Tuy nhiên có người yêu cầu phải xây trường mới vì hiện nay trường đã quá xuống cấp...
Nhiều lần sửa chữa
Đến nay, Trường THPT Châu Văn Liêm đã trải qua 98 năm hình thành và phát triển. Đây cũng là ngôi trường thuộc vào hàng cổ nhất ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Vào năm 1987, Trường THPT Châu Văn Liêm nhận được công văn từ Pháp cho hay đã hết hạn sử dụng. Lúc đó, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ mời các cơ quan chuyên môn thẩm định và kết luận trường xuống cấp, không thể sử dụng được nữa và đề nghị xây mới.
Cũng từ thời điểm đó thành phố đã tiến hành triển khai dự án xây mới và đến nay mới có quyết định chính thức về việc xây trường. Sở Xây dựng TP Cần Thơ cũng đã có khuyến cáo đóng cửa trường này hơn 10 năm nay…
Hiện tại trường đã có nhiều hạng, mục xuống cấp, đặc biệt là phần cột chịu lực bị nứt, một số cột lộ ra phần cốt thép đã gỉ sét. Nhiều phòng học tường bị bong tróc, rạn nứt và nhiều nơi mái ngói bị mục, rơi rớt…
Do trường xuống cấp nên nhiều năm qua nhà trường dùng các thanh sắt lớn để chống đỡ phần tường, mái và cột. Trong đó có một số phòng học không còn sử dụng được do quá nguy hiểm.
Trên phương diện tuổi thọ của công trình, để so sánh thì khu vực ĐBSCL cũng có ngôi trường được xây trước Trường THPT Châu Văn Liêm là Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu (TP Mỹ Tho, Tiền Giang) - được thành lập vào tháng 3/1879, với tên Collège de My Tho.
Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu cách đây mấy năm đã xuống cấp trầm trọng, không thể trùng tu, phục hồi và đã được xây mới theo nguyên trạng như trước.
Trao đổi về việc xây dựng Trường THPT Châu Văn Liêm, thầy Trần Trọng Khiếm - Giám đốc Sở GD&ĐT TP Cần Thơ - cho biết: Chúng tôi đã có bàn với các ngành chức năng tính đến các phương án trùng tu trường.
Tuy nhiên vì trường được xây dựng quá lâu, hàng chục năm nay đã xuất hiện tình trạng hư mục ở nhiều phần nên có thể sập đổ, gây nguy hiểm cho hàng ngàn HS và GV. Tính đến nay trường này đã qua hơn 6 lần sửa chữa, nâng cấp…
Không thể xem nhẹ tính mạng giáo viên và học sinh
Theo kế hoạch, mặc dù xây mới nhưng Trường THPT Châu Văn Liêm vẫn giữ theo kiến trúc cũ và chỉ thay bằng vật liệu hiện nay. Sẽ giữ lại nguyên trạng cây xanh và một khu kiên cố nhất để lưu dấu về ngôi trường có giá trị lịch sử, văn hóa lâu đời tại Cần Thơ nói riêng và khu vực ĐBSCL nói chung. Tổng kinh phí dự toán vào khoảng 98 tỷ đồng.
Tuy nhiên, khi nghe thông tin xây Trường Châu Văn Liêm thì dư luận xôn xao và có nhiều ý kiến trái chiều. Trong đó nhiều người đề nghị nên trùng tu, bảo tồn ngôi trường có bề dày lịch sử, văn hóa này. Ý kiến này không phải không có cơ sở vì từ ngôi trường này đã có nhiều người được đào tạo, trở thành những nhà cách mạng, những anh hùng, nhà khoa học, nhà văn, nhà báo… có nhiều đóng góp cho đất nước.
Tuy nhiên xét về mặt an toàn thì cần phải nhìn nhận rằng ngôi trường đã xuống cấp và đang tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đối với hàng ngàn HS và GV tại đây.
Mới đây, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ đã tổ chức cuộc họp lấy ý kiến phụ huynh về việc xây dựng lại trường. Tại cuộc họp, phần lớn phụ huynh đồng tình phương án xây mới nhưng giữ lại kiến trúc cũ và giữ lại mảng cây xanh trong trường.
Ngành GD&ĐT TP Cần Thơ cũng khẳng định xây mới Trường THPT Châu Văn Liêm hoàn toàn dựa trên vị trí cũ, số tầng cũ; riêng phần hoa văn chi tiết, màu sơn, cửa gỗ cũng sẽ giống kiến trúc cũ.
Theo một số kiến trúc sư, hiện nay Trường THPT Châu Văn Liêm có 4 lớp kiến trúc trong ngôi trường, được xây qua nhiều thời kỳ chứ không hoàn toàn được xây từ thời Pháp. Qua khảo sát có khoảng 30% khối lượng công trình có thể trùng tu được. Tuy nhiên việc trùng tu sẽ tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc.
Hiện nay, Trường THPT Châu Văn Liêm là một trong những trường điểm của TP Cần Thơ, có hơn 1.700 HS và hàng trăm GV. Ngôi trường đã xuống cấp nhiều năm nay nên vấn đề an toàn phải được đặt lên trên hết.
Việc đập ngôi trường gần trăm tuổi này là điều không ai muốn, nhưng tính mạng của hàng ngàn HS và GV nơi đây rất quan trọng. Không may cột bê tông bị ngã đổ, một viên ngói rơi từ mái làm tổn thương HS hay GV ai sẽ chịu trách nhiệm?
Vấn đề đặt ra hiện nay là ngành chức năng cần sớm có giải pháp để giúp ngôi trường gần 100 năm tuổi này tiếp tục sự nghiệp trồng người.
Trường THPT Châu Văn Liêm có tiền thân là Collège de Can Tho, được xây dựng năm 1917 và đưa vào sử dụng năm 1921. Năm 1924 việc xây cất trường mới hoàn tất; tháng 8/1945 trường mang tên Trung học Phan Thanh Giản và từ tháng 11/1995 trường mang tên Trường THPT Châu Văn Liêm cho đến nay.
Quy mô của trường gồm ba dãy nhà ngang, mỗi dãy có hai tầng dài khoảng 75m, rộng 12m; một dãy hành lang có mái che và một nhà hai tầng dài 24m, rộng 9m, có các sân rộng tiếp giáp với các dãy nhà.
Về kiến trúc, trường có diện mạo kiến trúc cổ, kết cấu tường chịu lực, mái ngói, sàn bằng gạch hỗn hợp, cửa sổ lá sách truyền thống nhiệt đới đẹp và chuẩn theo lối kiến trúc đặc trưng của Pháp, nằm trong tổng thể kiến trúc đô thị đầu thế kỷ 20.
Dưới mái trường này từng là nơi hội tụ của nhiều nhà giáo yêu nước, như: Phạm Văn Bạch, Nguyễn Thượng Tư, Nguyễn Văn Chi, Nguyễn Văn Kiệt...
Ngoài ra, rất nhiều thế hệ học sinh của trường đã trở thành nhà khoa học, những chiến sĩ cách mạng, văn nghệ sĩ nổi tiếng, như: Ung Văn Khiêm, Châu Văn Liêm, Lưu Hữu Phước, Lương Định Của, Tô Bửu Giám, Sơn Nam, Nguyễn Thanh Sơn, Viễn Phương...