Tán thành sự cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo

Cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo

Báo cáo trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho hay, Ủy ban tán thành sự cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo với những lý do được nêu tại Tờ trình số 656/TTr-CP ngày 17/10/2024 của Chính phủ và cho rằng:

Việc ban hành Luật Nhà giáo nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về nhà giáo; góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, kịp thời bổ sung các chính sách mới, đặc thù để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, Ủy ban cơ bản nhất trí quy định phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng bao gồm những người (kể cả người nước ngoài) được tuyển dụng làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân (cả công lập và ngoài công lập).

Có ý kiến đề nghị cân nhắc đối tượng áp dụng là người công tác tại các Viện Hàn lâm, viện do Thủ tướng Chính phủ thành lập theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ được phép đào tạo trình độ tiến sĩ.

Về tính phù hợp và thống nhất với hệ thống pháp luật, Ủy ban nhận thấy, dự thảo Luật đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về nhà giáo; phù hợp với quy định của Hiến pháp; tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Tuy nhiên, đây là Luật mới, quy định về đối tượng, liên quan đến nhiều luật chuyên ngành khác; do đó, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, giải quyết những vấn đề xung đột pháp lý nếu phát sinh.

Một số chính sách trọng tâm

Về định danh nhà giáo: Ủy ban cơ bản nhất trí với các quy định của dự thảo Luật về khái niệm nhà giáo, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, vai trò, vị trí của nhà giáo. Tuy nhiên, đề nghị xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng nội hàm khoản 1 Điều 3 để phù hợp với toàn bộ đội ngũ nhà giáo.

Về chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo: Ủy ban cơ bản nhất trí quy định các chức danh nhà giáo tương ứng với các cấp học, trình độ đào tạo, được áp dụng chung cho nhà giáo công tác tại cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập; nhất trí quy định về chuẩn nghề nghiệp nhà giáo và thẩm quyền quy định chi tiết chuẩn nghề nghiệp của đối tượng nhà giáo đặc thù.

Tuy nhiên, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định pháp luật đối với nhà giáo trong trường của lực lượng vũ trang nhân dân; bổ sung thẩm quyền quy định chuẩn nghề nghiệp đối với nhà giáo công tác tại các trường thuộc tổ chức chính trị - xã hội.

Về tuyển dụng, sử dụng và chế độ làm việc của nhà giáo

Đối với tuyển dụng nhà giáo, Ủy ban tán thành quy định việc tuyển dụng nhà giáo vào các cơ sở giáo dục công lập thực hiện theo Luật Viên chức, tuyển dụng nhà giáo vào các cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện theo quy định của Bộ luật Lao động, đồng thời phải tuân thủ các quy định của Luật Nhà giáo; nhất trí với việc giao quyền và trách nhiệm đầy đủ hơn cho ngành Giáo dục trong việc tuyển dụng nhà giáo.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị phân biệt rõ đối tượng được đặc cách, đối tượng được ưu tiên trong tuyển dụng; rà soát hệ thống pháp luật để quy định đầy đủ trường hợp đối tượng không được đăng ký tuyển dụng.

Đối với việc sử dụng, quản lý nhà giáo, Ủy ban cơ bản tán thành quy định về chế độ làm việc, điều động, biệt phái, thuyên chuyển và đánh giá nhà giáo như dự thảo Luật.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cân nhắc, đánh giá tác động kỹ lưỡng về thời gian bảo lưu chế độ của nhà giáo khi được điều động, nhất là điều động sang cơ quan quản lý giáo dục, xem xét nội dung này trong mối tương quan chính sách điều động cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị.

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng chính sách theo hướng khuyến khích nhà giáo giỏi làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục; xây dựng đội ngũ quản lý giáo dục chuyên nghiệp.

Về đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ đối với nhà giáo

Về tiền lương, phụ cấp đối với nhà giáo, Ủy ban nhất trí với quy định trong dự thảo Luật và cho rằng đây là nội dung quan trọng, cần thiết để thể chế hóa kịp thời các chủ trương của Đảng, nhất là Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI. Tán thành các chính sách ưu tiên, hỗ trợ, thu hút nhà giáo như quy định tại dự thảo Luật.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết của Đảng về cải cách chính sách tiền lương; cân nhắc việc quy định chính sách tiền lương đối với nhà giáo ở khu vực ngoài công lập; không quy định lại chính sách thuê nhà công vụ đã được quy định trong Luật Nhà ở; đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm khả thi, nhất là về nguồn lực thực hiện đối với chính sách bảo đảm chỗ ở tập thể cho nhà giáo khi đến công tác tại vùng nông thôn.

Về chế độ nghỉ hưu của nhà giáo, Ủy ban nhất trí quy định nhà giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn (không quá 5 tuổi) so với quy định của Bộ luật Lao động và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ trước tuổi. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần đánh giá tác động kỹ về nguồn lực bảo đảm thực hiện chính sách này.

Về đào tạo, bồi dưỡng, Ủy ban cơ bản tán thành quy định về đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, không phân biệt nhà giáo khu vực công lập và khu vực ngoài công lập. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc chi trả kinh phí bồi dưỡng đối với nhà giáo khi được cử tham gia các chương trình bồi dưỡng.

Về quản lý nhà giáo, Ủy ban tán thành quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong quản lý nhà nước về nhà giáo và cho rằng, đây là chính sách mới, tạo điều kiện để ngành Giáo dục chủ động trong việc điều động, luân chuyển, sắp xếp giáo viên giữa các địa bàn; khắc phục tình trạng thừa, thiếu cục bộ giáo viên.

Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc việc giao thẩm quyền cho các cơ quan này trong việc chủ trì, phối hợp điều phối nhà giáo công tác trong trường của lực lượng vũ trang nhân dân.

Về một số quy định cụ thể, Ủy ban nhất trí quy định về chính sách của Nhà nước đối với việc xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo (tại Điều 6) và cho rằng đây là khung chính sách lớn, được tiếp tục cụ thể hóa tại các điều, khoản trong dự thảo Luật.

Dự thảo Luật đã đưa ra một số chính sách mới như tôn vinh, bảo vệ nhà giáo, khuyến khích sự sáng tạo trong hoạt động nghề nghiệp, chính sách đào tạo, bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp liên tục đối với nhà giáo.

Ủy ban cơ bản thống nhất với quy định về quyền và nghĩa vụ của nhà giáo (tại Điều 8, Điều 9); về những việc không được làm (tại Điều 11); tình tiết tăng nặng trong xử lý vi phạm đối với các hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của nhà giáo (tại khoản 2 Điều 45).

Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, hoàn thiện kỹ thuật văn bản của dự thảo Luật, không quy định các nội dung đã được điều chỉnh bởi các luật chuyên ngành khác, không đưa vào dự thảo Luật các chính sách chưa được đánh giá tác động kỹ lưỡng hoặc các vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau.