Tránh hiểm họa từ thực phẩm

Thức ăn và đồ uống có nhiều purin sẽ tăng nguy cơ bị cơn gout cấp. Do đó, người bệnh nên tránh xa những loại thực phẩm như: Thịt đỏ, thịt cừu và thịt lợn, nội tạng, phủ tạng.

Tiến triển xấu do ăn uống tuỳ tiện

TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, các cơn gout thường xảy ra vào ban đêm, sau những bữa ăn giàu đạm và kéo dài 3 - 10 ngày.

Người bệnh gặp tình trạng này là do 3 nguyên nhân hay gặp, bao gồm: Tăng sản xuất acid uric nội sinh; giảm đào thải acid uric ở thận; Ăn quá nhiều thực phẩm giàu purin như các loại thịt đỏ và thủy hải sản.

“Việc ăn uống tùy tiện khiến bệnh tiến triển theo chiều hướng xấu và để lại những hệ lụy khó lường. Do đó, bên cạnh tuân thủ phác đồ điều trì, luyện tập, cũng cần có một thực đơn hợp lý để việc điều trị bệnh đạt kết quả tốt hơ”, chuyên gia khuyến cáo.

BS Hưng giải thích, hằng ngày, cơ thể tạo ra acid uric sau quá trình chuyển hóa purin, được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm. Muốn kiểm soát bệnh gout, cần kiểm soát nguyên nhân. Trong đó, giảm lượng purin ăn vào.

Không có chế độ dinh dưỡng nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn cơn gout cấp. Vậy nên, người bệnh cần xây dựng, thiết lập và tuân theo thói quen ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm có nhân purin, bổ sung các loại thực phẩm có thể giúp kiểm soát nồng độ acid uric.

Thức ăn và đồ uống có nhiều purin sẽ tăng nguy cơ bị cơn gout cấp. Do đó, người bệnh nên tránh xa những loại thực phẩm như: Thịt đỏ, thịt cừu và thịt lợn; nội tạng, phủ tạng như gan, thận, óc, lòng…; hải sản, đặc biệt là động vật có vỏ như tôm, trai, cá cơm và cá mòi.

Ngoài ra, người mắc gout cũng cần tránh ăn các loại rau xanh có tốc độ tăng trưởng nhanh như măng tây, măng tre, nấm, giá, dọc mùng… Những loại rau này đẩy nhanh quá trình tổng hợp acid uric trong máu.

Đồng thời, tránh các sản phẩm có hàm lượng fructose cao như soda và một số loại nước trái cây, kem, kẹo, đồ ăn nhanh. Tránh uống rượu vì rượu làm gia tăng sự tạo acid uric trong gan và ngăn cản thận thải acid uric. Tránh dùng các thuốc lợi tiểu, cocticoid. Bánh ngọt và bánh quy có hàm lượng chất dinh dưỡng thấp nhưng có thể làm tăng nồng độ acid uric.

Thực phẩm tốt cho người bệnh

TS.BS Nguyễn Trọng Hưng khuyến cáo, người bệnh gout nên chọn các thực phẩm có hàm lượng purin thấp như: Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo và không béo, chẳng hạn như sữa chua và sữa tách béo; trái cây tươi và rau quả.

Nên sử dụng các loại quả giàu vitamin C như dâu tây, dứa... vì chúng làm giảm tình trạng viêm hiệu quả, giúp người bệnh khỏe mạnh hơn; các loại hạt, bơ đậu phộng và ngũ cốc; chất béo, khoai tây, cơm, bánh mì và mì ống; Trứng (vừa phải); các loại thịt như cá, thịt gà và thịt đỏ là tốt với lượng vừa phải (khoảng 100 - 120g mỗi ngày, tùy từng tình trạng của người bệnh).

Ngoài ra, nên ăn các loại rau xanh. Trong đó, súp lơ xanh và rau chân vịt là những thực phẩm giàu chất xơ được khuyến khích dùng cho người bệnh gout. Bởi, chúng có thể làm giảm hấp thu đạm. Từ đó, giảm sự hình thành acid uric.

