Sinh ra và lớn lên trong một gia đình trí thức có “của ăn, của để” ở Yên Thành (Nghệ An), nhưng Phan Đức (SN 1981) đã sớm phải bươn trải, do kinh tế gia đình ngày một sa sút. Vượt lên nghịch cảnh, anh quyết tâm học tập, tự thân lập nghiệp, tạo dựng nên thương hiệu nổi tiếng trong ngành chăn nuôi.

Tuổi thơ lắm nốt lặng buồn

Hiện Phan Đức là Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Con Heo Vàng, có trụ sở đóng tại Khu kinh tế Đông Nam (Nghệ An). Bên ly cà phê, vẻ mặt trầm ngâm, anh hồi tưởng lại ký ức tuổi thơ: “Để có ngày hôm nay, chẳng mấy ai biết tôi đã từng trả giá không những mồ hôi, mà cả máu và nước mắt”, Phan Đức tâm sự.

Sinh ra trong một gia đình trí thức, bố mẹ làm cán bộ Nhà nước, nhưng còn kinh doanh nhiều lĩnh vực khác nhau. Vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước bố anh là một trong những người đầu tiên của vùng quê lúa Yên Thành có nhà cao cửa rộng. Ông là người đầu tiên ở địa phương mua ô tô khách để phục vụ nhu cầu đi lại cho người dân tuyến Yên Thành - Cầu Bùng - Vinh và ngược lại.

Tuy nhiên, cuộc sống khấm khá đó kéo dài chẳng bao lâu thì gia đình anh làm ăn không gặp may mắn. Chứng kiến nhiều thăng trầm, cay đắng của cuộc sống gia đình, ngay từ nhỏ Phan Đức đã tỏ ra là một người rắn rỏi, mạnh mẽ và máu me làm ăn, buôn bán.

Phan Đức nhớ lại, từ ngày còn học cấp 2 (Trường THCS năng khiếu huyện Yên Thành, nay là Trường THCS Bạc Liêu), anh đã biết kiếm tiền. Một buổi đi học, buổi còn lại anh chạy xe máy Min-khơ lên tận vùng núi Quỳnh Tam, thuộc vùng núi huyện Quỳnh Lưu (cách nhà gần cả trăm cây số) để lấy măng về xuôi bán kiếm lời.

Từ những đồng tiền kiếm được bằng mồ hôi nước mắt từ khi còn bé nên Đức rất biết tôn trọng sức lao động. Có những ngày nghỉ học, anh lại chạy xe đi lên miền Tây Nghệ An mua gỗ về đóng thành phẩm rồi đưa đi bán hoặc nhập lại cho những hộ kinh doanh khác.

Phan Đức chia sẻ: Sau khi tốt nghiệp cấp hai, biết Trường Đại học Sư phạm Vinh tuyển sinh vào khối chuyên Toán THPT, anh đã khăn gói bắt xe lên thành phố đăng ký dự thi và đã trúng tuyển. Trong suốt quãng thời gian 3 năm học phổ thông với Phan Đức là những tháng ngày dữ dội nhất. Anh phải xoay đủ thứ nghề để tự nuôi thân, đóng tiền học.

Một buổi lên giảng đường, buổi còn lại Phan Đức về phòng trọ làm than tổ ong, sau đó mang đi bán khắp TP Vinh. Những ngày nghỉ, anh lại về nhà để phụ xe khách tuyến Vinh - Yên Thành cho bố.

Cũng chính trong khoảng thời gian này kinh tế gia đình anh bắt đầu lao đao nhất. Bố mẹ làm ăn không gặp may nên gia đình có những lúc rơi vào cảnh túng quẫn. Trong khi đó bệnh tình của bố anh thỉnh thoảng lại tái phát do vết thương của những tháng ngày chiến đấu ở chiến trường miền Nam.

Bên cạnh đó, cô con gái duy nhất trong gia đình (tức chị gái của Phan Đức, học Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An) cũng do ảnh hưởng di chứng chiến tranh của bố để lại mà bệnh tình ngày một nặng hơn. Bố mẹ Phan Đức phải rất vất vả mới xoay xở được tiền để chữa bệnh cho con gái.

Trong câu chuyện, những kỷ niệm buồn làm Phan Đức không khỏi xúc động khi nhớ lại hình ảnh các anh, chị, bạn của anh trai, chị gái… quyên góp từng đồng tiền nhỏ để giúp đỡ bố mẹ anh có tiền chữa bệnh cho chị gái.

Cuộc đời anh không ít lần phải chứng kiến chuyện đời đầy éo le và cay đắng nơi ngôi nhà của bố mẹ mình. Có những lần do chưa có tiền thanh toán trong kinh doanh, chủ nợ đã thuê cả “xã hội đen” mang mìn đến nhà dọa giết. Rồi thì trong nhà có cái gì có giá trị họ đều lấy hết để trừ nợ. Đến chiếc quạt trong nhà đang chạy họ cũng lấy đi.

Trước tình cảnh bi đát đó, Phan Đức lại tranh thủ đi làm đủ thứ nghề, rồi dạy kèm cho chính những người bạn đồng trang phải lứa với mình để cùng nhau thi đậu vào đại học.

Anh Phan Đức (bên phải) và tác giả.

Vượt khó vươn lên

Sống trong nghịch cảnh, nhưng sau khi tốt nghiệp cấp 3, Phan Đức đã thi đỗ vào Học viện Ngân hàng (Hà Nội) và theo học chuyên ngành Kế toán kiểm toán. Điều làm anh rất vui đó là một số người bạn được gia đình họ thuê anh dạy kèm trong khoảng thời gian học phổ thông cũng đều trúng tuyển đại học.

