Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 ở một số địa phương như TPHCM, Hà Nội… được đánh giá căng thẳng hơn cả tuyển sinh đại học. Tỷ lệ chọi ở một số trường tốp đầu rất cao. Vì thế, khi nắm được phương án tuyển sinh và lịch thi, nhiều phụ huynh đã đổ xô tìm chỗ ôn luyện, với mong muốn con em vào được một trường THPT như ý. Như tại TPHCM, năm nay hai môn Toán - Văn tính hệ số 1 nên các gia đình tích cực tìm chỗ để con tăng tiết học thêm ngoại ngữ. Tại Hà Nội, đón bắt TP chọn môn Lịch sử là môn thi thứ 4, nhiều lớp luyện thi cấp tốc được mở ra, thu hút đông đảo học sinh…
Gánh nặng học hành của nhiều cô cậu học trò lớp 9 những ngày này quả thật kinh khủng. Bên cạnh việc phải hoàn thành các bài học, bài thi trên lớp, ứng với mỗi môn thi các em còn phải học thêm ở trung tâm hay luyện cùng gia sư. Số học sinh học thêm trung bình 2 buổi/tuần/môn với 3 môn Văn – Toán - Tiếng Anh, 1 buổi cho môn thứ tư (nếu có) không hiếm. Nhiều em cho biết gần như không có thời gian để ăn cơm nhà, vì ăn sáng trên xe bố mẹ, trưa ăn ở trường, chiều rời trường mua tạm hộp cơm đến lớp học thêm… Có em cho biết chỉ mong nhanh thi xong, em có thể ngủ liền hai, ba ngày cho bõ tình trạng thiếu ngủ.
Tăng tốc ôn luyện cho thi cử là cần thiết nhưng việc tạo áp lực quá mức cho con em lại là điều đáng lo ngại. Hiện, đề thi vào lớp 10 ở tất cả địa phương đều đã được các Sở GD&ĐT xác định rõ nằm trong chương trình lớp 9. Các trường THCS ngay từ đầu năm học đã có kế hoạch dạy học hướng đến kỳ thi chuyển cấp. Không chỉ tăng tiết các môn dự kiến thi, ưu tiên giáo viên giỏi cho lớp cuối cấp, nhiều trường còn quan tâm chỉ dạy cho học sinh những kỹ năng làm bài phù hợp với yêu cầu đổi mới của đề thi.
Như tại TPHCM, dạng bài ứng dụng, vận dụng trong thi môn Toán đã được đưa vào quá trình dạy học, kiểm tra, đánh giá ở cơ sở vài năm nay. Hay trước một số thay đổi về đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Tiếng Anh năm nay, các giáo viên đã ra đề kiểm tra theo hướng gần giống để học sinh làm quen, nhất là việc thêm vào đề 4 câu hỏi về phát âm. Ở Hà Nội, giáo viên đã quan tâm đến việc dạy học sát với yêu cầu thi môn Lịch sử từ ngay học kỳ II…
Với những nỗ lực của nhà trường trong tổ chức dạy học hướng đến kỳ tuyển sinh 10 như hiện nay, thiết nghĩ phụ huynh không cần cho con em đi học thêm quá nhiều. Chỉ cần học sinh nắm chắc kiến thức trên lớp, kết hợp với luyện bài trong sách giáo khoa, sách bài tập là khá ổn, môn nào còn yếu mới cần bổ trợ. Thay vì cho con đi học thêm tràn lan, bố mẹ hãy quan tâm và chia sẻ việc học với con để giảm áp lực; hướng con nâng cao tinh thần tự giác và tính tự học để vừa phát huy được hết năng lực, vừa cân bằng sức khỏe thể chất và tâm thần.
Song song với việc đồng hành cùng con trẻ, việc cha mẹ chủ động thay đổi tư duy, hướng đến các giải pháp khác nhau sau THCS có ý nghĩa rất quan trọng. Thực tế, học sinh tốt nghiệp THCS vẫn còn nhiều cơ hội rộng mở nếu không vào lớp 10 công lập, như có thể chọn trường ngoài công lập, các trung tâm GDTX, trường nghề với mô hình 9+… Dù ngành Giáo dục nỗ lực nhưng khi số lượng trường học/dân cư vẫn còn chênh, chủ trương phân luồng đòi hỏi giảm sâu chỉ tiêu vào công lập, các giải pháp kỹ thuật tuyển sinh chỉ giải quyết một phần độ nóng. Thái độ và sự lựa chọn của phụ huynh, học sinh sau THCS mới kỳ vọng là giải pháp ý nghĩa giúp giảm nhiệt cho kỳ thi, giảm áp lực cho con trẻ; góp phần quan trọng trong công tác phân luồng sau THCS.
