Giao lưu trực tuyến: 'Vạch trần sự giả tạo của thuốc lá điện tử'

Cần phát hiện sớm, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên. Đồng thời, đưa ra những biện pháp y tế hỗ trợ cai nghiện dành cho thanh thiếu niên hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Bên cạnh đó, phải có những phác đồ chuẩn để điều trị cho bệnh nhân ngộ độc nicotine hoặc nghiện thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Trước tiên, nhà trường cần tuyên truyền cho trẻ về tác hại của thuốc lá điện tử. Đồng thời, cần giáo dục cho học sinh tránh xa thuốc lá điện tử. Nhà trường cũng nên có những tiết học về tác hại của thuốc lá điện tử. Ngoài ra, cần tăng cường, kiểm tra, giám sát học sinh. Từ đó, phát hiện trẻ sử dụng thuốc lá điện tử.

Nhà trường cũng có thể tăng cường hoạt động ngoại khoá để giảm căng thẳng cho học sinh. Các thầy, cô cần quan tâm đến học sinh và cảnh báo các em về tác hại của thuốc lá. Một yếu tố quan trọng khác là giáo viên cần làm gương cho trẻ để tránh xa thuốc lá điện tử. Nhà trường nên phối hợp với gia đình để quan tâm, giáo dục trẻ về tác hại của thuốc lá điện tử. Một biện pháp khác là ký bản cam kết giữa gia đình, học sinh và nhà trường về việc không sử dụng thuốc lá điện tử.

Theo tôi, trong công tác giáo dục học sinh nói chung và phòng chống thuốc lá điện tử nói riêng, phụ huynh giữ vai trò vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, phần lớn thời gian của học sinh là ở nhà, và cha mẹ chính là người gần gũi, quan sát, định hướng hành vi của con mỗi ngày.

Trước hết, phụ huynh cần được trang bị kiến thức đúng: hiểu rõ thuốc lá điện tử là gì, nhận diện dấu hiệu con có thể đang sử dụng (như mùi lạ, vật dụng nhỏ giống USB, thay đổi tâm lý, ho khan…). Nhà trường có thể hỗ trợ bằng cách tổ chức buổi truyền thông ngắn hoặc gửi bản tin tuyên truyền để cha mẹ nắm thông tin chính xác, tránh tâm lý chủ quan hoặc hiểu sai.

Thứ hai, phụ huynh cần dành thời gian trò chuyện và lắng nghe con, không chỉ khi phát hiện vấn đề, mà thường xuyên chia sẻ, định hướng về sức khỏe và giá trị sống. Khi con cảm thấy được tôn trọng và tin tưởng, các em sẽ dễ mở lòng hơn.

Bên cạnh đó, gia đình cũng nên làm gương – không hút thuốc, không nói đùa về việc “thử cho biết”, và cùng con cam kết xây dựng “gia đình không khói thuốc”.

Cuối cùng, phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và nhà trường, cùng phát hiện sớm, cùng xử lý, thay vì chỉ giao phó cho thầy cô. Khi phụ huynh và nhà trường đồng lòng, cùng một tiếng nói, thì thông điệp “Nói không với thuốc lá điện tử” mới thực sự đi vào nhận thức và hành động của học sinh.

Thứ nhất, các bạn cần dũng cảm biết cách từ chối những lời mời gọi, thách thức, kích động từ bạn bè đối với việc sử dụng thuốc lá điện tử như một phương tiện thể hiện bản thân, tạo sự khác biệt.

Thứ hai, cần mạnh dạn lên tiếng, chia sẻ những thông tin chính xác về tác hại của thuốc lá điện tử để bảo vệ bạn bè, người thân.

Thứ ba, mạnh dạn tố cáo với nhà trường, cơ quan chức năng khi phát hiện hành vi sử dụng và buôn bán chất gây nghiện nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng.

Các em thân mến,
Tuổi học trò của chúng ta là quãng thời gian đẹp nhất – trong sáng, hồn nhiên và đầy ước mơ. Nhưng đôi khi, chỉ vì tò mò hay muốn thể hiện mình, chúng ta có thể vô tình bước vào những điều nguy hại, như thuốc lá điện tử.

Cô mong các em hiểu rằng: thuốc lá điện tử không giúp ta trưởng thành hay “ngầu” hơn đâu, mà chỉ âm thầm lấy đi sức khỏe, niềm tin và cả những điều tốt đẹp đang chờ phía trước.

Hãy yêu thương chính bản thân mình, dám nói “Không” với thuốc lá điện tử, và tự tin chọn cho mình cách sống lành mạnh, tích cực. Cô và thầy cô trong trường luôn ở đây - lắng nghe, chia sẻ và đồng hành cùng các em trên con đường lớn khôn.

Nếu được đề xuất, tôi mong muốn lãnh đạo nhà trường, ngành Giáo dục và chính quyền địa phương có thêm những giải pháp đồng bộ, thực chất để công tác phòng chống thuốc lá điện tử trong học đường đạt hiệu quả cao hơn.

Trước hết, ngành Giáo dục nên tăng cường tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên - đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm - về kỹ năng nhận diện, tư vấn và xử lý tình huống khi phát hiện học sinh có dấu hiệu sử dụng thuốc lá điện tử. Khi thầy cô hiểu đúng, nói đúng, thì việc tuyên truyền đến học sinh mới thật sự thuyết phục.

Thứ hai, nhà trường và chính quyền địa phương nên phối hợp tổ chức các buổi truyền thông trực quan, diễn đàn, hoặc mô hình “trường học không khói thuốc”, có sự tham gia của phụ huynh, y tế học đường và đoàn thể thanh niên. Nếu học sinh được nghe câu chuyện thật, trải nghiệm thật, các em sẽ nhận thức sâu sắc hơn.

Ngoài ra, tôi cũng mong các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc buôn bán thuốc lá điện tử quanh trường học, vì hiện nay sản phẩm này được rao bán rất dễ dàng, thậm chí trên mạng xã hội.

Và cuối cùng, tôi hy vọng nhà trường có thêm nguồn lực, tài liệu và các hình thức tuyên truyền sinh động - như video, tranh vẽ, góc truyền thông - để hoạt động giáo dục không chỉ diễn ra trên lớp, mà trở thành văn hóa ứng xử thường ngày của học sinh.

Quy định hiện nay chưa thực sự chặt chẽ. Cần cấm tuyệt đối việc lưu hành thuốc lá điện tử. Đồng thời, cần có chế tài xử phạt nặng đối với những trường hợp buôn bán, lưu hành thuốc lá điện tử. Ngoài ra, cần sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, công an, chính quyền, xã hội để có thể ngăn chặn thuốc lá điện tử.

Rất khó để phụ huynh nhận biết con mình đang sử dụng thuốc lá điện tử. Ngay cả ở Mỹ, tạp chí y khoa Medicine cũng cảnh báo, cha mẹ rất khó để phát hiện khi trẻ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, phụ huynh có thể chú ý tới một số yếu tố.

Trong đó, cần chú ý tới mối quan hệ bạn bè của con. Từ đó, nhận biết bạn bè con có sử dụng thuốc lá điện tử hay không. Đồng thời, để mắt tới dụng cụ con mang theo trong cặp, xem có thứ gì khác lạ không. Hoặc, khi nhận thấy quần áo con có mùi khác lạ, cha mẹ cũng cần chú ý. Phụ huynh cũng nên chú ý tới sức khoẻ của con nếu có một số biểu hiện lạ như: hay lo âu, cáu gắt, môi khô, khát nước, ho, loét vùng miệng...

Theo tôi, trong công tác giáo dục học sinh nói chung và phòng chống thuốc lá điện tử nói riêng, phụ huynh giữ vai trò vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, phần lớn thời gian của học sinh là ở nhà, và cha mẹ chính là người gần gũi, quan sát, định hướng hành vi của con mỗi ngày.

Trước hết, phụ huynh cần được trang bị kiến thức đúng: hiểu rõ thuốc lá điện tử là gì, nhận diện dấu hiệu con có thể đang sử dụng (như mùi lạ, vật dụng nhỏ giống USB, thay đổi tâm lý, ho khan…). Nhà trường có thể hỗ trợ bằng cách tổ chức buổi truyền thông ngắn hoặc gửi bản tin tuyên truyền để cha mẹ nắm thông tin chính xác, tránh tâm lý chủ quan hoặc hiểu sai.

Thứ hai, phụ huynh cần dành thời gian trò chuyện và lắng nghe con, không chỉ khi phát hiện vấn đề, mà thường xuyên chia sẻ, định hướng về sức khỏe và giá trị sống. Khi con cảm thấy được tôn trọng và tin tưởng, các em sẽ dễ mở lòng hơn.

Bên cạnh đó, gia đình cũng nên làm gương – không hút thuốc, không nói đùa về việc “thử cho biết”, và cùng con cam kết xây dựng “gia đình không khói thuốc”.

Cuối cùng, phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và nhà trường, cùng phát hiện sớm, cùng xử lý, thay vì chỉ giao phó cho thầy cô.
Khi phụ huynh và nhà trường đồng lòng, cùng một tiếng nói, thì thông điệp “Nói không với thuốc lá điện tử” mới thực sự đi vào nhận thức và hành động của học sinh.

Trong thuốc lá điện tử, thành phần chủ yếu là nicotine. Ngoài ra, còn những chất hoá học khác tạo mùi như bạc hà, cam, chanh,... Những thành phần độc hại chủ yếu gây hại lớn tới cơ thể, tác động đến nhiều khía cạnh, đặc biệt là hệ hô hấp.

Về bệnh lý hô hấp, nicotine có thể tạo những mảng bám trong phế nang, phế quản. Từ đó, gây ra bệnh phổi bỏng ngô (popcorn lung), hội chứng COPD (phổi tắc nghẽn mãn tính), lipoid... Một số triệu chứng nhẹ hơn có thể bao gồm ho, khạc,...

Về bệnh lý tim mạch, nicotine có thể gây xơ vữa thành mạch. Từ đó, có nguy cơ dẫn đến tăng huyết áp, suy tim, đột quỵ,...

Về bệnh lý ung thư, hút thuốc lá điện tử có hydroxit carbon thơm, formandehyd... Đây là những tác nhân gây ung thư.

Về bệnh lý miễn dịch, nicotine kích thích cơ thể sinh ra các axit béo trung tính (trigrycerid) làm ức chế cơ thể sản xuất insulin điều hoà đường huyết và dẫn đến bệnh đái tháo đường.

Về bệnh lý về thần kinh, nicotine làm tăng tiết dopamine - chất dẫn truyền thần kinh. Từ đó, khiến người dùng hưng phấn quá mức, rối loạn lo âu, thậm chí là bệnh trầm cảm, tâm thần...

Về bệnh lý răng miệng, nicotine tạo mảng bám ở răng, gây hỏng men răng.

Về bệnh lý tiêu hoá, sử dụng thuốc lá điện tử có thể gây hội chứng dạ dày - ruột, như buồn nôn, nôn, chán ăn, đau vùng thượng vị,...

Về bệnh da liễu, nicotine có thể gây ngứa, dị ứng mũi - miệng...

Thực tế, có rất nhiều bạn học sinh đã thử sử dụng thuốc lá điện tử vì tò mò. Ở vai trò người lớn, cần kiềm chế cảm xúc, tránh tức giận, phán xét khiến các bạn trẻ né tránh, che giấu hành vi. Cần giúp các bạn hiểu được rằng mình đang bị lôi kéo, thao túng, thuốc lá điện tử không đem lại sự tích cực.

Trong trường hợp các bạn đã có dấu hiệu nghiện thuốc lá điện tử, cần tìm cách hỗ trợ tiếp cận các biện pháp như cai nghiện, giảm hành vi và tần suất sử dụng, tìm kiếm các phương pháp thay thế khác như liệu pháp thay thế nicotin (NRT) - đây là phương pháp được các chuyên gia khuyến nghị để giảm sự phụ thuộc. Ngoài ra, còn các biện pháp như uống nước, nhai kẹo cao su và làm cho bản thân trở nên bận rộn (tập thể thao, tham gia các hoạt động xã hội).

Cuối cùng, tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: gọi điện đến tổng đài tư vấn cai nghiện thuốc lá miễn phí 1800-6606 để được các bác sĩ tư vấn tâm lý, hỗ trợ chuyên sâu về phương pháp đối phó.

Theo tôi, để một tiết học hay hoạt động trải nghiệm về phòng chống thuốc lá điện tử hấp dẫn học sinh, điều quan trọng nhất là phải chuyển vai trò của học sinh - từ “nghe giảng” sang “trải nghiệm và khám phá”.

