Phân định rõ giữa quản lý Nhà nước với quản trị đại học

Điều chỉnh theo hướng đặt hàng nghiên cứu

Theo đó, Dự thảo Luật đã tiếp thu chỉnh lý sửa Điều 12 theo hướng: Phân bổ ngân sách cho giáo dục đại học (GDĐH) thông qua các hình thức: chi đầu tư, chi nghiên cứu phát triển, đặt hàng nghiên cứu, đào tạo, học bổng, tín dụng sinh viên;

Ưu tiên đầu tư ngân sách để phát triển một số cơ sở GDĐH, ngành đào tạo mang tầm khu vực, quốc tế và cơ sở đào tạo giáo viên chất lượng cao, phát triển một số ngành, vùng đặc thù để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; có cơ chế phân bổ nguồn lực cho GDĐH theo nguyên tắc cạnh tranh, bình đẳng, hiệu quả.

Cùng với đó, thực hiện xã hội hóa GDĐH, khuyến khích phát triển các cơ sở GDĐH tư thục, cơ sở GDĐH có vốn đầu tư nước ngoài; ưu tiên các cơ sở hoạt động không vì lợi nhuận; khuyến khích và có chính sách ưu đãi đối với các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đầu tư vào hoạt động giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ tại các cơ sở GDĐH; miễn thuế đối với tài sản hiến tặng và các nguồn lực hỗ trợ cho GDĐH, cấp học bổng cho sinh viên.

Phân định rõ hơn công tác quản lý

Về quản lý Nhà nước, tiếp thu ý kiến đề nghị chế định phân biệt rõ vai trò, thẩm quyền của cơ quan chủ quản với cơ sở GDĐH, nghiên cứu xóa bỏ cơ chế cơ quan chủ quản trường đại học, quy định theo hướng phân định rõ hơn công tác quản lý nhà nước với quản trị của cơ sở GDĐH... Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng:

Thực hiện tự chủ đại học trên nguyên tắc phân định rõ giữa quản lý Nhà nước với quản trị đại học của các trường, quy định rõ và nâng cao vai trò của hội đồng trường thực hiện các quyền của cơ quan chủ quản trong việc quyết định nhân sự hiệu trưởng, phó hiệu trưởng;

Đồng thời huy động nguồn lực phát triển trường và quy định quyền tự chủ của trường đối với từng loại tài sản trong nhà trường… để thực hiện tự chủ đại học, dần xóa bỏ cơ chế cơ quan chủ quản trường đại học (Điều 16, 17);

Cùng với đó quy định quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình của cơ sở GDĐH (Điều 32); quản lý nhà nước chỉ tập trung vào việc hoạch định chiến lược, quy hoạch; quy định các chuẩn chất lượng, hướng dẫn thực hiện, kiểm định chất lượng, minh bạch thông tin, thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm... và quy định thống nhất về phân công và phân cấp trong GDĐH (Điều 4, 7, 9, 11, 68, 73).

Dự thảo Luật bổ sung quy định về xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục đại học để phục vụ công tác xây dựng chính sách phát triển giáo dục đại học, dự báo, xây dựng kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực, kiểm định, đánh giá, quản lý, giám sát và đáp ứng nhu cầu thông tin cho cá nhân, tổ chức có liên quan (Điều 68).

Quy định các Bộ, cơ quan ngang bộ nghiên cứu, dự báo nhu cầu nhân lực của ngành, lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý để phục vụ công tác xây dựng kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực, phối hợp với Bộ GD&ĐT thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục đại học theo thẩm quyền.

UBND cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục đại học theo phân cấp của Chính phủ; phối hợp với Bộ GD&ĐT quản lý các cơ sở GDĐH trên địa bàn; thực hiện xã hội hóa giáo dục đại học; bảo đảm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đại học tại địa phương (sửa Điều 69).

Tăng cường kiểm định chất lượng giáo dục

Dự thảo quy định rõ các chuẩn, tiêu chuẩn chất lượng đối với GDĐH như: chuẩn cơ sở GDĐH, chuẩn mở ngành, chuẩn chương trình đào tạo, chuẩn kiểm định chất lượng, chuẩn giảng viên… để các trường chủ động thực hiện (Điều 11, 33, 36, 45, 52, 54). Đó cũng là cơ sở để thực hiện kiểm định chất lượng, kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm để toàn xã hội giám sát các cơ sở GDĐH.

Quy hoạch mạng lưới gắn với chiến lược phát triển nguồn nhân lực, căn cứ vào nhu cầu nhân lực của xã hội, nhu cầu phát triển của đất nước và phải căn cứ vào chuẩn các cơ sở GDDH để đảm bảo chất lượng, hiệu quả đầu tư (Điều 11).

Hoàn chỉnh quy định về xếp hạng để tạo động lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng GDĐH; quy định cho phép các pháp nhân phi thương mại được thực hiện xếp hạng theo xu hướng quốc tế, không quy định nhà nước thực hiện xếp hạng như Luật hiện hành (Điều 9).

Đồng thời, căn cứ vào yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, cơ sở GDĐH xác định mục tiêu phát triển, định hướng hoạt động theo hai loại: cơ sở GDĐH định hướng nghiên cứu và cơ sở GDĐH định hướng ứng dụng để đầu tư có định hướng và hiệu quả, làm căn cứ để đánh giá, xếp hạng.

Chỉnh sửa, bổ sung quy định về đảm bảo chất lượng và kiểm định chất lượng GDĐH. Trong đó, các cơ sở GDĐH có trách nhiệm xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong và hệ thống đảm bảo chất lượng bên ngoài thông qua hoạt động đánh giá (chương trình, cơ sở GDĐH) bởi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục.