Chìa khóa vạn năng cho sinh viên trường nghề
Giảng viên Nguyễn Việt Vương - Trường Cao đẳng Công nghiệp và Thương mại (Vĩnh Phúc) cho biết: Kỹ năng mềm không thể hình thành thông qua việc chỉ học lý thuyết. Đó là kết quả của quá trình nghiên cứu, đọc, tìm hiểu các kiến thức rồi tìm cách ứng dụng, cải tiến vào cuộc sống thường ngày. Trong thời kỳ kinh tế hội nhập 4.0, người lao động không chỉ cần kiến thức, kỹ năng nghề tốt, mà còn cần có kỹ năng mềm cũng như thái độ sống, thái độ làm việc tích cực.
Nếu như kiến thức, kỹ năng tay nghề tốt giúp cho người lao động hoàn thành các nhiệm vụ sản xuất được giao, thì kỹ năng mềm cũng như thái độ tốt giúp cho người lao động có khả năng hòa nhập và cơ hội thăng tiến trong công việc. Ngoài ra, người làm việc trong các doanh nghiệp FDI (doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài), nếu giao tiếp ngoại ngữ tốt thì đó là một chìa khóa tuyệt vời để phát triển sự nghiệp.
Giảng viên Nguyễn Việt Vương cho biết thêm, nói riêng về kĩ năng mềm, đây là một vấn đề tương đối mới trong giáo dục, đặc biệt là với các trường nghề. Điều này được xem như chiếc chìa khoá vạn năng để giúp các bạn sinh viên giao tiếp, hợp tác và thể hiện năng lực cá nhân một cách hiệu quả nhất.
Việc yếu kỹ năng mềm sẽ dẫn đến hiệu quả công việc thấp. Các mối quan hệ mờ nhạt, năng lực chuyên môn không được đánh giá đúng mức, khả năng phát triển và khẳng định bản thân rất thấp. Điều này sẽ dẫn đến việc mất động lực, ý chí và không xác định được con đường phát triển trong tương lai. Lâu dần sẽ tạo nên một con người trì trệ, thiếu sức sống và suy nghĩ tiêu cực.
Giáo dục nghề nghiệp trước đây hầu như không có chương trình đào tạo kỹ năng mềm cho học sinh sinh viên. Ngày nay thì đã khác rất nhiều. Với sự hiện diện của các doanh nghiệp FDI dẫn tới sự cạnh tranh trong thị trường lao động, tuyển dụng.
Doanh nghiệp nào cũng muốn tuyển dụng được những nhân sự không chỉ có kiến thức, kỹ năng tay nghề tốt để phục vụ cho sản xuất, mà còn phải có những kỹ năng mềm cơ bản như kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp thuyết trình, kỹ năng lập kế hoạch...
Do vậy, các trường nghề cũng phải vận động theo xu thế chung và nhu cầu của xã hội. Những trường đi tắt đón đầu, quan tâm và tạo ra giải pháp rèn luyện kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên sẽ tạo ra nguồn lao động được các doanh nghiệp săn đón. Đối với người học, nhờ có kĩ năng mềm tốt nên cơ hội nghề nghiệp cũng tốt hơn, có vị trí và cơ hội thăng tiến rộng mở.
Đào tạo còn sơ sài
Một quản lý nhân sự tại Công ty Nippo Mechatronics cho biết: Thông thường, người sử dụng lao động coi trọng các kỹ năng mềm. Bởi vì các nghiên cứu cho thấy, chúng là một nhân tố đánh giá rất hiệu quả bên cạnh những kỹ năng công việc truyền thống hay còn gọi là kỹ năng “cứng”. Một cuộc nghiên cứu mới đây cho thấy tiêu chuẩn để đánh giá con người như sự tận tâm, hòa đồng cũng là những nhân tố dự báo quan trọng đối với thành công trong nghề nghiệp, giống như khả năng về nhận thức và kinh nghiệm làm việc.
Do vậy, để xoá bỏ khoảng cách giữa lao động nghề và lao động có trình độ bằng cấp cao, người học nghề cần chú trọng nâng cao các kỹ năng mềm cần thiết. Rèn luyện thái độ làm việc thực sự nghiêm túc, cầu tiến, sẵn sàng. Duy trì tinh thần cống hiến, hết lòng vì công việc, coi trọng tập thể.
Trao đổi với một số sinh viên tốt nghiệp trường nghề hiện đang làm việc tại khu công nghiệp Bình Xuyên, Vĩnh Phúc, giảng viên Nguyễn Việt Vương cho biết, các bạn hiện rất thành công với công việc của mình sau 5,6 năm ra trường. Nhờ có những năm tháng sinh hoạt đoàn, hoạt động tình nguyện, tham gia các câu lạc bộ mà hầu hết đều có kỹ năng mềm rất tốt. Do vậy sau một thời gian làm việc, từ vị trí nhân viên, công nhân bình thường, nhiều người được bổ nhiệm làm tổ trưởng, ca trưởng và các vị trí cao hơn. Từ đó có thể thấy vai trò của việc rèn luyện kỹ năng mềm đối với người học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp là quan trọng như thế nào.
Hiện nay, kỹ năng mềm còn là một môn học được đưa vào chương trình chính khoá gồm những nội dung phù hợp so với đòi hỏi của thực tiễn. Tuy nhiên, theo một số nhà chuyên môn, công tác tổ chức hướng nghiệp, đào tạo cho sinh viên còn sơ sài. Nhiều sinh viên học cho có lệ, chẳng mấy mặn mà và chỉ dành một ít thời gian cho các môn học. Điều dĩ nhiên là khi ra trường họ không có đủ kiến thức, cũng chẳng đủ kinh nghiệm và càng không thể phát huy năng lực của chính bản thân mình. Do đó, sinh viên ra trường thất nghiệp hoặc làm công việc trái ngành, làm các công việc chân tay cũng là hệ quả tất yếu.
Giảng viên Nguyễn Việt Vương nhấn mạnh: Qua tìm hiểu từ quản lý các doanh nghiệp, cán bộ nhân sự cũng như từ chính các sinh viên tốt nghiệp trường nghề, chúng tôi nhận thấy một số kỹ năng mềm, giá trị sống mà các bạn cần rèn luyện để chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai. Đó là tinh thần gắn bó, trân trọng và hết mình vì nơi mình làm việc. Điều này cần trải qua một quá trình công tác, tuy nhiên, chỉ một vài hành động nhỏ, nhà tuyển dụng cũng sẽ dễ dàng nhận ra tình cảm bạn dành cho công việc sắp tới.
Đồng thời, nhà tuyển dụng cũng đánh giá cao tinh thần tự học, không ngừng học hỏi, nâng cao năng lực bản thân. Trong một tập thể, việc đoàn kết với đồng nghiệp, tạo không khí vui vẻ, lạc quan trong tập thể cũng được coi trọng. Muốn vậy, trong giao tiếp cần tự tin, thành thục gắn liền với thành thực và phát huy kỹ năng làm việc nhóm, lập kế hoạch và thực hiện theo kế hoạch.