Chẳng hạn, thay vì chỉ nói về tác hại, tôi thường thiết kế hoạt động theo hướng học sinh làm chủ nội dung, ví dụ như:

Đóng vai – xử lý tình huống: học sinh nhập vai bạn A rủ bạn B thử thuốc lá điện tử; cả lớp cùng thảo luận cách ứng xử thông minh để từ chối.

Thiết kế clip, poster tuyên truyền: các nhóm học sinh tìm hiểu thông tin, sáng tạo khẩu hiệu, vẽ tranh, làm video ngắn “Thông điệp 5 giây - Nói không với thuốc lá điện tử”.

Trò chơi kiến thức – Hộp bí mật: đặt câu hỏi nhanh như “Vì sao thuốc lá điện tử vẫn gây nghiện?”, “Mùi thơm trong thuốc lá điện tử là gì?”… giúp các em vừa chơi vừa học.

Hoạt động cảm xúc: cho học sinh xem một đoạn video hoặc chia sẻ câu chuyện thật về hậu quả của việc sử dụng thuốc lá điện tử, rồi viết cảm nghĩ “Điều con muốn nhắn gửi đến bạn mình”.

Những hoạt động như vậy giúp học sinh vừa hiểu - vừa nhớ - vừa hình thành thái độ đúng đắn, vì kiến thức không chỉ đến từ thầy cô, mà chính các em được tự nói, tự làm, và tự lan tỏa thông điệp “Nói không với thuốc lá điện tử”.

Thứ nhất, nhà trường cần tổ chức các chương trình truyền thông giúp học sinh nhận biết và phòng ngừa sử dụng thuốc lá điện tử. Ví dụ, các chiến dịch truyền thông phản thương hiệu, vạch trần các thủ đoạn quảng cáo của các công ty sản xuất, phân phối để học sinh biết rằng mình đang bị thao túng tâm lý.

Thứ hai, khuyến khích các em xây dựng câu lạc bộ học đường. Khuyến khích các em tự tổ chức các chương trình, tự nói lên những suy nghĩ, hậu quả khi sử dụng thuốc lá điện tử.

Thứ ba, cung cấp các hoạt động kỹ năng sống, hỗ trợ tâm lý. Giúp các em tự tin xây dựng hình ảnh, thể hiện bản thân, giải tỏa cảm xúc. Từ đó, từ chối sử dụng thuốc lá điện tử như một cách giải tỏa thể hiện bản thân tiêu cực.

Tại Trường THCS Đống Đa, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử được triển khai thường xuyên, coi đây là một nội dung quan trọng trong giáo dục nếp sống và kỹ năng sống cho học sinh.

Nhà trường đã xây dựng môi trường “Trường học không khói thuốc”, với nhiều hoạt động cụ thể như:

Tổ chức chuyên đề, ngoại khóa, sân khấu hóa tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử, giúp học sinh hiểu – nhớ – và tự biết nói “không”.

Tích hợp nội dung giáo dục sức khỏe, phòng chống chất gây nghiện vào tiết sinh hoạt lớp, môn Khoa học tự nhiên, Giáo dục công dân, hoặc Hoạt động trải nghiệm.

Phát động phong trào “Học sinh nói không với thuốc lá điện tử”, có ký cam kết giữa học sinh – phụ huynh – giáo viên chủ nhiệm.

Thành lập “Câu lạc bộ bạn giúp bạn”, trong đó học sinh cùng nhau tuyên truyền, chia sẻ thông điệp, phát hiện và hỗ trợ bạn có nguy cơ.

Ngoài ra, trường còn phối hợp với trạm y tế, công an địa phương và đoàn thanh niên để tuyên truyền và kiểm tra khu vực xung quanh trường, tránh tình trạng bán thuốc lá điện tử gần cổng trường.

Nhờ những hoạt động đó, học sinh không chỉ nghe nói về tác hại, mà còn được tham gia, được trải nghiệm và tự hình thành thái độ đúng đắn, giúp phong trào phòng chống thuốc lá trong học đường trở nên thực chất hơn.

Thứ nhất, những người sản xuất, buôn bán vì lợi nhuận có thể đưa vào những chất hướng thần, gây nghiện mà người trẻ không biết để bán với giá cao hơn. Những chất gây nghiện khiến cho các bạn trẻ khó từ bỏ, tạo áp lực về kinh tế. Từ nghiện thuốc lá điện tử đến gây nghiện ma túy là một ranh giới rất mong manh.

