Từ bản làng thiếu chữ đến mái trường thắp lửa
Từ vùng biên heo hút xã Hương Bình (trước là xã Hòa Hải, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh), nơi chỉ có vài hộ đồng bào dân tộc Thái sinh sống, một cô gái nhỏ đã lặng lẽ viết nên câu chuyện đẹp về nghị lực học tập và khát vọng đổi đời bằng tri thức. Đó là Phan Thị Hà, nữ sinh hiện theo học khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Huế.
Sinh ra ở bản Cuồi Trá, nơi thiếu thốn cả vật chất lẫn cơ hội học tập, Hà lớn lên trong gia đình làm nương rẫy quanh năm vất vả. Những ngày bé, để tới được trường tiểu học, em phải dậy từ lúc trời còn mờ sương, men theo con dốc phủ đầy sỏi đá. Nhưng chính những bước chân nhỏ bé trên cung đường ấy lại hình thành trong Hà tinh thần bền bỉ, điều sau này trở thành “tài sản quý” giúp em vượt qua vô vàn trở ngại.
Bước vào Trường THCS&THPT Dân tộc nội trú Hà Tĩnh, Hà mang theo một hành trang giản dị: lòng hiếu học và đôi mắt lúc nào cũng sáng lên sự quyết tâm. Không smartphone, không điều kiện học thêm, cũng chẳng có phòng riêng để ôn bài nhưng Hà luôn biết cách tận dụng từng khe thời gian nhỏ nhất.
Trong ba năm cấp THPT, em không chỉ giữ vững danh hiệu học sinh giỏi toàn diện mà còn gặt hái hàng loạt thành tích: học bổng Vallet, giải Ba cuộc thi “Nét đẹp nữ sinh dân tộc thiểu số”, danh hiệu “Học sinh 3 tốt”.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 trở thành dấu mốc rực rỡ khi Hà đạt điểm xét tốt nghiệp 8,36; đặc biệt các môn khối C đều trên 9: Ngữ văn 9, Lịch sử 9,25, Địa lý 9,25 đây là một thành tích hiếm có không chỉ đối với học sinh dân tộc thiểu số của nhà trường mà còn trong số học sinh của tỉnh Hà Tĩnh. Hành trình từ bản Cuồi Trá đến chỗ đứng hôm nay, vì thế, càng trở nên đáng trân trọng.
Cô giáo Phan Thúy Hằng (giáo viên chủ nhiệm lớp 12 của Hà) xúc động chia sẻ: “Hà không chỉ học giỏi mà còn sống giàu tình cảm. Mọi khó khăn chỉ khiến em mạnh mẽ hơn. Ở em có sự kiên cường mà không phải học trò nào cũng có”.
Không chỉ nổi bật trong học tập, Hà còn là một thủ lĩnh Đoàn năng động. Ba năm liền giữ chức Bí thư Chi đoàn, Phó Bí thư Đoàn trường, em luôn là người đi đầu trong mọi hoạt động: văn nghệ, thể thao, thiện nguyện, trải nghiệm hướng nghiệp.
Thầy Hoàng Công Ánh, Bí thư Đoàn trường, kể với ánh mắt tự hào: “Hà là hạt nhân trong mọi phong trào. Em không chỉ tổ chức tốt mà còn truyền cảm hứng bằng tinh thần trách nhiệm và sự chân thành”.
Ở Hà, bản lĩnh không chỉ nằm trong điểm số mà còn ở cách em sống trong môi trường nội trú, nơi tập hợp nhiều dân tộc, nhiều cá tính khác nhau. Em luôn gìn giữ bản sắc văn hóa Thái của mình, đồng thời hòa nhập hài hòa, trở thành cầu nối giữa các bạn học.
Hành trình của Hà hôm nay tiếp nối mạch nguồn những học trò xuất sắc của ngôi trường gần 30 năm tuổi này: Bùi Thị Thùy Trang, Nguyễn Thị Họa My, Lê Đặng Diệu Châu… Tất cả đều là những “bông hoa núi rừng” vươn lên mạnh mẽ và được vinh danh học sinh dân tộc thiểu số tiêu biểu toàn quốc. Giờ đây, chính Hà bằng nhiệt huyết và bản lĩnh của mình lại tiếp tục thắp lên ngọn lửa ấy.
Khát vọng trở về gieo chữ nơi biên viễn
Giữa ngày lễ tri ân và trưởng thành, Hà rạng rỡ trong vòng tay cô giáo chủ nhiệm. Nhưng trong ánh mắt ấy, có nhiều hơn niềm vui đó là khát vọng học tập thành tài để được trở về đóng góp trí tuệ xây dựng bản làng, quê hương tươi đẹp.
Hà tâm sự: “Em luôn biết ơn cha mẹ, thầy cô và ngôi trường đã chắp cánh cho em. Em lựa chọn ngành sư phạm với mong muốn sau này quay lại bản Cuồi Trá để dạy học cho các em nhỏ”.
Ước mơ ấy giản dị, nhưng chứa chan ý nghĩa. Bởi ở vùng biên Hương Bình, mỗi giáo viên là một ngọn đèn. Họ không chỉ dạy chữ mà còn giữ trẻ em ở lại với tương lai, giúp cộng đồng chống lại vòng luẩn quẩn của nghèo khó và thất học.
Hiện tại, Hà đang theo học khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Huế. “ Em theo học ngành này vì em muốn mình cũng có thể truyền cảm hứng tình yêu lịch sử cho thế hệ sau, như thầy Bá Hải, cô Cẩm Tú, những thầy cô giảng dạy Lịch sử đã từng truyền lửa tình yêu môn này cho em.
Từ những bài giảng đầy tâm huyết đến những lời khích lệ nhẹ nhàng, thầy cô đã giúp tôi hiểu rằng lịch sử không chỉ là những trang sách, mà còn là trách nhiệm, tình yêu và khát vọng cống hiến. Nhờ thầy cô, em có thêm động lực để cố gắng mỗi ngày và kiên định với ước mơ trở thành một giáo viên tốt”, Hà chia sẻ.
Trong những ngày gần đây, Hà đón tin vui lớn: Em được lựa chọn là một trong hai học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số tiêu biểu của Hà Tĩnh đề nghị Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo tuyên dương, khen thưởng năm 2025.
Câu chuyện của Hà vì vậy không chỉ là tấm gương vượt khó của một nữ sinh dân tộc Thái. Đó còn là hình ảnh thế hệ trẻ vùng biên đang từng ngày bứt phá, xóa đi những khoảng tối của mù chữ, nghèo đói bằng tri thức và nghị lực.
Thầy Đặng Bá Hải, Phó Hiệu trưởng phụ trách , đánh giá: “Phan Thị Hà là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của mô hình giáo dục nội trú. Khi được trao cơ hội, học sinh dân tộc thiểu số có thể tỏa sáng và trở thành tấm gương lan tỏa tích cực”.
