mạnh và giúp giảm lượng calo thu nạp.
4. Hãy đi bộ!
Theo một thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hơn 98% trẻ em Nhật đi bộ đến trường hàng ngày, đó chính là một thói quen được xây dựng ngay từ khi trẻ còn rất nhỏ và góp phần giúp trẻ có được nền tảng sức khỏe lâu dài và bền bỉ sau này.
Hình ảnh các em nhỏ từ mẫu giáo đã đi bộ đến trường không phải là hình ảnh hiếm gặp trên đường phố Nhật Bản.
Hoạt động thể chất đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả này đã hàng ngày giúp trẻ em Nhật thực hiện được lời khuyến nghị của rất nhiều chuyên gia sức khỏe: trẻ em (cùng gia đình) nên vận động ít nhất 60 phút mỗi ngày với những cường độ từ thấp đến cao. Trẻ em Nhật có những hoạt động thể chất đều đặn mỗi ngày và hầu như rất ít sử dụng các phương tiện di chuyển hay xe buýt của nhà trường.
Bất kể thời tiết khắc nghiệt như thế nào, trẻ em Nhật vẫn sẽ đi bộ đến trường và coi đó là một niềm vui bất tận của mình.
5. Bố mẹ hãy là người xây dựng phong cách sống cho con
Cha mẹ Nhật truyền cảm hứng ăn uống lành mạnh cho con ngay từ giai đoạn sơ sinh, họ khuyến khích con nếm thử rất nhiều các thực phẩm ngon lành khác nhau, đặc biệt là các loại trái cây, rau củ. Trẻ em Nhật thường xuyên ăn cơm cùng với bố mẹ trong những bữa ăn gia đình được chuẩn bị chu đáo như một thói quen hàng ngày.
Trẻ em ở Nhật được khuyến khích nếm thử các món ăn mới ngay từ khi còn rất nhỏ.
Đặc biệt, cha mẹ Nhật là tấm gương, làm người lãnh đạo, làm hình mẫu và truyền đạt nếp sống lành mạnh cho trẻ một cách quả quyết, đáng tin cậy, Moriyama nói.
6. Sức mạnh của bữa ăn trưa
Trẻ em Nhật học được rất nhiều điều bổ ích về thói quen ăn uống lành mạnh từ những bữa trưa ở trường, đều đặn hàng tháng, các chuyên gia dinh dưỡng sẽ đến thăm trường và tổ chức các buổi nói chuyện để chia sẻ với các em học sinh. Các em còn được tự tay thiết kế bữa ăn trưa cho mình vào dịp đặc biệt để hiểu thông tin cơ bản về bữa ăn như thành phần, giá trị dinh dưỡng của từng thành phần và đôi khi là “lịch sử” của vài món ăn đặc biệt.
Trẻ em Nhật đều thực sự yêu thích bữa ăn trưa ngon miệng ở trường với "công thức” chung của một bữa trưa thường có một món súp rau, thịt, mực (hải sản), rong biển, đôi khi có thêm khoai tây và các loại rau củ khác. Sau đó sẽ là món sa-lát trộn với thành phần chính là các loại rau đặc trưng của mỗi địa phương.
Với việc thực hiện bền bỉ và quyết tâm 6 bí quyết đơn giản trên nhiều năm qua, cha mẹ Nhật đã giúp những đứa con của mình trở thành nhà vô địch sức khỏe trẻ em trên toàn thế giới.
