Cần cho ông Troussier thời gian?

Tuy nhiên, nếu nhìn tổng thể một cách khách quan, kết quả này phản ánh đúng năng lực của đội hình đến Qatar và đồng thời chỉ rõ hơn nhiều vấn đề của bóng đá Việt Nam giai đoạn sau của huấn luyện viên Park Hang Seo.

Mong muốn và hiện thực

Không phải chờ đến trận gặp Iraq, lượt cuối vòng bảng, đội tuyển Việt Nam đã hết hy vọng giành vé vòng 1/8 ASIAN Cup 2023 sau thất bại toàn diện trước Indonesia.

Như vậy, đây là lần đầu tiên đoàn quân áo đỏ dừng bước ở vòng bảng sân chơi lớn nhất châu Á sau 2 lần tham dự trước đây và đều đi tới vòng tứ kết. Vậy nên, có thể hiểu cảm giác thất vọng của người hâm mộ khi họ vốn quen với tâm lý chiến thắng sau 5 năm thành công dưới triều đại ông Park Hang Seo, và nhất là thất bại cay đắng ở Qatar đến từ đối thủ bị đánh giá thấp hơn trong chính khu vực Đông Nam Á.

Sau trận, huấn luyện viên Troussier và nhiều tuyển thủ Việt Nam chung quan điểm, bóng đá Indonesia thay đổi quá nhanh và mạnh. Những cầu thủ nhập tịch giúp đội bóng xứ Vạn đảo sở hữu đội hình cao to, cơ bắp và tất yếu, rất mạnh trong tranh chấp tay đôi cũng như các pha tỳ đè, xô đẩy trong khuôn khổ cho đến các tình huống phạm lỗi.

Tuy nhiên, việc đối thủ trưởng thành trong thời gian ngắn không phải là cách giải thích đủ đầy cho thất bại của đội tuyển Việt Nam, cũng như thỏa mãn sự tổn thương của người hâm mộ. Bởi cho đến trước khi đọ sức ở Qatar, trong 7 năm qua, kể từ trận lượt đi bán kết AFF Cup 2016, đội tuyển Việt Nam chưa từng thua Indonesia, luôn chơi trên cơ đối thủ này.

Tất nhiên, trong bóng đá thắng thua là chuyện bình thường. Không phải lúc nào đội mạnh hơn cũng thắng. Sự may rủi, sai lầm cũng là những nguyên nhân hàng đầu xác định kết quả thắng thua.

Trung vệ trẻ Thanh Bình đã khiến đội tuyển Việt Nam trả giá đắt từ tình huống kéo áo cầu thủ đối phương quá lộ liễu và non kinh nghiệm. Trên các diễn đàn bóng đá, nhiều chuyên gia và những khán giả có nhiều năm xem bóng đá chưa thể cắt nghĩa tại sao cầu thủ này nắm áo đối phương lâu đến thế, trong khi trọng tài có vị trí quan sát gần đó. Thanh Bình hoàn toàn có thể nắm, thả, rồi lại nắm đủ để tác động giữ an toàn cho khung thành đội nhà và hạn chế góc sút của cầu thủ Indonesia.

Mặc dù vậy, đó chỉ là một tình huống được coi là điển hình của trận đội tuyển Việt Nam thua Indonesia, bởi thực tế trên sân không ai dám chắc ông Troussier và các học trò có thể giành điểm trong thế trận lép vế trước thầy trò huấn luyện viên Shin Tae-yong.

Vấn đề ở chỗ, các tuyển thủ Việt Nam đã tuân thủ đúng đấu pháp và chơi bóng theo triết lý kiểm soát bóng của huấn luyện viên Troussier. Thế nhưng, điều đó không thể giúp đội tuyển Việt Nam kiểm soát thế trận, thậm chí còn bị động ngay từ những phút đầu tiên trước lối chơi bóng quyết liệt của Indonesia.

Chúng ta cũng hơn đối phương về số đường chuyền, song phần lớn là những đường chuyền ngang hoặc chuyền về để giải tỏa áp lực, chứ không phải chuyền để tổ chức tấn công, hoặc phòng ngự có ý đồ.