Lối sống tự thân vận động, vươn lên trong gian khó đã giúp Đức rèn giũa khí chất của mình. Vì thế, mới vào đại học, Phan Đức tiếp tục tranh thủ kinh doanh. Năm thứ nhất đại học (thời điểm năm 2000) Đức đã biết vào Tây Nguyên để mua cà phê đem ra Hà Nội nhập cho các cửa hàng, đại lý. Sau đó thu mua gỗ ở Tây Nguyên mang ra nhập cho các kho xưởng, nhà máy ở Hà Nội và một số tỉnh lân cận phía Bắc.

Sau khi đã tích lũy được ít tiền, Đức tiếp tục nghiên cứu chuyển qua một số lĩnh vực, thị trường khác. Chẳng mấy ai nghĩ rằng, một cậu sinh viên còn non trẻ mà đã biết mua ô tô, xe máy ở Thủ đô mang về các vùng quê để bán kiếm lời. Chính từ sự chịu thương, chịu khó và sớm lăn lộn với đời như vậy, mà ngay từ thời sinh viên Phan Đức đã có tiền tỷ trong tay.

Mặc dù kinh doanh đủ thứ nghề, nhưng Phan Đức không bao giờ bỏ quên chuyện học. Nhờ vậy mà sau khi tốt nghiệp Học viện Ngân hàng, rất nhiều công ty, đơn vị mời Đức về làm việc. Sau đó, anh đã vào làm kế toán cho một công ty điện máy, rồi công ty xây dựng có tiếng.

Vốn sinh ra trong một gia đình trí thức, hiếu học nên anh Phan Đức đã quyết định nghỉ việc, trở lại Hà Nội để ôn và thi đỗ cao học, làm thạc sĩ ở Học viện Ngân hàng. Cùng thời điểm này, Phan Đức cũng trúng tuyển vào làm việc tại một ngân hàng danh tiếng của Việt Nam.

Anh cũng mở công ty riêng để phục vụ công việc kinh doanh cá nhân. Vừa đi học vừa làm việc trong ngành ngân hàng, sau khi tốt nghiệp thạc sĩ, anh được bổ nhiệm Phó Trưởng phòng Tín dụng (thời điểm đó đơn vị anh công tác chưa có trưởng phòng).

Nhưng khi mọi việc đang phát triển khá tốt với con đường công danh thì Phan Đức đã vác đơn lên gặp ban giám đốc xin nghỉ việc. Anh đứng ra thành lập một liên doanh gồm: Việt Nam - Singapore - Malaysia - Trung Quốc tham gia dự thầu các dự án tại Singapore và Malaysia để thực hiện gói thầu san lấp biển giữa hai quốc gia này.

Sau đó anh đưa 12 con tàu biển và gần 100 công nhân sang Singapore và Malaysia bắt tay vào công việc. Những ngày đầu “mang chuông đi đánh xứ người” của chàng trai xứ Nghệ gặp rất nhiều khó khăn. Có những lúc anh đã cùng các chiến hữu phải ăn ngủ dưới hầm tàu mấy ngày liền để khắc phục sự cố cho tàu kịp đi lấy hàng.

Trong những ngày tháng ấy, Đức luôn động viên anh em “còn một chiếc răng cũng bừa”. Với quyết tâm đó, mọi khó khăn đã được gạt phẳng, những đồng đô la đã dần được tích lũy và anh em công nhân có tiền gửi về quê, công ty có tiền để trả nợ ngân hàng.

Thương hiệu “Con Heo Vàng”

Mặc dù bôn ba kinh doanh khắp nơi, nhưng Phan Đức luôn trăn trở về một vùng quê thuần nông nghèo luôn gặp rủi ro thiên tai, lũ lụt, bệnh dịch bất thường.

Với suy nghĩ: “Bệnh là từ miệng ăn vào”, muốn trị tận gốc bệnh tật thì phải được ăn thực phẩm sạch. Vì thế, từ đầu năm 2015 - 2016, anh đã quyết định trở về Việt Nam để tiếp nhận chuyển nhượng (mua lại) Công ty Cổ phần Con Heo Vàng - Feed - Uk (tiền thân là Nhà máy thức ăn gia súc Con Heo Vàng Nghệ An) để hoạt động.

Lấy phương châm chất lượng vàng khẳng định vị thế, Tổng Giám đốc Phan Đức đã cùng tập thể ban lãnh đạo và một số chuyên gia nước ngoài quyết định nghiên cứu, thực nghiệm bộ sản phẩm hỗn hợp với chất lượng tốt từ nguyên liệu sạch của vùng quê miền Trung như: Ngô, đậu, cám gạo, mật mía… trên đàn gia súc, gia cầm tại khu khảo nghiệm của nhà máy.

Từ đó, bộ sản phẩm hỗn hợp Con Heo Vàng - Feed - Uk đã cung cấp cho thị trường các tỉnh miền Trung và được người tiêu dùng tin tưởng đánh giá cao. Hiện tại, công ty đã có gần 8 trăm đại lý lớn nhỏ để cung cấp thức ăn chăn nuôi tạo nguồn thực phẩm sạch trên toàn quốc. Giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm lao động là con em nông dân, nông thôn.

Hiện nay, ngoài hệ thống dây chuyền sản xuất thức ăn gia súc, công ty do Phan Đức đứng đầu cũng đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để xây dựng dự án điện năng lượng mặt trời ở Đắk Nông.

Phan Đức cho biết thêm, bên cạnh các dự án đó, anh cùng các cổ đông còn làm chủ, quản lý hàng chục xe tải đầu kéo vận chuyển hàng trong nước và gần chục tàu biển chuyên vận chuyển hàng nông sản, thực phẩm giao thương khắp nơi trên thế giới.