"Cao sơn cảnh hành"

Bức đại tự: “Cao sơn cảnh hành”

“Cao sơn ngưỡng hề, cảnh hành hành hề”

Cao sơn có nội hàm là đạo đức cao thượng, là lý tưởng thiêng liêng. Cảnh hành có nội hàm chỉ những hành vi quang minh chính đại, nhằm hiện thực hóa lý tưởng, đạo đức. Tóm lại cao sơn cảnh hành coi là khẩu hiệu tôn vinh đức hạnh cao cả­­­.

Nếu dịch thành “Núi cao đường rộng” làm ta nhớ tới câu nói của người xưa: “Sơn bất tại cao, hữu tiên tắc linh”. Quả là thần kỳ, theo truyền thuyết mẹ Âu cơ – giống tiên, đã sinh ra một trăm trứng ở nơi này. Trong lịch sử nước nhà, ý tưởng Cao sơn cảnh hành luôn thấm nhuần một cách tự nhiên trong các văn bản chính thống của dân tộc ta.

Lý Thường Kiệt khẳng định cao sơn là “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” – Nam đế trị vì cõi nước Nam. Đây là mệnh đề khẳng định lại quyền độc lập ta dành được sau ngàn năm Nam quốc sơn hà Bắc đế cư. Đồng thời khẳng định cảnh hành là “Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư” - chờ đấy các ngươi sẽ lụi tàn. Đây là mệnh đề khẳng định ý chí quyết chiến quyết thắng đối với “nghịch lỗ”- giống người không chịu hiểu sách trời.

Nguyễn Trãi khẳng định Cao sơn với một nội hàm rộng và cụ thể: Nhân nghĩa là yên dân, là trừ bạo ngược. Quốc gia là lãnh thổ là bờ cõi, là nhân dân, là văn hiến, là phong tục, là nhân tài, …Đồng thời khẳng định Cảnh hành là đoàn kết tướng sỹ, lấy ít địch nhiều và đặc biệt đề ra chiến lược tâm công - đánh vào lòng người.

Trong tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh khẳng định cao sơn là độc lập tự do cho nước nhà. Điều đó hoàn toàn phù hợp với đạo đức và văn minh thế giới - Tuyên ngôn nhân quyền cách mạng Pháp, tuyên ngôn độc lập nước Mỹ. Đồng thời Người khẳng định Cảnh hành là đoàn kết toàn dân thành một lực lượng chống ngoại xâm, bảo vệ độc lập tự do. Trong tuyên ngôn này, lần đầu tiên Người đưa ra khái niệm “dân tộc Việt Nam”. Vậy dân tộc Việt Nam là một hợp kim cố kết từ hậu duệ của mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân - tổ tiên bốn ngàn năm của con dân nước Việt.

Hướng về ngày giỗ Tổ mùng 10 tháng 3 năm Dần, năm có đại lễ Thăng Long Hà Nội, tôi xin lấy câu đối sau để kết luận bài viết này:

"Thiêng liêng trời Hà Nội, cuộn cuộn dáng rồng lên, qua ngàn năm thêm tỏa ngời hào khí.

Ngào ngạt đỉnh Hùng Sơn, sừng sững thế hổ chầu, lòng trăm họ hội tụ về đất Tổ."

Thái Doãn Mại