Các tiền vệ áo đỏ không thể đáp ứng vai trò cầu nối cho hàng tiền đạo, cũng như thiết lập được hệ thống đánh chặn từ xa. Thế nên, các tình huống tấn công phụ thuộc vào chuyền dài vượt tuyến và cách chơi này không thể phát huy tác dụng trước hàng phòng ngự cao to, được tổ chức chặt chẽ của Indonesia.

Đội tuyển Việt Nam thất bại không chỉ bởi sai lầm cá nhân, đó chỉ là hệ quả tất yếu của một tập thể chưa vững vàng, mà còn bởi lối chơi quá dễ bắt bài và thiếu tính đột biến trong các tình huống hãm thành. Một vài khoảnh khắc trong hiệp 2 có lẽ phần nào bởi Indonesia chủ động chơi chậm, giữ vững nhịp độ như họ mong muốn.

Tất nhiên, thầy trò huấn luyện viên Troussier đã chơi tốt ở trận ra quân với Nhật Bản, hay Iraq. Nhưng tính chất của những trận đấu này khác nhau. Trước Nhật Bản, các tuyển thủ chơi với tâm lý thoải mái hơn và với chiến thuật phản công, đoàn quân áo đỏ đã có khoảng trống cũng như cơ hội để gây bất ngờ.

Còn trước Indonesia, trong thế phải tấn công với áp lực phải thắng, sự bế tắc đã hiện hữu. Các tuyển thủ Việt Nam, đặc biệt với nhóm những cầu thủ trẻ đang phải gồng mình chơi thứ bóng đá chưa thực sự “tương thích” với họ cả về kỹ năng và tầm vóc.

Chơi bóng đá theo kiểu kiểm soát, chuyền bóng liên tục đòi hỏi kỹ năng cá nhân cũng như sự ăn ý giữa các vị trí rất cao. Thế nên, trong chừng mực nào đó, huấn luyện viên Troussier cần nhiều thời gian cũng như sự linh hoạt nào đó để phù hợp với con người ông có trong tay.

Tiền đạo Văn Toàn (bên phải) trận Việt Nam thua 2-3 trước Iraq vòng bảng ASIAN Cup 2023. Ảnh: INT.

Vấn đề nằm ở nền tảng

Nhìn nhận về đội tuyển Việt Nam tại ASIAN Cup 2023, cựu danh thủ Thể Công Trịnh Minh Huế bình luận: “Việt Nam gặp Indonesia vào thời điểm vừa thua hai đội mạnh nhất châu Á là Nhật Bản và Iraq. Các cầu thủ Việt Nam được nghỉ ngơi hơn đội Indonesia một ngày nhưng khi xung trận thể lực chuyên môn của chúng ta lại xuống thấp như đã thấy? Trong khi thể lực chuyên môn của cầu thủ Indonesia rất sung mãn.

Hiệp một, hai đội bung sức đá tổng lực nhưng đội tuyển Việt Nam đuối thế vì đuối sức. Hình ảnh Thanh Bình phải níu kéo áo đối phương trong vòng cấm để bị phạt đền cho thấy rõ điều đó. Rõ ràng nền thể lực của đội tuyển thấp không chịu đựng được mật độ thi đấu cao và dày.

Ngay cả sang hiệp hai đội Indonesia chơi thấp giữ tỉ số, đội Việt Nam cũng không đủ sức chơi tấn công bằng kiểm soát bóng mà chỉ đá bứt tuyến bằng câu bóng vào hướng cầu môn đối phương”.

Ở góc độ lối chơi, chuyên gia Trịnh Minh Huế cho rằng, hướng đi của ông Troussier phù hợp với bóng đá tiên tiến. Chỉ có điều đội tuyển Việt Nam đang đứng trên cái nền tương đối yếu, đơn cử như thể lực cũng như nhân sự. Ông Huế dẫn chứng, chúng ta nghĩ như thế nào khi V-League mới đá chưa hết lượt đi mà hàng loạt tuyển thủ nòng cốt của đội tuyển quốc gia chấn thương không thể thi đấu.

Nguyên nhân sâu xa cũng là trực tiếp đó là giải vô địch quốc gia vừa ít đội bóng, ít cầu thủ để lựa chọn, huấn luyện thi đấu để xảy ra quá nhiều tuyển thủ chấn thương. Chúng ta nên hiểu đội tuyển Việt Nam lúc này không phải mạnh nhất khi thiếu vắng quá nhiều mảnh ghép chất lượng. Nếu có đủ quân số và nền tảng tốt hơn, ông Huế tin rằng, đội tuyển Việt Nam sớm gặt hái được thành công.

Cựu danh thủ Trịnh Minh Huế cũng nêu quan điểm, thất bại của đội tuyển mà chỉ xoay quanh huấn luyện viên Troussier là không công bằng. Ông nêu lại dẫn chứng, đội tuyển Việt Nam trong tay bất cứ huấn luyện viên tài năng nào cũng rất khó định hình lối chơi cũng như đạt chỉ tiêu khi vắng gần một đội hình do chấn thương như, thủ môn Văn Lâm; trung vệ Thành Chung, Quế Ngọc Hải, Tiến Dũng; tiền vệ Đức Chiến, Hoàng Đức, hay tiền đạo Tiến Linh.

Không thể đổ trách nhiệm về sự vắng mặt này lên đầu ông thầy người Pháp. Và ông Huế đặt ra câu hỏi, sao có thể khẳng định đội hình thiếu vắng đến Qatar mạnh hơn trước? Từ đó không nên áp đặt thua ở ASIAN Cup 2023 là do năng lực huấn luyện viên. Chúng ta phải tìm ra câu trả lời vì sao đội tuyển Việt Nam mất người hàng loạt?

Đội tuyển quốc gia mạnh hay yếu phụ thuộc vào nền bóng đá, chính là giải vô địch quốc gia. Nếu V-League chính quy, hiện đại, chất lượng cao sẽ sản sinh nhiều cầu thủ giỏi cho đội tuyển Việt Nam.

Nhìn sang giải nhà nghề Thái Lan, số trận thi đấu một mùa giải nhiều gần gấp đôi chúng ta, sao họ không bị quá tải, chồng chéo làm ảnh hưởng đến đội tuyển quốc gia? Vậy phải chăng hệ thống thi đấu giải chuyên nghiệp Việt Nam chưa ổn? Công tác huấn luyện từ các câu lạc bộ, kỷ luật chuyên môn của cá nhân cầu thủ chưa tốt, còn bất cấp? Khi nền tảng chuyên môn thể lực từ cơ sở chưa tốt để xảy ra nhiều chấn thương cho cầu thủ thì đội tuyển quốc gia sao có thể mạnh nhất được?

Troussier là một huấn luyện viên tài năng và triết lý ông đưa ra để xây dựng bóng đá Việt Nam theo một lộ trình đến World Cup là hợp lý. Chúng ta cần phải rõ ràng về mặt định hướng, phục vụ mục tiêu trước mắt hay hướng đến mục tiêu cao hơn.

Hiện, nhiều người hâm mộ và cả một số chuyên gia muốn thỏa mãn tâm lý chiến thắng ngay. Điều đó có thể xuất hiện cả trong tư duy của một số lãnh đạo ngành Thể thao. Đó chính là áp lực nặng nề, khó khăn ngăn cản chiến lược gia người Pháp tiếp tục đi theo con đường mà ông đã chọn cho đội tuyển Việt Nam. Vậy nên, huấn luyện viên Troussier cần thêm thời gian để có sự kết nối ổn nhất giữa những cầu thủ kỳ cựu và những gương mặt trẻ, để tất cả chung tay tạo ra lối chơi phù hợp nhất. Và ông cũng cần sự ủng hộ từ nhóm cầu thủ “công thần”, cả về người lẫn tinh thần cho sự đổi mới. Như thế, mới có thể nhanh chóng tạo ra một đội tuyển vững mạnh, ít ra đủ sức chơi ngang cơ Indonesia cũng như Thái Lan.

Tháng 3 tới, tại vòng loại thứ hai World Cup 2026 khu vực châu Á, nếu huấn luyện viên Troussier và các học trò không vượt qua được Indonesia trong 2 trận cầu định đoạt suất vào vòng 3, rất có thể ghế của ông sẽ gãy. Thời gian không còn nhiều, và lúc này, không ai dũng cảm đứng ra cho ông điều đó.