(GD&TĐ) - Mẹ tôi nói rằng: “Các món ăn dân dã từ ngọn đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ… vừa thơm, vừa bùi, ăn rất ngon”. Ở vùng đất phù sa ven triền sông Vu Gia (Đại Lộc - Quảng Nam) ngày ấy, những người dân quê và mẹ tôi trồng những đám đậu xanh tốt mỡ màng cùng với đám cải ra hoa vàng tiếp nối ở triền sông.
Sau những cơn mưa giông đầu mùa vào tháng 4 (âm lịch), mẹ tôi cũng như bao người dân quê khác bắt đầu trồng, tỉa trên đất phù sa ven sông nào bắp, dưa, các loại đậu… Và, nhờ những cơn mưa giông tiếp nối, mang theo lượng đạm “thiên nhiên” tưới tắm làm cho các hạt đậu nhanh chóng đâm chồi nẩy lộc, hơn 1 tháng sau, cây đậu vươn dài thân ngọn, nhất là đậu đen và đậu đỏ. Để cho cây đậu nứt nhánh, đảm bảo năng suất sản phẩm khi thu hoạch và có loại rau đặc biệt để ăn, mẹ tôi có công đoạn lặt những ngọn đậu này.
 |
Tuổi thơ, vào những buổi chiều nghỉ học, tôi theo mẹ ra cánh đồng làng để giúp mẹ lặt ngọn đậu. Mẹ tôi ân cần chỉ cho tôi cách lặt ngọn đậu nhanh mà không ảnh hưởng đến cây trồng. Theo mẹ, chỉ dùng móng tay cái và trỏ để “bấm” ngọn đậu, chỉ lấy khoảng 10 phân, không nên vừa bấm vừa kéo khi ngọn đậu chưa đứt. Và, khi mặt trời gác núi, mẹ tôi mang mớ ngọn đậu mà bà đã đựng trong cái nón cời về nhà rửa sạch để ráo nhằm chế biến nhiều món ăn hấp dẫn như ngọn đậu luộc chấm nước mắm tỏi, chanh, ngọn đậu xào hoặc nấu canh với tép khô.
Khách đến nhà chơi, mẹ tôi lấy ngọn đậu nấu canh với tép khô, ngọn đậu xào tôm thịt… Đặc biệt, mẹ nấu món ngọn đậu xào tỏi như sau: Dầu phụng (lạc) phi với tỏi cho thơm, bỏ ngọn đậu này vào xào, nêm nếm cho vừa, mùi thơm của dầu phụng phi tỏi hòa quyện cái ngọt, cái bùi bùi, cái béo, ăn rất thi vị. Thi thoảng, mẹ cũng chế biến món ngọn đậu xào với con tôm, con tép dưới sông, do cha bắt được. Song, món ngọn đậu luộc chấm nước mắm tỏi ớt, chanh là món ăn dân dã để ăn với cơm cũng rất ngon, do vị ngọt, bùi của nó.
Ngày ấy, anh em chúng tôi thường theo mẹ ra dọc sông Vu Gia thơ mộng rong chơi, những bãi dâu ruộng đậu, ruộng bắp xanh tốt mỡ màng tiếp nối bên sông đang lượn sóng theo làn gió từ sông thổi lên mát rượi. Chúng tôi tha hồ thả diều trên bãi cát triền sông. Ôi, những “cánh diều tuổi thơ” chao liệng trên nền trời chiều trong xanh và mây trắng. Ngày nay, cha mẹ tôi đã ra người thiên cổ, nhưng mỗi lần nhìn ai thấp thoáng đang hái ngọn đậu trong vườn, tôi lại nhớ về những chuỗi ngày thơ ấu với các món ăn từ ngọn đậu ngày xưa do mẹ tôi chế biến.
Bao nhiêu năm qua, do bận bịu làm ăn xa ở một góc phương trời nên tôi chưa có dịp về thăm quê cũ, nhưng tôi vẫn luôn ngóng trông về một cánh đồng ven sông nơi miền Trung xứ Quảng đã thấm mặn mồ hôi của mẹ, nhỏ xuống luống cày suốt cả cuộc đời làm lụng vất vả nuôi con. Hôm nay, trong gió sớm chiều xuân trên miền sông nước Cửu Long, nhìn đám hoa cải nở vàng tươi trước ngõ, tôi bỗng nhớ về người mẹ hiền dẫn tôi đi trên cánh đồng làng vào những mùa xuân năm ấy có những đám đậu xanh non bên những đám hoa cải nở vàng khung trời trung du Đại Lộc. Và món “ngọn đậu” của ngày thơ tấm bé ấy đã đeo đẳng bên tôi suốt cả cuộc đời.
Hòa Vang
