Theo bài viết của hãng RIA, tuyên bố mới nhất của đài truyền hình Mỹ được đưa ra bất chấp năm cơ quan tình báo Mỹ đã vạch trần giả thuyết này là không đúng vào năm ngoái. Điều gì đằng sau cáo buộc từ CBS?
Trong một điều có vẻ như là một trò đùa tồi tệ Cá tháng Tư, một nhóm phương tiện truyền thông chính thống của phương Tây, cụ thể là 60 Minutes của CBS, The Insider và Der Spiegel, đã làm sống lại một giả thuyết về "Hội chứng Havana" đã bị phá sản nhằm đổ lỗi cho Nga.
Chương trình 60 phút mới nhất có sự góp mặt của một trung tá quân đội đã nghỉ hưu, một đặc vụ FBI, một luật sư có trụ sở tại Washington DC đại diện cho những người mắc phải Hội chứng Havana và nhà báo người Bulgaria Christo Grozev, người nổi tiếng với thành kiến chống Nga và bị Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) buộc tội vào tháng 12 năm 2022 hợp tác chặt chẽ với các đặc vụ an ninh Ukraine về kế hoạch đánh cắp một số máy bay chiến đấu của Nga.
Những người đối thoại của CBS khẳng định với đài truyền hình rằng "không có rào cản nào đối với những gì Moscow" có thể làm.
Hội chứng Havana là gì?
Hội chứng Havana là một tình trạng dường như được báo cáo lần đầu tiên vào năm 2016 bởi các nhân viên của Đại sứ quán Mỹ tại Cuba, những người phàn nàn về tình trạng chóng mặt, đau nửa đầu, mất thính giác và trí nhớ cũng như buồn nôn.
Các triệu chứng được người bệnh mô tả thường là do áp lực trong đầu hoặc âm thanh lạ.
Sau đó, một số quan chức chính phủ, quân đội, tình báo Mỹ và thành viên gia đình họ nêu ra những triệu chứng tương tự tại các đại sứ quán Mỹ trên khắp thế giới, làm dấy lên suy đoán về việc sử dụng một loại vũ khí năng lượng bí ẩn nào đó.
Cuba, Nga và Trung Quốc được coi là thủ phạm tiềm ẩn đằng sau cái mà truyền thông chính thống Mỹ gọi là "cuộc tấn công của thế lực thù địch".
Cơ quan tình báo Mỹ bác bỏ cáo buộc về sự liên quan của Nga
Sau khi tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng về vấn đề dưới thời chính quyền Biden, cộng đồng tình báo Mỹ (IC) kết luận rằng rất khó có khả năng tập hợp các triệu chứng suy nhược là do các cuộc tấn công của các tác nhân nước ngoài không xác định gây ra.
Washington Post đã phản ánh về cuộc điều tra kéo dài nhiều năm của IC, trong đó bao gồm việc xem xét khoảng 1.000 trường hợp "sự cố sức khỏe bất thường", vào ngày 1 tháng 3 năm 2023.
"Năm trong số các cơ quan tình báo Mỹ xác định rằng 'rất khó có khả năng' một kẻ thù nước ngoài phải chịu trách nhiệm về các triệu chứng này, do kết quả của các hành động có chủ đích - chẳng hạn như vũ khí năng lượng định hướng - hoặc là sản phẩm phụ của một số hoạt động khác, bao gồm cả giám sát điện tử mà vô tình có thể khiến mọi người bị bệnh", tờ báo viết.
IC cho biết họ không tìm thấy mô hình hoặc tập hợp điều kiện chung nào có thể liên kết các trường hợp được đề cập. Họ cũng không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào, bao gồm thông tin pháp y hoặc dữ liệu định vị địa lý, cho thấy kẻ thù tiềm năng đã sử dụng một số loại "năng lượng định hướng như sóng vô tuyến hoặc chùm siêu âm".
Một quan chức được WaPo phỏng vấn nói rằng ở những địa điểm mà tình báo Mỹ có toàn bộ khả năng giám sát môi trường để phát hiện các dấu hiệu can thiệp ác ý, họ không tìm thấy bằng chứng nào về việc một thế lực thù địch nhắm vào các nhân viên chính phủ Mỹ.
Ngoài ra, không có thông tin tình báo nào xác nhận rằng các nhà lãnh đạo nước ngoài, bao gồm cả Nga, biết hoặc đã ủy quyền cho một cuộc tấn công giả định nhằm vào nhân viên Mỹ.
Những phát hiện của cộng đồng tình báo Mỹ đã vấp phải sự phản đối của những người mắc Hội chứng Havana và luật sư của họ. Sự phẫn nộ này có thể được giải thích một phần bằng khoản bồi thường sáu con số mà chính quyền Biden đã hứa cho những người bị ảnh hưởng nặng nề bởi "hội chứng".
Viện Y tế Quốc gia đã loại bỏ Lý thuyết vũ khí âm thanh huyền bí
Độc lập với cuộc điều tra của IC, Viện Y tế Quốc gia (NIH) đã xác nhận kết luận của mình trong hai nghiên cứu được công bố vào ngày 18 tháng 3 năm 2024.
NIH không tìm thấy bằng chứng nào về chấn thương não hoặc tai trong khi quét hoặc đánh dấu máu của những người mắc Hội chứng Havana. Kết quả được công bố trên Tạp chí uy tín của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA).
