Các nhà thiên văn học Trung Quốc đã thực hiện một bước nhảy vọt trong việc giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vệ tinh duy nhất của Trái Đất.
Hôm 21/4, Trung Quốc đã công bố một bộ bản đồ địa chất của Mặt Trăng toàn cầu với tỷ lệ 1:2,5 triệu.
Đây là những bản đồ địa chất Mặt Trăng có độ phân giải cao hoàn chỉnh đầu tiên trên thế giới, cung cấp dữ liệu bản đồ cơ bản cho nghiên cứu và khám phá vệ tinh này trong tương lai.
Bản đồ đầy đủ này bao gồm 12.341 hố va chạm lớn, 81 hố va chạm, 17 loại thạch học (mô tả đặc điểm vật lý của các thành tạo đá) và 14 loại cấu trúc Mặt Trăng.
 |
| Bản đồ phân bố các loại đá trên Mặt Trăng. |
Theo Viện Địa hóa học, Viện Khoa học Trung Quốc (CAS), bộ tập bản đồ địa chất này, có sẵn bằng tiếng Trung và tiếng Anh, bao gồm Atlas địa chất của Mặt Trăng và Bản đồ tứ giác của Atlas địa chất của Mặt Trăng.
Tập bản đồ được biên soạn trên cơ sở nghiên cứu được thu thập trong quá trình thực hiện các sứ mệnh Mặt Trăng của Trung Quốc và quốc tế, bao gồm cả chương trình thám hiểm Hằng Nga đầy tham vọng của Trung Quốc, một loạt bản đồ, từ bản đồ địa chất của bề mặt, đến các bản đồ thể hiện sự phân bố về các loại đá, bản đồ các mảng kiến tạo của Mặt Trăng...
 |
| Sơ đồ phác thảo cấu trúc của Mặt Trăng. |
"Bản đồ địa chất của Mặt Trăng có ý nghĩa to lớn trong việc nghiên cứu sự tiến hóa của vệ tinh này, chọn địa điểm cho trạm nghiên cứu Mặt Trăng trong tương lai và sử dụng tài nguyên Mặt Trăng. Nó cũng có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về Trái Đất và các hành tinh khác trong hệ Mặt Trời, chẳng hạn như Sao Hỏa" - chuyên gia khoa học Mặt Trăng Ouyang Ziyuan cho biết.
Tiến sĩ Ouyang và một nhóm gồm các nhà thiên văn học, nhà địa chất và người vẽ bản đồ Trung Quốc lần đầu tiên bắt tay vào biên soạn tập bản đồ chi tiết vào năm 2012, với tài liệu hứa hẹn sẽ cung cấp những dữ liệu khoa học cần thiết cho hoạt động thăm dò không người lái bổ sung và các kế hoạch của PRC nhằm đưa con người lên Mặt trăng vào năm 2030 của chương trình quốc gia Trung Quốc.
Cùng với việc lập bản đồ Mặt Trăng, các nhà nghiên cứu đã phát triển một tính năng thang thời gian địa chất mới của Mặt Trăng cho thấy sự tiến hóa của vệ tinh Trái Đất theo thời gian.
Liu Jianzhong, nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Địa hóa học khẳng định: “Thế giới đã chứng kiến sự tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực khám phá cho chương trình Mặt Trăng của Trung Quốc và nghiên cứu khoa học trong những thập kỷ qua, giúp cải thiện đáng kể sự hiểu biết của chúng ta về Mặt Trăng”.
"Các bản đồ địa chất Mặt Trăng được xuất bản trong thời kỳ Apollo đã không bị thay đổi trong khoảng nửa thế kỷ và vẫn đang được sử dụng cho nghiên cứu địa chất Mặt Trăng. Với những cải tiến của nghiên cứu địa chất Mặt Trăng, những bản đồ cũ đó không còn đáp ứng nhu cầu của nghiên cứu khoa học và thám hiểm Mặt Trăng trong tương lai", ông Liu nói thêm.
 |
| Atlas địa chất của Mặt Trăng và Bản đồ tứ giác của Atlas địa chất của Mặt Trăng. |
Nỗ lực lập bản đồ Mặt Trăng của nhân loại có thể bắt nguồn từ người Sumer và người Hy Lạp cổ đại, những người đã tạo ra những bản đồ thô về thiên thể dựa trên những gì có thể quan sát được bằng mắt thường.
Những bản phác thảo bằng kính thiên văn đầu tiên về Mặt Trăng được xuất bản bởi nhà vật lý và thiên văn học vĩ đại người Ý Galileo, nhà thiên văn học người Đức Simon Marius và người Anh Thomas Harriot.
Khi kính thiên văn được cải tiến, niềm đam mê của các nhà thiên văn học với việc lập bản đồ Mặt Trăng một cách chi tiết cũng tăng lên, với nhà thiên văn học người Ba Lan thế kỷ 17 Jan Hevelius đã tạo ra tập bản đồ chi tiết đầu tiên trên thế giới về vệ tinh Trái Đất, được gọi là Selenographia, vào năm 1647.
Tập bản đồ không chỉ bao gồm những gì có thể nhìn thấy được của Mặt Trăng mà còn là bản đồ và sơ đồ về các giai đoạn khác nhau của Mặt Trăng.
Mặt Trăng trở thành chủ đề đầu tiên của nhiếp ảnh thiên văn vào giữa thế kỷ 19 với việc phát minh ra máy ảnh.
100 năm sau, vào năm 1959, tàu thăm dò không gian Luna 3 của Liên Xô đã chụp được phần tối của Mặt Trăng, cho phép tạo ra những bản đồ đầu tiên về phía bề mặt Mặt Trăng mà nhân loại chưa từng thấy trước đây.
Việc lập bản đồ được cải thiện nhờ những tiến bộ trong công nghệ và vào năm 1967, bản đồ hoàn chỉnh đầu tiên về Mặt Trăng được xuất bản ở Liên Xô với tỷ lệ 1:1.000.000, bao gồm các đặc điểm địa lý, địa chất và các đặc điểm khác.
Từ cuối những năm 1960 đến đầu những năm 1970, các sứ mệnh Apollo của Mỹ đã nâng cao hơn nữa kiến thức của chúng ta về Mặt Trăng, gửi về những bức ảnh và video siêu chi tiết cả từ bề mặt và từ các quỹ đạo.
Các tàu thăm dò robot khác của Liên Xô, bao gồm tàu quỹ đạo, tàu đổ bộ mềm và máy thám hiểm, đã cung cấp thêm thông tin.
Năm 2016, Trung Quốc đã làm nên lịch sử khi hạ cánh tàu vũ trụ robot Chang'e 4 ở phía xa của Mặt Trăng.
Theo Sputnik
