Tập trung tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người dân tộc thiểu số

Sát sao trong công tác chỉ đạo

Báo cáo Sơ kết Đề án Tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ cho trẻ em mầm non vùng dân tộc thiểu số theo Quyết định số 1008/QĐ-TTg ngày 2/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ, bà Cù Thị Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Mầm non (GDMN) đã nêu bật một số kết quả thực hiện qua các giai đoạn 2016-2020 và từ 2021 đến nay.

Bộ GD&ĐT đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chính sách cho giáo viên (GV) dạy tăng cường tiếng Việt (TCTV) cho trẻ em người dân tộc thiểu số (DTTS) theo Nghị định 06/NĐ-CP. Theo đó, giáo viên trực tiếp thực hiện TCTV cho trẻ tại các điểm lẻ vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn được hỗ trợ một khoản kinh phí là 450.000 đồng/tháng.

Xây dựng ban hành Bộ tiêu chí tổ chức xây dựng và sử dụng môi trường TCTV trong các cơ sở GDMN có đông trẻ em người DTTS năm 2016. Triển khai tập huấn Hướng dẫn thực hiện Chuyên đề Tăng cường phát triển nghe nói, kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Việt cho trẻ em mầm non người dân tộc thiểu số vào năm 2019.

Đồng thời, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 8/9/2020 Quy định chính sách phát triển GDMN.

Theo đó, hỗ trợ tổ chức nấu ăn cho trẻ em mầm non được tính trên số lượng trẻ em được ăn bán trú, tối thiểu bằng 2.400.000 đồng/tháng/45 trẻ em; tiếp tục hỗ trợ trẻ ăn trưa như Nghị định 06/2018/NĐ-CP mức 160.000 đồng/trẻ/tháng (tăng 11.000/trẻ/tháng); tiếp tục hỗ trợ GV trực tiếp thực hiện TCTV cho trẻ vùng khó khăn, mức 450.000 đồng.

Theo bà Cù Thị Thủy, mục tiêu chung của giai đoạn 2 là tập trung tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học là người dân tộc thiểu số, đảm bảo các em có kỹ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng Việt để hoàn thành chương trình GDMN, chuẩn bị tốt cho trẻ học chương trình giáo dục tiểu học;

Tạo tiền đề để các em học tập, lĩnh hội tri thức của các cấp học tiếp theo; góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, tiếng nói, chữ viết và phát triển bền vững đồng bào các dân tộc thiểu số, đóng góp vào sự tiến bộ, phát triển đất nước.

Đến năm 2025 có ít nhất 20% trẻ em trong độ tuổi nhà trẻ và 90% trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo vùng khó khăn được đến cơ sở giáo dục mầm non, trong đó có 30% trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non được tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ phù hợp theo độ tuổi; có ít nhất 50% các tỉnh tập trung đông trẻ em người dân tộc thiểu số có mô hình về tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ.

Theo bà Vũ Thị Ánh - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Dân tộc, nhằm huy động nguồn lực ưu tiên từ nguồn vốn thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi, Bộ GD&ĐT đã kí nhiều công văn đề nghị Ủy ban Dân tộc đưa giáo dục mầm non vào đối tượng thụ hưởng của Chương trình.

Hiện nay, Chính phủ đã có giao trong Nghị quyết số 68/2024 của Thủ tướng, đề nghị Ủy ban Dân tộc đưa giáo dục mầm non vào đối tượng thụ hưởng của Chương trình.

Nhiều góp ý quan trọng

Bà Nguyễn Thị Vy - Trưởng Phòng Giáo dục Mầm non, Sở GD&ĐT Yên Bái thông tin, năm học trước, tỉnh có 83/178 trường mầm non thuộc đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số. Chất lượng giáo dục dù có nhiều chuyển biến, nhưng điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên còn thiếu, tỷ lệ huy động trẻ ra lớp thấp; nhiều nơi trẻ còn phải mang cơm đến trường vì chưa có bếp ăn.

Sở GD&ĐT đã tham mưu UBND tỉnh Yên Bái ban hành kế hoạch triển khai đề án với nhiều nhiệm vụ, giải pháp, tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, học liệu tài liệu, chỉ đạo xây dựng môi trường, tạo cơ hội cho trẻ giao tiếp bằng Tiếng Việt; đảm bảo chế độ chính sách cho trẻ; tiếp tục bổ sung chính sách hỗ trợ tiền ăn trưa cho trẻ...

Ông Phạm Tuấn Anh - Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD&ĐT) nhấn mạnh tới tầm quan trọng của đội ngũ nhà giáo ở các cấp học, nhất là ở bậc Mầm non. Chế độ lương thấp, các thầy cô còn phải nhiều áp lực công việc, nhất là ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thị Kim Chi ghi nhận những ý kiến đóng góp, trao đổi của các đại biểu. Đồng thời nhấn mạnh, trong giai đoạn 2 thực hiện đề án, cần tăng cường tiếng Việt trên cơ sở phát triển tiếng dân tộc với nhiều giải pháp cụ thể, chỉ tiêu phù hợp, chỉ tiêu cần thiết và thống nhất quan điểm trong chỉ đạo.

Thời gian tới, các bộ phận cần chỉ đạo quyết liệt trong vấn đề nâng cao nhận thức, sự quan tâm, vào cuộc của gia đình, cộng đồng đối với việc tăng cường tiếng Việt trên cơ sở phát triển tiếng mẹ đẻ. Thực tế cho thấy, đa số trẻ miền núi khi về nhà hoặc giờ ra chơi đều giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ.

Ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có khoảng 53% giáo viên là người dân tộc thiểu số; còn lại 47% giáo viên là người Kinh chỉ biết tiếng Việt. Khi dạy trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các thầy cô phải học và sử dụng tiếng dân tộc. Do đó, phải đẩy mạnh truyền thông để thấy việc tăng cường tiếng Việt trên cơ sở phát huy, bảo tồn tiếng dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng.

Nhấn mạnh tới yếu tố môi trường sử dụng tiếng Việt, Thứ trưởng Nguyễn Thị Kim Chi cho rằng phải tổ chức các hoạt động, tăng cường sử dụng các học liệu, đồ dùng đồ chơi để dạy tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số. Trong chương trình GDMN cần có số tiết khung để dạy tiếng dân tộc, cộng với môi trường hoạt động phù hợp để học tiếng Việt thì đề án mới đạt được hiệu quả cao hơn.

"Môi trường sử dụng tiếng Việt cần gắn liền với cộng đồng dân cư, trong sinh hoạt ở mỗi bản làng song song với việc sử dụng tiếng dân tộc của trẻ. Để làm được điều này thì không chỉ riêng nhà trường, cả cộng đồng xã hội, chính quyền địa phương cần chung tay vào cuộc", Thứ trưởng Kim Chi chỉ rõ.