Từ học tiếng Anh…
Từ tháng 4 đến nay, cứ vào ngày thứ 2, thứ 5 hàng tuần, hôm nào cũng vậy, anh A Lái ở thôn 1, xã Đắk Pne cố gắng xong sớm việc rẫy, ăn cơm sớm để đúng 18 giờ 30 có mặt tại lớp học tiếng Anh.
Từ nhà đến lớp học (trụ sở xã) mất 4 - 5 cây số, nhưng anh Lái chẳng nề hà vì xa, vì đêm tối, vì cả ngày đi làm mệt nhọc… Vậy là, ngày tay cày, tay cuốc; tối về, anh Lái tay vở, tay bút chăm chỉ với những cụm từ mới, những mẫu câu tiếng Anh mới.
Không bỏ sót buổi học nào, anh trở thành học viên tích cực ở lớp học tiếng Anh do cô Y Bê – giáo viên Trường PTDTBT THCS Đắk Pne trực tiếp đứng lớp. Hết học lớp đợt 1 (tháng 4, 5, 6) được tổ chức ở nhà rông, đến khi xã mở lớp đợt 2 (từ tháng 11 đến nay) học ngay tại trụ sở UBND xã, anh Lái tiếp tục đăng ký học thêm.
Anh Lái cho biết, mới đầu khi cán bộ thôn vận động đăng ký tham gia, anh cũng nản lắm. Nhưng rồi, cứ đi xem thử thế nào, một buổi, hai buổi… dần dần mê luôn khi nào chẳng hay. “Giờ thì tôi đã giao tiếp được cơ bản; còn chào, mời, giới thiệu về phong tục tập quán người Ba Na, phong cảnh Đăk Pne, về gia đình mình… thì làu làu rồi. Vốn liếng tiếng Anh có được này, tôi nghĩ, tới đây, khi đề án phát triển du lịch sinh thái lòng hồ của xã thành hiện thực, sẽ giúp cho gia đình tôi có thêm thu nhập”.
Chẳng riêng anh Lái, nhiều người dân, cán bộ xã Đắk Pne, ngày thì bận rộn mưu sinh, tối đến tranh thủ đến lớp học tiếng Anh giao tiếp.
Cô giáo Y Bê cho biết, đối tượng học thuộc nhiều lứa tuổi, nhiều trình độ nên cô cũng phải có cách dạy đặc biệt. “Mỗi lớp đăng ký 20 người nhưng duy trì thường xuyên khoảng 15 người. Dạy giao tiếp là chủ yếu nên tôi thường mở máy tính cho bà con nghe người bản xứ nói, hướng dẫn giao tiếp theo cặp để giới thiệu về phong tục tập quán, các món ăn của người Ba Na, phong cảnh... Nói thì đơn giản là thế nhưng nói thật cũng có những điểm khó, từ cơ sở vật chất, ý thức học tập cho đến việc bà con trình độ không đồng đều nên khó tiếp thu” – cô Y Bê chia sẻ.
Đến học cồng chiêng, múa xoang
Nhưng, để Kon Rẫy có thể phát triển được du lịch thì không chỉ mỗi dạy tiếng Anh. Già A Ring Đeng bảo rằng, trước giờ, bà con chỉ sống với nhà rông, nhà sàn, cồng chiêng, múa xoang… mộc mạc như cỏ như cây trong sân, ngoài rẫy. Nhưng để những điều ấy trở thành nét đẹp thực sự thu hút khách du lịch thì phải giữ, phải chăm.
Vậy là, người thì học tiếng Anh, người thì tham gia học các lớp cồng chiêng, múa xoang. Già Đeng trực tiếp đi vận động thanh thiếu niên trong làng thành lập đội cồng chiêng, múa xoang do chính già đứng ra truyền dạy. Không chỉ vui trong cộng đồng làng, đội cồng chiêng, xoang của làng dưới dự dẫn dắt của già còn biểu diễn khi có các đoàn khách đến thăm đã để lại ấn tượng đẹp bởi sự công phu, tỉ mỉ.
Còn ở làng Kon Ktủh, thôn 11, xã Đăk Ruồng, ngay trong năm 2016 đã mở được 2 lớp dạy cồng chiêng, múa xoang. Già A Blếch kể rằng, ngày trước, làng có rất nhiều người biết đánh cồng, chiêng nhưng nay hầu hết đã lớn tuổi, nhiều người lần lượt về với tổ tiên.
Không để bản sắc văn hóa dân tộc bị mai một, tháng 6/2016, khi nghe cô Y Thúy – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (có 1 điểm trường ở làng Kon Ktủh) nhờ dạy cồng chiêng, già Blếch liền nhiệt tình hưởng ứng.
Vậy là, các buổi chiều, buổi tối thứ 7 và Chủ nhật hàng tuần, tại nhà rông làng Kon Ktủh lại rộn ràng, náo nhiệt. Già A Blếch tận tình truyền nhiệt huyết, chỉ dạy các em nam đánh từng nhịp chiêng, nhịp cồng. Cô Y Liễu, làng Kon Ktủh truyền lửa truyền thống cho các em nữ qua từng điệu xoang.
Không chỉ truyền dạy cho các em học sinh, để giữ gìn văn hóa truyền thống và để tiếng cồng, tiếng chiêng trở thành điểm nhấn thu hút du khách từ nhiều nơi đến với Đăk Ruồng, già A Blếch cùng với những nghệ nhân khác truyền dạy cồng chiêng cho đàn ông trong làng.
“Đón đầu” để phát triển
Ông Huỳnh Minh Chương – Chủ tịch UBND huyện Kon Rẫy - cho rằng: Có hai lý do để du lịch Kon Rẫy “hút khách”, đặc biệt là khách nước ngoài; đó chính là độ che phủ rừng cao và lưu giữ được sự đa dạng, đặc sắc của văn hóa các dân tộc bản địa. Thực tế là hàng năm, trên địa bàn huyện đã đón hàng chục đoàn khách nước ngoài đến các làng du lịch cộng đồng.
Nhưng, biến tiềm năng thành cơ hội lại là chuyện khác. Vì cho đến hiện nay, xúc tiến đầu tư du lịch để phát triển du lịch ở huyện Kon Rẫy vẫn còn khá mới mẻ. Ông Chương nói: “Bởi vậy, từ lợi thế, tiềm năng của huyện, chúng tôi xác định, để có thể phát triển du lịch phải gắn với việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đề án thì chúng tôi đã ban hành từ cuối năm 2015, nhưng mọi chuyện không thể thực hiện trong ngày một ngày hai.
Việc dễ, việc cần, chúng tôi bắt tay vào thực hiện trước. Hơn nữa, để du lịch phát triển bền vững trước hết phải có sự tham gia, sự vào cuộc của người dân và chính họ phải được hưởng lợi. Dạy tiếng Anh, dạy cồng chiêng, múa xoang cho bà con không ngoài mục đích “đón đầu” phát triển du lịch là vậy”.
