Mong muốn phát triển năng lực người học
Là Bí thư Đoàn trường, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Khoa học Tự nhiên, thầy giáo sinh năm 1992 luôn mong muốn nghiên cứu một đề tài hữu ích cho học sinh.
Năm 2017, đoạt giải Nhất cuộc thi cấp huyện về “Thiết kế và sử dụng đồ dùng tự làm”, thầy Trường đã ấp ủ hoàn thiện Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học thông minh trên nền tảng Microsoft PowerPoint. Sau 4 năm học hỏi, tích lũy và hoàn chỉnh, ứng dụng về bảng tuần hoàn này đã song song đưa vào sử dụng cho học sinh và năm 2021, thầy tham dự cuộc thi “Tri thức trẻ vì giáo dục”.
Theo thầy Trường, nền giáo dục nước ta đang tiến hành đổi mới một cách toàn diện từ mục tiêu, nội dung đến phương pháp dạy học. Để thực hiện thành công những nội dung đó, giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tích cực, phù hợp với tình hình thực tế địa phương. Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, các phương tiện dạy học hiện đại ngày càng phổ biến. Đặc biệt là việc ứng dụng công nghệ thông tin đã có tác dụng không nhỏ đối với việc dạy học của giáo viên và việc tự học của học sinh.
Trong chương trình giáo dục phổ thông, Hóa học là môn học thuộc nhóm khoa học tự nhiên, được học sinh lựa chọn theo định hướng nghề nghiệp, sở thích và năng lực của bản thân. Môn Hóa học giúp học sinh có được những tri thức cốt lõi về hóa học và ứng dụng những tri thức này vào cuộc sống. Đồng thời, đây cũng là môn học có mối quan hệ đến nhiều lĩnh vực khác.
Thầy giáo Hà Duy Trường cũng cho biết: Hiện nay, chương trình trung học nghiên cứu về các nguyên tố hóa học không liền mạch, trải dài trong 5 năm học phổ thông từ lớp 8 - 12. Điều này khiến học sinh gặp nhiều khó khăn trong học tập, ghi nhớ và tổng hợp kiến thức. Từ những lý do đó, tôi thiết kế ứng dụng học tập: “Bảng tuần hoàna các nguyên tố hóa học bằng phần mềm Microsoft PowerPoint”. Đây là ứng dụng hứa hẹn mang lại sự đổi mới trong phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực của học sinh.
Nhiều tiện ích cho người dùng
Theo đó, thiết kế bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học thông minh bao gồm các tính năng phân loại các nguyên tố hóa học theo nhóm đặc trưng. Giới thiệu các thông tin, kiến thức cơ bản về tất cả các nguyên tố hóa học có trong và ngoài chương trình học phổ thông. Liên hệ và giải thích các hiện tượng, ứng dụng… của hóa học trong tự nhiên và đời sống sản xuất. Ngoài ra, bảng tuần hoàn còn giới thiệu về tiểu sử của hơn 20 nhà khoa học và viện nghiên cứu hóa học nổi tiếng trên thế giới. Tích hợp các kiến thức hóa học cần thiết từ lớp 8 - 12 giúp cho việc học tập môn Hóa học dễ dàng hơn.
Bảng tuần hoàn có 2 phiên bản là danh pháp tiếng Việt và danh pháp theo chuẩn quốc tế. Thiết kế với mục tiêu sử dụng hỗ trợ bài dạy của giáo viên. Theo đó, thầy cô sử dụng trong phần giới thiệu kiến thức về bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học, phân loại các nhóm nguyên tố và so sánh tính kim loại, tính phi kim.
Bên cạnh đó, bảng tuần hoàn còn hỗ trợ việc ôn tập và nghiên cứu kiến thức của học sinh. Các em có thể sử dụng trong giờ học dưới sự cho phép của giáo viên hoặc tự học ở nhà trên máy vi tính, laptop, máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh. Học sinh cũng có thể sử dụng như tài liệu ôn tập lại kiến thức về các nguyên tố đã học và tìm hiểu thêm các kiến thức về nguyên tố hóa học mới.
Thầy giáo Hà Duy Trường cho biết, thiết kế hoàn toàn miễn phí và không cần phải kết nối Internet. Ứng dụng được xây dựng bằng phần mềm Microsoft PowerPoint lưu dưới dạng file trình chiếu (.ppsx) giúp cho quá trình sử dụng dễ dàng với các thiết bị thông minh như máy vi tính, laptop, máy tính bảng, điện thoại thông minh… Hơn nữa, Microsoft PowerPoint là một trong những phần mềm hỗ trợ học tập phổ biến, sử dụng và thiết kế đơn giản đối với cả giáo viên và học sinh.
Ngoài ra, trong quá trình sử dụng, người dùng có thể thay đổi hoặc cập nhật thêm các nội dung cho phù hợp với nhu cầu giảng dạy và học tập của mình.
Bảng tuần hoàn đã được đưa vào ứng dụng tại Trường THCS Phan Chu Trinh - Krông Búk – Đắk Lắk. Đây là điểm trường trên địa bàn xã đặc biệt khó khăn (vùng 3) với hơn 90% học sinh là người đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2018 - 2019, nhà trường đã xây dựng và thực nghiệm ứng dụng cho cả khối 8 và 9. Liên tiếp các năm học sau đó, học sinh trong trường đều sử dụng thành thạo và đánh giá cao về tiện ích cũng như hiệu quả trong học tập.
Năm học 2019 - 2020, trường có 3 học sinh đã sử dụng ứng dụng đạt điểm cao nhất môn Hóa học Kỳ thi THPT quốc gia trong toàn huyện. Năm học 2020 – 2021, có 2 học sinh tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật và khởi nghiệp dành cho học sinh trung học cấp tỉnh – lĩnh vực Hóa học và Môi trường.
“Sau khi thực nghiệm ứng dụng “Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học thông minh”, tôi nhận thấy học sinh có năng lực tự chủ và tự học môn Hóa học tốt hơn. Mặc dù là một điểm trường khó khăn, phần lớn học sinh còn thiếu thốn về điều kiện và thời gian học tập nhưng kết quả học tập môn Hóa học của toàn trường đã có sự cải thiện, tăng thêm số lượng học sinh khá, giỏi. Học sinh có sự yêu thích và phát triển năng khiếu về môn học này” – thầy Trường chia sẻ.
Phạm Minh Hải - sinh viên Đại học Đồng Tháp - chia sẻ: Cảm ơn vì công trình nghiên cứu Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học thông minh. Ứng dụng không chỉ giúp em củng cố được kiến thức trọng tâm môn Hóa học, mà còn cho em hiểu biết thêm về nhiều nguyên tố hóa học mới và các nhà khoa học. Điều này tạo cho em có nhiều cảm hứng học tập và tìm hiểu về môn học này.
Thầy giáo Phạm Lê Thanh (giáo viên Trường THPT Lê Thánh Tôn - Q.7, TPHCM) sau khi dùng ứng dụng, chia sẻ: “Bảng tuần hoàn thông minh hay và rất hấp dẫn. Hệ thống thì hoàn hảo và giúp ích cho giáo viên và học sinh khi nghiên cứu bảng tuần hoàn. Ứng dụng còn hữu ích đối với việc dạy và học online.