Thứ hai, các bạn trẻ thường che giấu gia đình. Sự dối trá sẽ làm xung đột, mâu thuẫn gia đình trở nên nặng nề hơn.

Thứ ba, hút thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng đến não bộ, khả năng tư duy, trí nhớ. Từ đó làm suy giảm kết quả học tập, xáo trộn kỷ luật học đường, tiềm ẩn nguy cơ buôn bán thuốc lá điện tử trong trường học.

Tôi rất hiểu và chia sẻ với nỗi lo của các bậc phụ huynh. Thuốc lá điện tử hiện nay được thiết kế nhỏ gọn, có mùi thơm dễ chịu nên rất khó nhận biết. Cha mẹ có thể chú ý nếu con thường xuyên cầm vật nhỏ lạ, hơi thở có mùi trái cây, hay có biểu hiện lén lút, mệt mỏi, mất tập trung.

Khi nghi ngờ, điều quan trọng là đừng la mắng hay truy hỏi, mà hãy trò chuyện nhẹ nhàng, lắng nghe để hiểu con. Từ đó, chia sẻ cho con biết tác hại thật sự của thuốc lá điện tử, rằng vẫn có nicotine, gây nghiện và hại cho sức khỏe.

Và hơn hết, cha mẹ cần làm gương, đồng hành và tin tưởng con, để con tự nhận ra và chủ động tránh xa thói quen độc hại này.

Trước hết, cần hiểu được tâm lý học sinh. Các bạn chưa nhận thức được đúng đắn. Vì vậy cần có cách thức tiếp cận phù hợp. Trong gia đình cần tạo môi trường giao tiếp tích cực, không phán xét, đánh giá. Như vậy các bạn nhỏ sẽ dễ dàng chia sẻ, nói lên suy nghĩ của mình.

Về phía trường, thay vì kỷ luật trừng phạt như mời phụ huynh, đình chỉ học, báo công an, nhà trường cần hỗ trợ tâm lý như tạo lớp kỹ năng sống, xây dựng mối quan hệ bạn bè, thể hiện bản thân tích cực. Điều này sẽ giúp giải quyết tận gốc vấn đề, học sinh không cần dùng thuốc lá điện tử để thể hiện bản thân.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, nung nóng đang gia tăng ở giới trẻ. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, hiện nay, giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử dưới 18 tuổi nhiều gấp 3 lần người trưởng thành.

Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Bộ Y tế năm 2022, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 3,5% ở người từ 13-15 tuổi. Đến năm 2023, tỷ lệ này tăng lên 8%. Cũng theo nghiên cứu trong năm 2023, người từ 15-24 tuổi hút thuốc lá điện tử là 7,3%. Ở người từ 25-44 tuổi, con số này là 3,2%. Từ 45-64 tuổi, con số này chỉ là 1,8%. Đây là con số đáng báo động đối với lớp thanh thiếu niên.

Chắc chắn, và xung đột sẽ rất lớn. Các bạn học sinh thường nghĩ rằng đây là "thú vui" vô hại. Phụ huynh thường áp dụng những biện pháp trừng phạt cứng rắn do rất khó kiềm chế khi biết con sử dụng thuốc lá điện tử.

Nhà trường thường có những biện pháp kỷ luật đối với học sinh. Từ đó khiến các em cảm thấy bị phán xét, mất niềm tin và các em sẽ chống đối, phản ứng quyết liệt. Từ đó các mối quan hệ sẽ rạn vỡ.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử chính là "bước đệm" để mọi người, đặc biệt là giới trẻ, thanh thiếu niên sử dụng các chất kích thích khác. Người dùng thuốc lá điện tử có thể dễ dàng sử dụng các chất gây nghiện khác để thay thế nicotine. Từ đó, khiến người dùng trở nên nghiện các chất cấm. Việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể trở thành công cụ để người trẻ dùng chất cấm khác. Ngoài ra, người dùng thuốc lá điện tử cũng có nguy cơ tăng mức độ phụ thuộc vào nicotine. Từ đó, người dùng có nguy cơ hấp thụ ngày càng nhiều nicotine - yếu tố dẫn đến nguy cơ về sức khoẻ.

