Bên cạnh đó, ho cũng là nỗ lực của cơ thể để loại bỏ các chất lạ, bao gồm cả vi trùng như bệnh lao, ra khỏi cơ thể có thể gây hại cho hệ hô hấp. Mặc dù ho làm giảm lượng mầm bệnh trong cơ thể bệnh nhân nhưng nó cũng làm lây lan mầm bệnh sang người khác.
Nguyên nhân gây ho mãn tính
Nếu không tính đến những người hút thuốc - những bệnh nhân thường có triệu chứng viêm phế quản mãn tính, thì nguyên nhân phổ biến nhất gây ho là bị cảm lạnh hoặc cúm.
Những bệnh nhân này có thể bị ho mãn tính, đặc biệt nếu họ không nghỉ ngơi đầy đủ và nếu sử dụng quá nhiều âm thanh trong giai đoạn đầu của bệnh, điều này có thể dẫn đến viêm phế quản sau đó.
Ngoài ra, người ta còn phát hiện sau khi nhiễm vi-rút, đường hô hấp trở nên phản ứng mạnh hơn với kích ứng (tăng phản ứng phế quản hoặc BHR), có thể gây ho kéo dài đến 3 – 4 tuần, đặc biệt nếu không nghỉ ngơi đầy đủ hoặc sử dụng giọng nói quá mức.
Ho gây ra các bệnh sau đây:
Các bệnh phổ biến khác gây ho bao gồm viêm phổi mãn tính như lao, viêm phế quản, áp xe phổi và ung thư phổi. Những bệnh nhân này thường có kết quả chụp X-quang phổi bất thường.
Các tình trạng phổ biến gây ra ho mãn tính và chụp X-quang phổi bình thường bao gồm:
Bệnh hen suyễn (hen phế quản)
Bệnh nhân hen suyễn thường ho, dễ mệt mỏi, thở khò khè, nhưng cũng có nhiều bệnh nhân mắc các loại hen suyễn ít nghiêm trọng hơn - không bao giờ có triệu chứng lên cơn hen hay mệt mỏi mà chỉ ho mãn tính (khoảng 25% bệnh nhân hen suyễn không bao giờ có triệu chứng).
Nhưng nếu chức năng phổi được kiểm tra, sẽ phát hiện tình trạng tăng phản ứng phế quản hoặc BHR. Ngoài ra, nếu những bệnh nhân này bị viêm phế quản mãn tính, xét nghiệm đờm sẽ phát hiện bạch cầu ái toan thay vì bạch cầu trung tính thường thấy trong viêm phế quản.
Loại viêm phế quản tăng bạch cầu ái toan này được coi là bệnh hen suyễn dạng ho, một dạng co thắt phế quản nhẹ không có triệu chứng hen suyễn.
Viêm mũi dị ứng
Những bệnh nhân này thường bị nghẹt mũi, sổ mũi, chảy nước mũi sau khi ngủ dẫn đến ho mãn tính. Bệnh nhân cũng có thể bị viêm xoang cạnh mũi, nguyên nhân cũng do dị ứng.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản hoặc GERD
Những bệnh nhân này có thể bị ho mãn tính đi qua đường tiêu hóa trên, nơi thức ăn đi từ miệng, họng, thực quản trên và vào dạ dày. Có một van ở chỗ nối giữa thực quản trên và dạ dày, được gọi là cơ vòng nối thực quản hoặc cơ vòng thực quản dưới, có tác dụng ngăn chặn thức ăn và axit dạ dày chảy ngược vào thực quản.
Những người sử dụng một số loại thuốc điều trị huyết áp cao và bệnh tim, chẳng hạn như thuốc ức chế ACE, có thể gây ho mãn tính ở khoảng 2 – 14% số người dùng.
Triệu chứng ho thường xuất hiện 3 – 4 tuần sau khi dùng thuốc. Ho thường khô và nặng hơn vào ban đêm và khi nằm. Các triệu chứng sẽ biến mất sau khi ngừng thuốc. Thuốc chẹn beta-adrenergic có thể gây ho ở bệnh nhân viêm phế quản mãn tính và hen suyễn vì chúng làm co đường thở.
Những bệnh nhân sử dụng âm thanh lớn trong thời gian dài, chẳng hạn như người bán hàng thường xuyên nói to và thiếu nghỉ ngơi. Các triệu chứng có thể cải thiện nếu ngừng sử dụng giọng nói trong 2 – 3 ngày.
Những người không có bệnh nhưng vẫn ho hoặc ho khan được gọi là ho tâm lý hoặc ho theo thói quen. Khi chẩn đoán, thường không có nguyên nhân nào khác gây ho.
Chẩn đoán ho mãn tính trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ có thể xác định nguyên nhân gây ho thông qua bệnh sử, khám thực thể và chụp X-quang ngực. Nhưng một số bệnh nhân có thể cần chẩn đoán bổ sung, giúp bác sĩ chẩn đoán và điều trị chính xác tình trạng này tới 90%.
Mặc dù hầu hết các cơn ho là do bệnh phổi và hô hấp, nhưng đôi khi nó có thể do bệnh tim hoặc hệ tiêu hóa gây ra. Ngoài ra, khoảng 20 – 60% bệnh nhân bị ho không chỉ do một mà do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
Nếu nghi ngờ bệnh phổi, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT ngực.
Nếu nghi ngờ bị viêm mũi và đường hô hấp trên, bác sĩ tai mũi họng có thể tham gia và có thể cần chụp X-quang xoang để tìm nguyên nhân.
Nếu nghi ngờ mắc bệnh hen suyễn, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra chức năng phổi để xem liệu có co thắt đường thở hay không. Nếu có co thắt, thuốc giãn phế quản sẽ được dùng, điều này giúp chẩn đoán nếu đường thở đáp ứng với thuốc.
Nếu nghi ngờ trào ngược axit, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân làm các xét nghiệm về hệ tiêu hóa, giúp chẩn đoán và điều trị bệnh với độ chính xác 90 – 95%.
Bệnh càng để lâu thì càng khó điều trị hoặc không thể điều trị được nên người bệnh ho mãn tính không nên chờ đợi quá lâu mới đi xét nghiệm.
