Nhà giáo Minh Lý sinh ra và lớn lên ở Đô Lương, Nghệ An, học Đại học Sư phạm Vinh, làm cô giáo ở quê rồi chuyển vào thành phố biển Vũng Tàu. Yêu nghề báo, Minh Lý chuyển nghề làm phóng viên Báo Đầu tư.
Nhà thơ tài hoa Vương Trọng gọi “Cầu vồng miền xa vắng” là “Cầu vồng ký ức - chiều sâu nỗi nhớ”. Chị sống với kỷ niệm, đằm thắm trong ký ức nơi mình sinh ra và trưởng thành; tình bạn, tình yêu - tình quê hòa quyện vào nhau.
Minh Lý tâm sự với chính mình: “Nhớ không có nghĩa là níu kéo hay nuối tiếc, mà nhớ để làm cho bản tình ca cuộc đời thêm thi vị, sâu lắng, có hồn và bay bổng hơn. Ánh cầu vồng đã từng rực rỡ nhưng bây giờ đã ở miền xa vắng, mà chúng ta thì phải sống cho hiện tại và tương lai”. Đúng là một Minh Lý thổn thức, yêu và hoài niệm.
Thành phố Vũng Tàu thực hiện giãn cách xã hội phòng chống đại dịch Covid-19, tôi đọc thơ của Minh Lý. Hơi ngược và cũng là thói quen, tôi chọn đọc trước bài thơ được chọn đặt tên chung cho cả tập thơ (trang 159). Bài thơ hay, có sức lôi cuốn. Tôi thích thú đọc một mạch, gói gọn 160 trang thơ - 69 bài. Phải chăng thơ của chị là bản “Nhật ký cuộc đời” có vần điệu đã phần nào nói hộ cho mình, đứa con xa quê. Những ký ức dạt dào đậm tình, nặng nghĩa với cha, trụ cột của ngôi nhà nơi quê lam lũ, giải bày nỗi lòng:
Tác giả Minh Lý.
Có một ngày đã qua
Con đi trong thương nhớ
Cha tựa lưng vào vách chiều xuống dở
Níu nỗi buồn sắc nhọn cuộn vào nhau.
Với người mẹ tần tảo một đời gắng sức yêu chồng, thương con, Minh Lý nhớ mẹ, yêu mẹ cháy lòng, chị như đang tự sự với chính mình:
Là ngày con đi xa
Quê thành miền xa vắng
Bên hiên mẹ còng lưng nhặt nắng
Sưởi nỗi cô đơn trong sâu thẳm ánh chờ.
Cuộc mưu sinh nơi xứ người, trải qua không ít gian nan. Và nghị lực, niềm tin nơi chị đã thắng:
Phiêu bạt xứ người
Nhắm hướng cầu vồng con tới
Tìm hào quang dẫn lối
Con băng qua tuổi trẻ đời người.
Khi trở về với cố hương, với mái nhà xưa, sân vườn cũ, cha không còn và mẹ đang ở nơi xa, Minh Lý nghẹn ngào, lòng thắt lại:
Sau bao nhiêu nước mắt, nụ cười
Trở về miền xa vắng
Thắp nén nhang trầm lặng
Mắt con nhòa đi
Chợt thấy ánh cầu vồng!
(Cầu vồng miền xa vắng, tr159, 160)
Minh Lý có không dưới 20 bài thơ về miền Trung và xứ Nghệ da diết nhớ thương, sẻ chia:
Xứ Nghệ quê em xứ sở nặng yêu thương
Níu bước chân người bằng câu ví giặm…
(Về đây câu ví quê em, tr134)
…Em tiếc nắng miền Nam
Không thể mang về miền Trung xua mưa bão
Em tiếc trời Thu trong xanh
Không thể sáng góc quê mình u ám …
…Thương lắm quê mình bão lại sắp quần qua
Nghe dự báo mà thắt từng khúc ruột!
(Nhắn về miền Trung, tr143, 145)
Cùng với những ký ức về cha mẹ, Minh Lý có những tâm sự về tình yêu thời tuổi trẻ như một thoáng mây bay:
Nhớ không anh, một buổi sáng bình yên
Ta chạy dọc theo triền đê nhỏ
Tóc em bay gửi mùi thơm vào gió
Hương nồng nàn làm xao xuyến tim anh…
(Vu vơ tình đầu, tr86)
Với một nửa của mình, Minh Lý trải lòng :
Nghĩa vợ chồng đâu tất thảy chung nhau
Khoảng trời riêng không thể nào là một
Hai con tim cùng chung nhịp đập
Nhưng xin đừng trói buộc vào nhau
Minh Lý thành thật trong cuộc sống vợ chồng, khi “Khoảng trời riêng” chẳng “bí mật thâm sâu”, mà đó là anh em bè bạn, để có thêm hương vị cho đời:
Nghĩa vợ chồng tất thảy bền lâu
Trong xa cách sẽ mặn nồng hơn nữa
Rồi bên nhau khơi hồng ngọn lửa
Khoảng trời riêng chỉ thoảng hoặc thôi mà!
(Khoảng trời riêng, tr34)
Cái đẹp và chưa đẹp của cuộc đời đan xen. Sự nghiệp và niềm đam mê với cuộc sống này, đẹp và bao dung:
Xin cảm ơn đời
Về những điều chưa trọn vẹn
Xin cảm ơn người
Về những hiềm khích nhỏ nhoi
Xin cảm ơn nỗi nhớ đơn côi
Cảm ơn những ngày rơi vực thẳm…
Để rồi cuộc đời cô gái xứ Nghệ lại tiếp tục vượt qua những thử thách đang đón đợi, đứng dậy, vươn lên:
Sinh lực khôn ngoan biết tìm chiều dồn nén
Mãnh liệt hơn khi đang ở đường cùng …
…Cảm ơn đời về những phút bình yên
Vẫn len lỏi giữa nhọc nhằn cuộn chảy
Những đam mê vẫn chờ ngày bùng cháy!…
(Xin cảm ơn đời, tr155-156)
Thơ của Minh Lý giàu chất trữ tình được nhiều nhạc sĩ như NSND Phạm Tiến Dũng, Hồ Hữu Thới, Quốc Nam… phổ nhạc thành các bài hát có ca từ sâu lắng và giai điệu da diết.
“Cầu vồng miền xa vắng” đã nhận được sự đồng cảm của bạn bè trên mạng xã hội, nhiều người đã mua và ủng hộ cho Minh Lý tổng số tiền gần 30 triệu đồng bổ sung vào quỹ từ thiện mà hàng năm chị chia sẻ trách nhiệm với cộng đồng và các hoàn cảnh khó khăn. Với số tiền đó, Minh Lý ủng hộ 2 tấn hóa chất xử lý nước sạch cho bà con Hà Tĩnh sau lũ và 10 suất hỗ trợ cho bà con bị ảnh hưởng bởi Covid-19 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Chúc mừng nhà giáo, nhà báo, nhà thơ Minh Lý đã có miền ký ức “Cầu vồng miền xa vắng” khá thành công, để cho giữa nhọc nhằn cuộn chảy “Những đam mê vẫn chờ ngày bùng cháy” vậy.
Tháng 12/2021