Đúng như vậy, ở lứa tuổi THCS, học sinh thường rất tò mò và muốn khẳng định bản thân. Càng bị cấm đoán, các em càng muốn “thử cho biết”. Vì thế, giáo viên chủ nhiệm không nên chỉ dừng lại ở việc cấm đoán, mà cần giáo dục theo hướng đồng hành và thuyết phục.

Trước hết, thầy cô cần tạo được mối quan hệ gần gũi, tin tưởng với học sinh. Khi các em cảm thấy được tôn trọng và lắng nghe, các em sẽ dễ chia sẻ, và giáo viên có cơ hội tác động tích cực hơn.

Thứ hai, thay vì chỉ nói “thuốc lá điện tử có hại”, giáo viên nên giúp học sinh tự khám phá và hiểu rõ hậu quả qua hình ảnh, câu chuyện thực tế, video, hoặc mời chuyên gia nói chuyện. Khi các em tự nhận ra nguy cơ, thái độ tránh xa mới xuất phát từ bên trong.

Thứ ba, giáo viên chủ nhiệm nên phát huy vai trò của tập thể lớp - xây dựng “văn hóa lớp học lành mạnh”; trong đó các em cùng cam kết nói không với thuốc lá điện tử, biết nhắc nhở, bảo vệ lẫn nhau.

Cuối cùng, giáo viên cần phối hợp chặt chẽ với phụ huynh, để cùng định hướng, giám sát và kịp thời hỗ trợ học sinh có dấu hiệu tò mò hay thử nghiệm thuốc lá điện tử.

Nói cách khác, thay vì cấm đoán, giáo viên chủ nhiệm cần giáo dục bằng niềm tin, bằng hiểu biết và bằng sự đồng hành, giúp học sinh chủ động nói “không” vì chính các em hiểu giá trị của sức khỏe và tương lai của mình.

Nhiều trường học đã tổ chức chuyên đề, ngoại khóa về phòng chống tác hại của thuốc lá điện tử (TLĐT) và các chất gây nghiện mới, thông qua phối hợp với ngành Y tế, Công an, đoàn thanh niên, đội thiếu niên.

Tại Trường THCS Đống Đa (phường Kim Liên, Hà Nội), nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá điện tử được lồng ghép vào môn Giáo dục công dân; Khoa học tự nhiên; Hoạt động trải nghiệm; treo áp-phích, pano, biển cấm hút thuốc ở hành lang, lớp học, sân trường.

Nhà trường tổ chức cho học sinh ký cam kết không sử dụng TLĐT; ban hành nội quy “trường học không khói thuốc”, yêu cầu học sinh, giáo viên và nhân viên phải nghiêm túc thực hiện.

Nhà trường cũng phối hợp với phụ huynh, chính quyền địa phương để giám sát, phát hiện sớm học sinh sử dụng TLĐT.

Khó khăn lớn nhất trong việc tuyên truyền, giáo dục về phòng chống tác hại của thuốc lá điện tử:

Thứ nhất, việc quản lý, giám sát ngoài giờ học và ngoài trường là rất khó. Học sinh có thể sử dụng TLĐT ở quán cà phê, nơi vắng giáo viên, khu vực ngoài trường hoặc khi học thêm…

Thứ hai, kinh phí, nhân lực chuyên trách cho công tác phòng chống TLĐT còn hạn chế: một số trường cho biết cán bộ làm công tác tuyên truyền kiêm nhiệm, chưa có chuyên môn sâu, nên hiệu quả chưa cao.

Thứ ba, học sinh thiếu hiểu biết đầy đủ về TLĐT (như thành phần, nguy cơ nghiện, các hóa chất độc hại) + có tâm lý “thử cho biết” hoặc “thể hiện cá tính” → khiến việc chỉ tuyên truyền kiến thức thôi chưa đủ thay đổi hành vi nhanh chóng. Ví dụ: bài viết cho thấy nhiều em không thấy việc sử dụng TLĐT là nghiêm trọng như thuốc lá truyền thống.

Thứ tư, môi trường xung quanh (bán hàng online, mạng xã hội, quảng cáo/tiếp cận dễ dàng) tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận TLĐT rất sớm. Ngay cả khi trường thông báo cấm, ngoài trường vẫn rất khó kiểm soát.

