Trong kí ức và tâm hồn của nhiều người dân, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người con của quê hương Tam Kim anh hùng. Đại tướng đã sống, chiến đấu và trưởng thành cùng nhân dân Tam Kim, trở thành một phần máu thịt của đồng bào dân tộc nơi đây.
Lúc sinh thời, Đại tướng luôn mong muốn các em học sinh ở các vùng nông thôn, miền núi, ở các vùng căn cứ cách mạng được học như các em ở miền xuôi, các giáo viên được hưởng điều kiện công tác tốt hơn để có thể dạy tốt hơn.
Ngày nay, trên vùng đất lịch sử năm xưa, cuộc sống của đồng bào các dân tộc Tam Kim không ngừng đổi mới. Những công trình điện, đường, trường, trạm đã được đầu tư xây dựng hiện đại. Người dân đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật, sử dụng giống mới, cơ giới hóa sản xuất.
Nhiều trường học đã được xây dựng khang trang với nhiều thiết bị dạy học hiện đại trên vùng đất Tam Kim. Dù đời sống còn gặp nhiều khó khăn nhưng con em Tam Kim với hơn 95% là đồng bào dân tộc thiểu số đều được đến trường.
Người Tam Kim quan niệm rằng lúc nào cũng cần phải học cái chữ của Bác Hồ. Trước kia học để đánh Tây giành độc lập. Ngày nay học để thoát nghèo, để xây dựng quê hương giàu đẹp hơn.
Một mùa xuân mới lại về trên vùng đất Tam Kim - Quê hương cách mạng anh hùng với Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân huyền thoại, với truyền thống hào hùng, quá khứ vẻ vang của ngày đầu thành lập có 34 chiến sĩ, trang bị vũ khí thô sơ, nhưng đã làm nên chiến thắng Phay Khắt và Nà Ngần nổi tiếng.