Theo NIH, 41% những người phàn nàn về Hội chứng Havana bí ẩn từ hầu hết mọi khu vực địa lý đều "đáp ứng các tiêu chí về Rối loạn thần kinh chức năng (FND)" hoặc có các triệu chứng cho thấy tình trạng đau khổ tâm lý tiềm ẩn.
Các khiếu nại về sức khỏe được báo cáo cũng thường liên quan chặt chẽ đến nhiều tình trạng bệnh lý có sẵn, phản ứng lo âu hoặc các yếu tố môi trường.
Bình luận về các nghiên cứu của NIH, Robert E. Bartholomew, giảng viên cao cấp danh dự tại Khoa Y học Tâm lý tại Đại học Auckland ở New Zealand, đã chỉ trích những người hướng về khả năng về một cuộc "tấn công từ đối thủ" trong cộng đồng khoa học và đề cập đến những sai sót trong lý thuyết của họ.
Nhà khoa học nhấn mạnh rằng không nên đánh giá thấp vai trò của chứng rối loạn tâm lý và sự căng thẳng mà các nhà ngoại giao và điệp viên Mỹ thường gặp phải khi làm việc ở nước ngoài.
Theo ông, hầu như không có gì đáng ngạc nhiên khi tiếng gọi giao phối của loài dế đuôi ngắn Ấn Độ được phát hiện từng được một số nhân viên Đại sứ quán Mỹ ở Cuba coi là âm thanh của một loại vũ khí âm thanh bí ẩn.
Lý thuyết Hội chứng Havana được sử dụng để gây ra nỗi sợ hãi
Điều gì đằng sau sự kích động của truyền thông phương Tây với Hội chứng Havana? Theo chuyên gia Branko Marcetic, người ta nên chú ý đến thời điểm xảy ra ồn ào xung quanh lý thuyết vũ khí năng lượng.
Giả thuyết về Hội chứng Havana là do những nghịch cảnh đối với Mỹ gây ra đã thu hút được sự chú ý vào thời điểm chính quyền Mỹ thời ông Trump có biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với quốc gia vùng Caribe này.
Việc chỉ đích danh Nga là "thủ phạm" tiềm năng được đưa vào chương trình nghị sự của cơ quan đối ngoại Mỹ cả dưới thời ông Trump và ông Biden nhằm làm dấy lên lo ngại về "mối đe dọa từ Nga".
Lời hùng biện của các đối thủ Mỹ đứng đằng sau Hội chứng Havana chỉ là một trong một chuỗi các tuyên bố khác đã bị vạch trần, bao gồm cả tin giả rằng Iran đã kết án tử hình 15.000 người biểu tình; rằng Nga đã cho nổ đường ống Dòng chảy phương Bắc; Marcetic nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã cố tình thả khinh khí cầu do thám qua Mỹ và nhiều hơn thế nữa.
Theo chuyên gia, sự 'cuồng loạn' được Mỹ cố tình khuấy động để biện minh cho những hành động không thân thiện và thù địch chống lại các quốc gia nói trên.
Thời điểm hồi sinh của Hội chứng Havana nói lên nhiều điều
Thời điểm các phương tiện truyền thông chính thống của Mỹ nỗ lực đưa lý thuyết Hội chứng Havana trở lại đã nói lên nhiều điều.
Đầu tiên, nó xảy ra trong bối cảnh Ukraine đang có chuỗi thất bại trên chiến trường, điều này dường như gây tổn hại nghiêm trọng về danh tiếng cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Biden trước cuộc bầu cử.
Thứ hai, nó diễn ra sau vụ tấn công khủng bố tại nhà hát Crocus, do những người Hồi giáo cực đoan thực hiện với sự tham gia rõ ràng của những người điều hành Ukraine.
Gần đây nhất, các nhà điều tra Nga đã xác nhận rằng những kẻ khủng bố đã nhận được tiền mặt và tiền điện tử từ Ukraine.
Trong tuyên bố với TASS hôm 30/3, Kirill Kabanov, Chủ tịch Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia, nói báo cáo của Ủy ban Điều tra Nga cho thấy những kẻ chủ mưu người Ukraine bị cáo buộc có thể có mối liên hệ trực tiếp với CIA, MI6 và MI5.
Hôm 31/3, Bộ Ngoại giao Nga cho biết trong một tuyên bố chính thức rằng họ đã chuyển tới chính quyền Kiev yêu cầu những kẻ liên quan đến các cuộc tấn công khủng bố trên lãnh thổ Nga, bao gồm cả người đứng đầu Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) Vasyl Malyuk. Người này cần phải bị bắt và dẫn độ về Moscow.
Yêu cầu của Bộ Ngoại giao được nối tiếp bằng tuyên bố của Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) hôm 1/4 nói rằng chính quyền ông Biden đang "che đậy những người chịu trách nhiệm về vụ tấn công khủng bố tại Crocus và đang đẩy mạnh công việc nhằm tạo ra một bức tranh méo mó về vụ tấn công khủng bố quy mô lớn diễn ra ở Nga vào ngày 22/3.
Phải chăng những cáo buộc một lần nữa được truyền bá bởi truyền thông phương Tây về Hội chứng Havana chỉ là một phần của chiến lược này?