Nên sử dụng nhiều thực phẩm có tính kiềm như cải xanh, củ cải, bí… vì chúng có tác dụng trung hòa acid uric trong máu, làm chậm tiến triển của bệnh. Người bệnh nên uống 2 - 2,5 lít/ngày tùy thuộc vào cân nặng, giới tính, tuổi… Bổ sung vitamin C khoảng 500 - 1.000mg/ngày cũng có thể giúp giảm acid uric.

“Mặc dù một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát lượng acid uric, nhưng người bệnh vẫn cần tuân thủ uống thuốc để ngăn chặn các cơn gout cấp. Đi khám định kỳ để cùng với bác sĩ tìm ra cách điều trị tốt nhất cho từng người bệnh”, BS Nguyễn Trọng Hưng nhấn mạnh.

Bác sĩ Hoài Thu - Viện Y học Ứng dụng cho biết, mục tiêu ăn uống ở người bệnh gout là đạt được cân nặng khỏe mạnh và thói quen ăn uống tốt, tránh một số, nhưng không phải tất cả thực phẩm có purine. Đồng thời, bổ sung một số thực phẩm có thể kiểm soát nồng độ axid uric.

“Bệnh gout thường liên quan đến thực phẩm giàu protein, nhưng một số đồ uống cũng có thể dẫn đến các triệu chứng gout cấp. Purine được tìm thấy trong một số loại thực phẩm và có cả trong đồ uống.

Theo các nghiên cứu thống kê, tất cả các loại rượu đều chứa nhiều purine. Rượu cũng ngăn chặn axit uric rời khỏi cơ thể. Người bệnh nên hạn chế tiêu thụ purine để giúp kiểm soát bệnh gout”, chuyên gia khuyến cáo.

Tuy nhiên mỗi loại đồ uống sẽ tác động đến bệnh gout khác nhau. BS Hoài Thu dẫn chứng, theo các nghiên cứu, bia có nhiều purine nhất trong số các đồ uống có cồn, đồng thời hàm lượng adenine và hypoxanthine cao nhất.

Đây là hai loại purine mà người bị bệnh gout nên tránh. Một nghiên cứu cho thấy, những người đàn ông uống một cốc bia mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn 50%; uống hai cốc hoặc nhiều hơn mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gout cao gấp 2,5 lần người không uống.

Trong khi đó, các nghiên cứu chỉ ra rằng, bất kỳ đồ uống có cồn nào cũng có thể gây ra những triệu chứng bệnh gout, bao gồm cả rượu vang hoặc rượu mạnh. Rượu ảnh hưởng đến thận, khiến thận phải lọc đào thải rượu thay vì axit uric. Điều này sẽ làm tăng lượng axit uric trong máu.

“Các nghiên cứu đã tìm thấy nguy cơ mắc bệnh gout tăng lên từ đồ uống có đường. Đồ uống có đường rất giàu fructose. Fructose được phân hủy thành purine trong cơ thể. Nghiên cứu cho thấy, những người đàn ông uống từ hai phần nước ngọt có đường trở lên mỗi ngày có nguy cơ bị bệnh gout tấn công cao hơn 85% so với những người chỉ uống một lần mỗi tháng”, chuyên gia nêu.

Ngoài ra, nhiều loại nước trái cây có đường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout. Tuy nhiên, nước trái cây có vị ngọt tự nhiên như nước cam cũng có thể là tác nhân gây ra nguy cơ mắc bệnh gout.

Nghiên cứu chỉ ra nước cam có lượng fructose tương tự như nhiều loại đồ uống có đường và fructose phân hủy thành purine. Vì lý do này, người bệnh có thể cần hạn chế uống nước cam và các loại nước ép trái cây khác khi mắc gout.

Theo BS Thu, không có nhiều nghiên cứu về nước tăng lực và bệnh gout. Song, một số nước tăng lực có thể có hàm lượng đường cao, bao gồm cả đường fructose. Một nghiên cứu từ năm 2023 cho thấy, điều này có thể làm tăng nồng độ axit uric trong cơ thể. Từ đó, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout.