Trong bài viết “Động lực mới cho phát triển kinh tế”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, phải thiết lập hệ thống cạnh tranh công bằng, xác định rõ danh sách các hành vi tác động tiêu cực đến tiếp cận thị trường và phân biệt đối xử trong cạnh tranh thị trường đối với kinh tế tư nhân.
Ở nước ta, về cơ bản hệ thống pháp luật liên quan đến cạnh tranh đã được xây dựng với mục tiêu bảo đảm thị trường chỉ có các hoạt động cạnh tranh công bằng. Tuy nhiên, thực tế việc xác định cụ thể các hành vi cạnh tranh không lành mạnh hoặc vi phạm pháp luật về cạnh tranh cũng chưa rõ ràng, cụ thể. Nhiều hành vi phản cạnh tranh mới, đa dạng chưa được điều chỉnh và dự liệu trong Luật Cạnh tranh ban hành năm 2005.
Bên cạnh đó các quy định hiện hành của luật còn mang tính mô tả, cứng nhắc chưa nhằm vào bản chất phản cạnh tranh của hành vi mà chỉ chú ý đến hình thức biểu hiện bên ngoài, không bắt kịp được các biến động thường xuyên, liên tục của thị trường. Các quy định bảo đảm hiệu quả, hiệu lực trong việc giám sát, kiểm soát và xử lý các hành vi lạm dụng vị trí độc quyền, vị trí thống lĩnh và tập trung kinh tế của doanh nghiệp Nhà nước cũng còn thiếu.
Bởi vậy, khi sửa đổi Luật Cạnh tranh hồi năm 2017, yêu cầu đặt ra là phải hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường, hoạt động, giúp các doanh nghiệp có cơ hội bình đẳng để cạnh tranh trên thị trường. Bên cạnh đó, phải đảm bảo tính công bằng, minh bạch, khách quan trong quá trình tố tụng, để việc thi hành luật có hiệu quả...
Với trên 940 nghìn doanh nghiệp, hơn 5 triệu hộ kinh doanh, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp tới hơn 30% tổng thu ngân sách, 82% lao động và khoảng 50% GDP. Đặc biệt, Nghị quyết 68 đã định hình quan điểm mới của Đảng đó là coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất phát triển kinh tế thời gian tới nhưng thực tế các doanh nghiệp vẫn đang gặp nhiều rào cản như hạn chế trong tiếp cận tín dụng, đất đai, thông tin quy hoạch, cơ chế đấu thầu, đầu tư chưa minh bạch.
Cho nên, để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển, vấn đề cốt lõi, theo Tổng Bí thư Tô Lâm, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, thay đổi về tư duy và hành động. Cụ thể, cần sớm nghiên cứu xây dựng Luật Phát triển kinh tế tư nhân và sửa các quy định liên quan, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương tại Nghị quyết 68.
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cần thiết lập hệ thống bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia thị trường, phân biệt giữa tranh chấp kinh tế và tội phạm hình sự, nghiêm cấm các hành vi lạm dụng pháp luật trong quản lý thị trường.
Cùng với đó, tư duy hành chính phải đổi mới từ kiểm soát sang đồng hành, coi doanh nghiệp là đối tượng phục vụ thay vì quản lý, nói đi đôi với làm thống nhất trong toàn hệ thống chính trị…
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nhà nước không chỉ quản lý, mà phải kiến tạo và phục vụ. Để thực hiện được điều này, trước tiên cần có môi trường pháp lý minh bạch. Các cơ quan chức năng phải công tâm trong trong thi hành chính sách, loại bỏ tư duy từ kiểm soát sang đồng hành; từ ban phát quyền lợi sang bảo vệ quyền bình đẳng cho doanh nghiệp.
Đối với việc thiết lập hệ thống cạnh tranh công bằng, không thể chỉ dừng lại ở ban hành luật hay khẩu hiệu chính sách mà phải là các nhóm giải pháp. Bên cạnh đó, việc xử lý các hành vi cản trở cạnh tranh công bằng cũng rất quan trọng nhằm bảo vệ môi trường kinh doanh lành mạnh, bền vững. Các quy định pháp luật hiện hành cần được thực hiện nghiêm túc và hiệu quả để đạt được mục tiêu bảo vệ cạnh tranh công bằng và quyền lợi của người tiêu dùng.
