Nhân kỷ niệm 90 năm thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh, Báo Giáo dục và Thời đại đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Quang Huy - Ủy viên Dự khuyết BCH Trung ương Đảng khóa XIII, Bí thư thường trực BCH Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam về “Trách nhiệm của thanh niên trong thời đại mới”.
Phát huy truyền thống xung kích, tiên phong
- Thưa ông, với vai trò tiên phong Đoàn TNCS Hồ Chí Minh sẽ làm gì để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nâng cao trách nhiệm thanh niên trong thời đại mới?
- Nhìn lại 90 năm xây dựng và trưởng thành, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và tuổi trẻ Việt Nam đã có những cống hiến, đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp cách mạng của đất nước.
Từ những ngày đầu tiên khi mới thành lập, lớp lớp thanh niên theo Đảng làm cách mạng, giành lại độc lập cho dân tộc. Tham gia kháng chiến giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Thực hiện nghĩa vụ quốc tế, khắc phục hậu quả chiến tranh và tích cực tham gia vào công cuộc đổi mới đất nước.
Chúng ta tự hào rằng, ở trên bất kỳ lĩnh vực, địa bàn nào, tuổi trẻ luôn là lực lượng xung kích, sáng tạo, sẵn sàng lên tuyến đầu, cống hiến tuổi thanh xuân tươi đẹp của mình cho đất nước.
Vừa qua, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thành công tốt đẹp. Đại hội đã xác định những quan điểm, chủ trương quan trọng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt là mục tiêu, tầm nhìn của Đảng đến năm 2030 và khát vọng 2045 gắn với hai mốc lịch sử quan trọng.
Là “trường học xã hội chủ nghĩa” của thanh niên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Trong thời gian tới, chúng tôi xác định tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tổ chức và hoạt động. Trong đó tập trung vào một số nội dung: Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Bồi đắp lý tưởng cách mạng, phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam cho thanh thiếu nhi.
Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 42 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015 - 2030”.
Phát huy tinh thần của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ, tài năng trẻ. Đồng thời, thúc đẩy học tập và sử dụng ngoại ngữ, công nghệ thông tin. Tham gia tích cực, có trách nhiệm vào quá trình đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tham gia giải quyết các vấn đề mới, phát triển xã hội bền vững.
Tích cực bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh. Nâng cao ý thức, trách nhiệm của thanh thiếu niên về quốc phòng, an ninh; xung kích tham gia bảo vệ Tổ quốc.
Chú trọng giáo dục nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, ý thức cảnh giác cách mạng cho đoàn viên, thanh niên. Chăm lo, giáo dục, bồi dưỡng và bảo vệ trẻ em, thiếu niên, nhi đồng nhằm tạo dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em, thiếu niên và nhi đồng.
Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên; xây dựng tổ chức Đoàn, Hội vững mạnh. Nâng cao chất lượng đoàn viên, nhất là tư tưởng chính trị và tính tiên phong, gương mẫu, bản lĩnh của đoàn viên.
Nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trẻ. Mỗi đảng viên trong độ tuổi thanh niên, đặc biệt là cán bộ Đoàn các cấp cần nêu cao trách nhiệm nêu gương cho đoàn viên, thanh niên và thiếu niên, nhi đồng. Tham gia tích cực vào hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Quyết tâm nâng cao bản lĩnh tuổi trẻ Việt Nam
- Một bộ phận thanh niên có biểu hiện giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, xa rời truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Theo ông, đâu là nguyên nhân của tình trạng này?
- Đại bộ phận thanh niên có lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng, chí tiến thủ, khát vọng vươn lên lập thân, lập nghiệp. Lòng yêu nước, nhân ái, tinh thần xung kích, tình nguyện của thanh niên ngày càng được khơi dậy mạnh mẽ. Thanh niên vẫn hướng tới những giá trị sống tốt đẹp, có nhận thức, thái độ rõ ràng về mục tiêu sống, về các giá trị, phẩm chất cần có của một người thanh niên hiện đại. Lớp thanh niên tiên tiến, đi đầu và thành công trong học tập, nghiên cứu, lao động, sản xuất và kinh doanh ngày càng gia tăng về số lượng.
Chúng tôi thấy rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến vẫn còn một bộ phận thanh niên hiện nay giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Hiện tượng đó xuất phát từ một số nguyên nhân:
Sự xuất hiện những xu hướng, trào lưu mới trong giới trẻ hiện nay rất đa dạng, ngoài những xu hướng tích cực còn tiềm ẩn nhiều xu hướng tiêu cực. Nó làm nảy sinh, gia tăng những vấn đề tiêu cực, tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật trong thanh thiến niên;
Một bộ phận gia đình, cha mẹ còn thiếu kiến thức, phương pháp giáo dục, chưa quan tâm chăm sóc, quản lý con em; các hiện tượng bạo lực, bạo hành trong gia đình, ly hôn...;
Sự phát triển của Internet, mạng xã hội bên cạnh những yếu tố tích cực, cũng tồn tại những vấn đề đáng quan tâm. Nó đã tác động mạnh, trực tiếp đến tâm lý và phát triển nhân cách của thanh thiếu nhi;
Đối với tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, cũng phải thừa nhận một số cơ sở Đoàn chưa thật sự coi trọng, đầu tư đổi mới nội dung, phương thức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi. Phương thức tiếp cận, giáo dục chưa phù hợp xu thế phát triển, chưa có sức tác động mạnh đến thanh thiếu nhi để định hướng, giáo dục thanh thiếu nhi. Một số cán bộ Đoàn, Hội, Đội còn hạn chế về kỹ năng, nghiệp vụ, phương pháp giáo dục thanh thiếu nhi.
- Theo ông, để khắc phục tồn tại này, cần có giải pháp gì?
- Chúng tôi xác định tập trung thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 42 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015 – 2030”. Trong đó, tập trung vào các giải pháp sau:
Đầu tiên, để bảo đảm chất lượng, hiệu quả trong công tác giáo dục, tổ chức Đoàn xác định phải thực hiện việc bồi đắp lý tưởng, định hướng nhân cách, lối sống, đạo đức từ rất sớm khi các em còn ở độ tuổi thiếu nhi. Công tác tuyên truyền, giáo dục phải được thực hiện liên tục, kiên trì. Phương thức giáo dục phải đa dạng, phù hợp với từng đối tượng cụ thể.
Phát hiện, bồi dưỡng, nêu gương, nhân rộng điển hình người tốt, việc tốt. Đẩy mạnh cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” trên các trang cá nhân, fanpage của các cấp bộ Đoàn, Hội trên mạng xã hội; thường xuyên đăng tải, chia sẻ những thông tin tích cực trên các trang mạng xã hội, lan tỏa những câu chuyện đẹp hàng ngày, lấy yếu tố tích cực đẩy lùi tiêu cực, lấy tấm gương tốt góp phần làm cho xã hội, môi trường mạng tốt đẹp, lành mạnh hơn. Kịp thời tổ chức tuyên dương những hành động, nghĩa cử cao đẹp, khơi dậy những giá trị nhân văn trong thanh thiếu niên, chú trọng tuyên truyền các phong trào thi đua yêu nước, gương người tốt, việc tốt trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tiếp tục duy trì và phát triển, nâng cao chất lượng, sức lan tỏa của các giải thưởng, hình thức tuyên dương thanh thiếu nhi tiêu biểu ở các lĩnh vực.
Đồng thời, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa tổ chức Đoàn với các cấp chính quyền, các ngành, đoàn thể, gia đình, nhà trường trong giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi. Thành lập các câu lạc bộ gia đình trẻ. Tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng giữ gìn hạnh phúc, nuôi dạy con cho các gia đình trẻ. Tổ chức các ngày hội gia đình trẻ để tạo sân chơi cho các gia đình trẻ giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm. Tích cực tuyên dương gia đình trẻ no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.
Ngoài ra, cần định hướng thông tin cho thanh thiếu nhi thông qua các trang mạng xã hội do Trung ương Đoàn, Trung ương Hội LHTN Việt Nam, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, Hội đồng Đội Trung ương quản lý và các trang mạng xã hội của các cấp bộ Đoàn, Hội, Đội. Đồng thời, cổ vũ xây dựng và thực hành văn hóa ứng xử, văn hóa mạng xã hội.
Xây dựng giải pháp sử dụng mạng xã hội tích cực trong thanh thiếu niên; tăng cường thông tin tích cực, hạn chế thông tin xấu, độc. Duy trì thường xuyên, kịp thời việc thông tin kịp thời các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước, của Đoàn và những vấn đề thanh niên, xã hội quan tâm trên mạng xã hội thông qua các fanpage của Đoàn, Hội, Đội. Đồng thời, xây dựng lực lượng cộng tác viên nắm bắt dư luận xã hội trong thanh niên và đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên các diễn đàn mạng, trang web, blog cá nhân.
- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!
