Trả nguyên trạng không gian cho di tích lịch sử quốc gia Thành Điện Hải

Nhường trụ sở HĐND cho bảo tàng

Chủ trương chuyển Bảo tàng Đà Nẵng ra khỏi Thành Điện Hải về tòa nhà cổ 42 Bạch Đằng (Q. Hải Châu) của UBND TP Đà Nẵng được giới sử nói riêng và người dân hết sức ủng hộ.

42 Bạch Đằng vốn là tòa thị chính do người Pháp xây dựng hơn 100 năm trước và đến nay vẫn còn nguyên vẹn với những nét kiến trúc độc đáo. Đây cũng là nơi gắn với nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử phát triển của thành phố. Tháng 2/1937, hàng nghìn người dân đã kéo về đây gặp đại diện chính quyền Pháp để đòi quyền dân sinh, dân chủ. Ngày 26/8/1945, với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, cờ đỏ sao vàng đã tung bay trên nóc tòa nhà này.

Khi quân Pháp xâm lược Việt Nam lần thứ 2, Trung đoàn 96 đã ngoan cường đánh trả tại đây. Và ngày 29/3/1975, lá cờ giải phóng lại một lần nữa được cắm trên tòa nhà thị chính. Tòa nhà 42 Bạch Đằng được tiếp tục sử dụng làm trụ sở UBND tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng rồi trụ sở của UBND TP Đà Nẵng và hiện là trụ sở HĐND TP. Cuối tháng 12/2017, Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng quyết định sử dụng tòa nhà 42 Bạch Đằng làm Bảo tàng Đà Nẵng.

Ông Bùi Văn Tiếng – Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP Đà Nẵng cho rằng, việc chuyển Bảo tàng Đà Nẵng về nhà số 42 Bạch Đằng là hoàn toàn phù hợp vì bản thân tòa nhà này đã là một di tích lịch sử - một bảo tàng ngoài trời với phong cách kiến trúc cho đến nay chưa hề lạc hậu. Và việc di chuyển Bảo tàng Đà Nẵng là vô cùng cần thiết nhằm trả lại cảnh quan vốn có của di tích văn hóa lịch sử quốc gia Thành Điện Hải.

Lâu nay, Bảo tàng Đà Nẵng nằm trong khuôn viên của di tích Thành Điện Hải, vừa vi phạm Luật Di sản, xâm hại đến di tích quốc gia, kiến trúc của bảo tàng cũng không phù hợp với không gian của Thành Điện Hải. Theo như nhận xét của giới nghiên cứu thì khách tham quan sẽ có cảm giác tường Thành Điện Hải chính là hàng rào bảo vệ của bảo tàng chứ không phải là một di tích đặc biệt cần được bảo vệ nguyên trạng.

Bảo tàng vùng

Đà Nẵng đã quy hoạch Quảng trường văn hóa xung quanh di tích Thành Điện Hải. Theo đó, quy hoạch do Viện Kiến trúc quốc gia thực hiện sẽ lấy Thành Điện Hải làm “phần lõi”, các công trình văn hóa khác, trong đó có Bảo tàng Đà Nẵng là một phần của quảng trường văn hóa. TP cũng dự kiến sẽ tổ chức thêm các ô đất giới hạn bởi các trục đường Lý Tự Trọng, Nguyễn Chí Thanh, Quang Trung, Bạch Đằng thành Quảng trường Thành Điện Hải…

Về phương án bố trí các trụ sở liên quan đến việc di dời Bảo tàng Đà Nẵng, UBND TP thống nhất triển khai trong giai đoạn 2019 – 2020, sử dụng trụ sở HĐND tại 42 Bạch Đằng để cải tạo thành Bảo tàng Đà Nẵng. Giai đoạn từ 2021 – 2022 sẽ mở rộng bảo tàng qua số 44 và 31 Trần Phú, kết nối với Thư viện Tổng hợp thành phố và đầu tư hoàn thành các hạng mục của bảo tàng.

Ông Huỳnh Văn Hùng – Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng cho rằng, việc mở rộng không gian bảo tàng là cần thiết vì khi di dời về 42 Bạch Đằng, tổng diện tích của bảo tàng chỉ khoảng 2.230m2, so với diện tích hiện tại là gần 3.500m2; thậm chí nếu xây thêm khu nhà mới vẫn không đủ, trong khi có ý kiến cho rằng nếu xây thêm khu nhà mới ngay tại 42 Bạch Đằng thì sẽ phá vỡ kiến trúc hiện có của tòa nhà. “Việc mở rộng không gian bảo tàng qua số 44 Bạch Đằng và 31 Trần Phú sẽ tạo nên quần thể kiến trúc văn hóa kéo dài từ thư viện đến Thành Điện Hải” – ông Hùng nêu quan điểm.

Trong cuộc họp nghe báo cáo về phương án kiến trúc quy hoạch và trưng bày Bảo tàng Đà Nẵng vào giữa tháng 8/2018 vừa qua, ông Đặng Việt Dũng – Phó Chủ tịch UBND TP nhấn mạnh: “Phải xác định tầm quan trọng, vị trí, vai trò của Bảo tàng Đà Nẵng trong quần thể kiến trúc thuộc quảng trường văn hóa; đáp ứng là bảo tàng vùng, điểm đến không thể bỏ qua của du khách khi tìm hiểu về văn hóa, lịch sử Đà Nẵng để đầu tư xứng tầm”.