Tự chủ tài chính - nền tảng cho y tế cơ sở phát triển bền vững

Ngày 30/10, thực hiện theo tinh thần của Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Bệnh viện Từ Dũ (TPHCM) tổ chức tọa đàm "Triển khai thực hiện Nghị quyết 72-NQ/TW: Điều trị, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân".

Tự chủ tài chính là “chìa khóa" cho y tế chuyên sâu

Tại buổi tọa đàm, BS.CKII Trần Ngọc Hải - Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ báo cáo hoạt động của đơn vị và khẳng định cơ chế tự chủ đã mang lại cho bệnh viện nguồn tài chính chủ động để phát triển.

Bệnh viện Từ Dũ là đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, bắt đầu thực hiện tự chủ tài chính từ Nghị định 43 năm 2007 và sau đó là các nghị định, quyết định kế thừa. Thành công về tài chính đã tạo nền tảng vững chắc để bệnh viện phát triển các kỹ thuật phức tạp, tiệm cận trình độ quốc tế.

Mức thặng dư luôn duy trì ổn định, cho phép bệnh viện trích quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp hơn 300 tỷ đồng (năm 2024) và dự kiến 360 tỷ đồng (năm 2025). Từ đó, thu nhập của nhân viên cũng tăng đáng kể, năm 2024 tăng 30% so với 2023.

Nguồn lực này được tái đầu tư mạnh mẽ vào trang thiết bị hiện đại như máy MRI 3.0 và hệ thống siêu âm Voluson Expert, giúp chẩn đoán chính xác các dị tật từ trong bào thai.

Hoạt động nổi bật nhất của bệnh viện là phối hợp với Bệnh viện Nhi đồng 1 thực hiện thành công 13 ca thông tim can thiệp bào thai, cứu sống các trẻ bị dị tật tim bẩm sinh nặng. Đây chính là hành động "bảo vệ sức khỏe nhân dân từ trong bào thai".

Nhờ đầu tư đồng bộ, Bệnh viện Từ Dũ đạt được những con số ấn tượng, như: phẫu thuật an toàn tuyệt đối cho trên 200.000 ca mổ trong 5 năm qua và giữ tỷ lệ tử vong mẹ ở mức 4 ca/100.000 ca sinh, thấp hơn đáng kể so với các nước phát triển (7-9 ca).

Phát huy thế mạnh của y tế cơ sở

Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu – Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, cho rằng, y tế cơ sở là nền tảng của hệ thống. Thành phố đã triển khai nhiều đề án củng cố y tế cộng đồng, HCDC và y tế thông minh.

Kết quả bước đầu rất tích cực: tỷ lệ bác sĩ mới tốt nghiệp chọn về y tế cơ sở tăng từ 9% (năm 2023) lên 37% (năm 2025); lượng bệnh nhân khám BHYT tại tuyến cơ sở 6 tháng đầu năm 2025 tăng 30% so với cùng kỳ 2024.

Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM cũng chỉ ra 5 "điểm nghẽn" lớn đang tồn tại. Thứ nhất là về nhân lực. Tỷ lệ bác sĩ tại trạm y tế chỉ đạt 25% định mức 26, chính sách đãi ngộ thấp, thiếu cơ hội thăng tiến.

Thứ hai là về cơ sở vật chất: 40% trạm y tế chưa đạt chuẩn quốc gia, thiếu thiết bị cơ bản.

Thứ ba là về tài chính, khi trạm y tế chưa có tư cách pháp nhân, phụ thuộc ngân sách 29, mức chi BHYT thấp.

Thứ tư là về cơ chế phối hợp giữa tuyến trên và tuyến cơ sở chưa mang tính bắt buộc. Cuối cùng là niềm tin, khi chỉ 15 - 20% người dân chọn trạm y tế để khám ban đầu.

Để giải quyết các thách thức trên và thực hiện Nghị quyết 72-NQ/TW, Sở Y tế kiến nghị 5 giải pháp trọng tâm. Đáng chú ý, Sở đề xuất ban hành "nghĩa vụ y tế cơ sở", theo đó bác sĩ trong 10 năm đầu hành nghề có ít nhất 1 năm công tác tại trạm y tế.

Về tài chính, cần trao quyền tự chủ từng phần cho trạm y tế (có tài khoản riêng, tư cách pháp nhân) và sửa đổi giá dịch vụ, đảm bảo "cùng một giá cho một dịch vụ" dù thực hiện ở tuyến nào. Đồng thời, cần xây dựng quy chế hỗ trợ chuyên môn bắt buộc, mỗi bệnh viện tuyến trên phải hỗ trợ 3-5 trạm y tế.

Nhìn chung, ngành Y tế TPHCM đang nỗ lực thực hiện Nghị quyết 72-NQ/TW, từ những thành tựu vượt trội của y tế chuyên sâu nhờ tự chủ, đến những giải pháp cấp bách nhằm tái cấu trúc nền tảng y tế cơ sở, hướng tới mục tiêu cuối cùng là chăm lo sức khỏe nhân dân.