Cách nhận biết rượu ngoại “rởm”
Dịp Tết đến là lúc nhu cầu tiêu thụ các loại rượu tăng cao, trong khi thị trường rượu ngoại thật giả lẫn lộn thì người tiêu dùng rất dễ mất tiền triệu mà lại mua rượu rởm. Làm sao để mua được một chai rượu đảm bảo chất lượng? Dưới đây chuyên mục Bảo vệ người tiêu dùng sẽ mách nước một số kinh nghiệm nhỏ, nhằm giúp người tiêu dùng hạn chế sự nhầm lẫn.
Rượu giả xuất hiện trên thị trường dưới hai nguồn: Nguồn thứ nhất là rượu giả từ Trung Quốc được tuồn vào Việt Nam bằng con đường vận chuyển trái phép, nguồn thứ hai là những kẻ làm rượu giả dùng những vỏ chai rượu chính hãng đóng rượu đế và hương liệu rồi tung ra thị trường.
GS.TS Hoàng Đình Hòa, Viện Công nghệ sinh học & Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, dù rượu của Việt Nam hay rượu Tây đều có nhiều cách làm giả. Đối với rượu Việt Nam, nếu giả thì thường là họ dùng cồn công nghiệp và phẩm màu, nhưng đối với rượu ngoại thì có nhiều cách giả hơn.
Có người làm giả nhãn mác bằng cách thu mua chai cũ, đóng nhãn mác mới, có người làm giả nút chai, có người lại làm giả chất lượng bằng việc pha chế rượu trắng với một tỉ lệ nhỏ rượu "xịn" cộng với chất tạo màu xanh, đỏ, sẫm tùy theo từng loại rượu, sao cho màu sắc giống với màu thật. Nhưng thường có 2 kiểu chính là rượu "quốc lủi" pha màu và rượu ngoại thật pha với rượu nội.
Với cả 2 thủ đoạn trên, các công đoạn từ súc chai, dán tem, vô nước, ấn nút đều bằng thủ công. Bằng "công nghệ" này, các đối tượng làm rượu giả đã tung ra thị trường hàng triệu chai rượu giả của các thương hiệu nổi tiếng như Red Label, St-Remy, Hennessy, Chivas, XO, Gold King...
Sự độc hại cho người dùng thì còn phụ thuộc vào hàm lượng và những "mánh khóe" của họ. Nếu dùng lượng cồn công nghiệp thì thường nhiều tạp chất, nếu dùng phẩm màu pha chế hàm lượng cao thì ảnh hưởng tới gan, thận, hệ thần kinh của người dùng là điều không tránh khỏi, và nhẹ thì chúng ta cũng bị lơ mơ, nhức đầu.
Mức rượu trong chai: Thông thường, các nhãn hiệu nổi tiếng trên thế giới được sản xuất công nghiệp và đóng chai tự động, do đó về mặt nguyên tắc, màu sắc của rượu cũng như mức rượu bên trong các chai rất đều nhau. Rượu giả được làm thủ công nên màu sắc và mức rượu bên trong chai thường không đều nhau.
Khi mua, nên quan sát vài chai rượu cùng nhãn hiệu, xếp thành dãy và cùng một góc ảnh sáng để nếu thấy chai nào có màu rượu và mức rượu khác biệt thì có thể nghi vấn đó có thể chai giả, và tiếp tục kiểm tra những yếu tố tiếp theo.
Kiểm tra nhãn: Đây là yếu tố quan trọng mà NTD nên quan tâm. Hầu hết các chai rượu giả đều sử dụng lại vỏ của chai rượu thật. Trong quá trình tẩy rửa, đóng chai, nhãn thật bì trầy xước hoặc bị bong ra chút ít. Vì vậy, người mua nên thận trọng với những lời giải thích “hàng bị xước trong quá trình vận chuyển”. Sự khác biệt lớn là nhãn giả không thể bắt chước được các kỹ thuật in đặc biệt của các hãng chính gốc.
 |
| Các nắp rượu thật được sử dụng lại có thể còn lưu các vết xước nhỏ trong quá trình đậy nắp, còn màu sắc của nắp giả trông dại. |
Kiểm tra tem nhập khẩu, tem chống giả: Một số thương hiệu có sử dụng tem chống giả dưới dạng tem vỡ dán ở cổ chai, không thể bóc tách và rất dễ cho người tiêu dùng kiểm tra, nhận biết như Chivas, Martell, Royal Solute Salute… bằng cách: thấm nước lên tem hoặc dùng bút dạ, ánh đèn huỳnh quang chiếu vào tem trên cổ chai để nổi lên thương hiệu in chìm. Việc các loại tem chống giả đặc biệt này đưa vào thị trường từ năm 2009 đã thu được hiệu quả đáng kể.
Kiểm tra nắp/ nút: Thông thường, các đối tượng làm hàng giả thường sử dụng lại nắp thật, hoặc nắp giả tuyệt đối. Nếu quan sát kỹ, các nắp thật được sử dụng lại có thể còn lưu các vết xước nhỏ trong quá trình nậy nắp, còn màu sắc của nắp giả trông dại, đường rãnh của nắp giả trông không tinh tế và đều đặn như của nắp thật…Tinh vi hơn, lỗi trên nắp/nút chai còn được che đậy bởi tem nhập khẩu hoặc tem chống giả.
Thử nồng độ cồn: Đổ một ít rượu ra lòng bàn tay, xoa hai tay với nhau rồi đưa lên mũi ngửi, nếu thấy có mùi sốc của cồn thì rượu đó có hàm lượng cồn cao, có thể là rượu giả được pha chế từ cồn.
Rượu giả khi uống không thấy mùi thơm, có vị hơi đắng, khi uống thấy gắt miệng. Sau khi uống có thể bị đau đầu.
Tử vong do ngộ độc thực phẩm chủ yếu là rượu
TS Lâm Quốc Hùng, trưởng phòng Quản lý Ngộ độc, Cục An toàn Vệ sinh thực phẩm cảnh báo, rượu giả được làm rất tinh vi và phổ biến, rất khó phân biệt. Nhận biết rượu giả dựa vào hai chỉ tiêu chính là cảm quan và chất lượng. Về cảm quan xem xét trên nhãn mác, các chỉ tiêu công bố của nhà sản xuất... để biết về chất lượng rượu.
Nhưng thực tế ở nước ta, các chỉ tiêu này ít được biết đến, hơn nữa, có quá nhiều rượu ngoại, rượu lại được sản xuất ở nhiều nước khác nhau và phải biết được rượu thật từ đó mới biết rượu giả nên thực tế có khi mua phải rượu giả cũng không biết... và đó chính là nguyên nhân chính gây ra hàng loạt cái chết. Tình trạng chết do thực phẩm rất ít, đa phần là độc tố tự nhiên, còn hầu hết là do uống rượu.
Rượu giả được pha chế chủ yếu từ cồn công nghiệp rượu Methylic (rượu Methanol - CH3OH). Rượu Etanol (rượu đảm bảo) uống nhiều cũng gây ngộ độc nhưng còn đào thải được qua thận, gan...
Còn Ethanol không đào thải được, đi qua phổi là nguyên nhân khiến hàng trăm người chết ở Ấn Độ vừa qua. Đây là loại chất độc mạnh, chỉ cần uống 5 - 15ml có thể gây ngộ độc nặng (mệt lả, mạch nhanh, hạ huyết áp, giảm cảm giác, rối loạn ý thức, giảm phản xạ, hôn mê...), 15ml trở lên là gây mù lòa, 30ml có thể gây tử vong.