Thứ năm, việc phối hợp giữa nhà trường – gia đình – xã hội đôi khi còn lỏng: phụ huynh có thể chưa biết hoặc chưa nắm rõ việc con em mình sử dụng TLĐT; nhà trường phải mất thời gian tìm hiểu, xử lý.

Những yếu tố này che giấu 2 sự thật:

Thứ nhất nồng độ nicotin trong đó rất cao, có khả năng gây nghiện nhanh và khó bỏ.

Thứ hai, trong đây còn có nhiều hóa chất độc hại khác gây ung thư, kim loại nặng trong tinh dầu.

Theo tôi, có nhiều nguyên nhân khiến học sinh THCS dễ bị cuốn vào thuốc lá điện tử.
Trước hết, ở lứa tuổi này các em đang trong giai đoạn tò mò, thích thể hiện bản thân và dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè hoặc mạng xã hội. Khi thấy thuốc lá điện tử có mẫu mã bắt mắt, mùi thơm, được quảng cáo là “ít độc hại hơn”, các em rất dễ muốn thử cho biết.

Thứ hai, nhiều em thiếu hiểu biết về tác hại thật sự của thuốc lá điện tử, chưa nhận thức được rằng trong đó vẫn có nicotine và nhiều chất gây nghiện, gây hại cho sức khỏe.

Cuối cùng, sự buông lỏng trong quản lý của người lớn, đặc biệt là việc thuốc lá điện tử được mua bán tràn lan trên mạng, cũng tạo điều kiện để các em tiếp cận dễ dàng hơn.

Hiểu sai nguy hiểm nhất chính là độ an toàn của sản phẩm. Các em nghĩ rằng thuốc lá điện tử không gây nghiện, nếu nghiện thì dễ cai hơn thuốc lá thông thường, không gây ảnh hưởng đến người xung quanh.

Chiến thuật truyền thông hiện nay rất tinh vi, đánh vào cảm xúc của các bạn trẻ: Chỉ có người lớn mới được hút thuốc. Đây được quảng bá như sản phẩm công nghệ, là lựa chọn để các bạn trẻ thể hiện cá tính.

Nhà sản xuất làm đa dạng các loại hương liệu, hương vị, tăng sự nhận diện, làm hình mẫu trong các quán bar, pub. Ngoài ra sử dụng hình ảnh người nổi tiếng để quảng bá. Tạo niềm tin rằng đây là sản phẩm có thể giải tỏa stress, kết nối mối quan hệ bạn bè.

Bộ Y tế đã khẳng định, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có tác hại không kém thuốc lá truyền thống. Không thể sử dụng thuốc lá điện tử, hay thuốc lá nung nóng để cai nghiện thuốc lá truyền thống. Việc sử dụng thuốc lá điện tử gây hại và gây nghiện tương tự thuốc lá truyền thống. Do đó, quan điểm của một số người trẻ cho rằng, thuốc lá điện tử ít hại hơn thuốc lá truyền thống là hoàn toàn sai lầm.

Lứa tuổi vị thành niên, đặc biệt là học sinh, đang phát triển thể hiện cá tính. Các bạn dễ bị khủng hoảng danh tính, mong muốn tìm kiếm sự khẳng định trưởng thành thông qua thuốc lá điện tử. Các bạn muốn thể hiện sự trưởng thành khác biệt.

Nhiều bạn có suy nghĩ rằng thuốc lá điện tử là phương tiện nổi loạn an toàn, không bị phê phán và chê trách nặng nề của xã hội.

Thuốc lá điện tử mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, khác với thuốc lá thường, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật.

Do không tạo khói khi hút, thuốc lá điện tử được các nhà sản xuất quảng cáo trên thị trường với khả năng loại bỏ các chất độc và mùi khó chịu chứa trong thuốc lá truyền thống.

Cấu tạo thuốc lá điện tử thường có 4 phần chính, bao gồm: ống nicotine, phần nung nóng, phần cảm biến, phần sạc pin.

Việc các bạn trẻ nhầm tưởng rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử sẽ giảm bớt ảnh hưởng tới sức khỏe so với thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc sử dụng thuốc lá điện tử ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, đặc biệt là hô hấp và tim mạch.

Thậm chí, có trường hợp còn dùng thuốc lá điện tử nhằm mục đích cai thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên quan điểm này không đúng.