Thay vì tăng ca, liên tục tuyển thêm công nhân như những năm trước thì cận Tết năm nay, Thanh Hoá có hàng chục doanh nghiệp phải cắt giảm lao động do không có đơn hàng.
Thu nhập người lao động giảm một nửa
Những năm trước, cận Tết là thời điểm các doanh nghiệp dệt may Thanh Hóa phải liên tục tăng ca, tuyển dụng thêm lao động mới đáp ứng kịp các đơn hàng ký kết. Tuy nhiên, năm nay, đa phần các doanh nghiệp mới ký kết đơn hàng đủ sản xuất từ 50 - 60% công suất trong tháng 11, tháng 12. Nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng không chỉ “ăn đong” từng đơn hàng mà còn bị ép giá xuống tới 20 - 30%.
Nhà máy may xuất khẩu Sơn Hà thuộc Công ty cổ phần tập đoàn Tiên Sơn (thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hoá) đang tạo công ăn việc làm cho khoảng hơn 1.000 lao động tại địa phương với mức thu nhập bình quân từ 9 đến 10 triệu đồng/người/tháng.
Tuy nhiên, thời điểm này, nhà máy gặp không ít khó khăn trong việc tìm kiếm đơn hàng. Cố gắng hoạt động cầm chừng để giữ chân người lao động, tuy nhiên lãnh đạo đơn vị đã tính đến phương án cắt giảm lao động nếu tình trạng này vẫn kéo dài.
Chị Nguyễn Thị Tươi, công nhân của nhà máy cho biết, nếu như thời điểm này của mọi năm, công nhân thường xuyên phải tăng ca, thế nhưng không hiểu sao năm nay không có nhiều việc. Tết cận kề khiến ai cũng lo lắng, không chỉ lo mất việc mà còn lo “mất Tết”.
“Thời điểm này năm ngoái, thu nhập bình quân của công nhân sau khi tăng ca từ 12 - 13 triệu đồng/tháng nên cũng có nguồn thu nhập chăm lo cho Tết, nhưng năm nay thu nhập giảm gần một nửa do thiếu đơn hàng… Mọi chi tiêu trong gia đình nhìn cả vào những đồng thu nhập cuối năm, thế nhưng cứ tình hình này thì không biết phải xoay xở ra sao”, chị Nguyễn Thị Lan, công nhân Nhà máy May xuất khẩu Sơn Hà buồn rầu chia sẻ.
Ông Vũ Văn Thành, Giám đốc Nhà máy May xuất khẩu Sơn Hà cho biết, thời điểm này năm 2021, lương công nhân được khoảng 9 triệu đồng/tháng, năm nay do không có đơn hàng, lương bình quân thấp xuống còn 6 triệu đồng.
Cũng theo ông Thành, vào khoảng tháng 1 - 2/2023, khách hàng đã thông báo sẽ cắt giảm 50% đơn hàng nên công nhân sẽ phải giảm ngày làm, giảm giờ làm, thậm chí phải nghỉ việc.
“Để vượt qua thời điểm khó khăn này, doanh nghiệp đang nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm; tìm đối tác mới ngay chính trong thị trường truyền thống, với những mặt hàng đặc trưng, có giá trị xuất khẩu cao. Đồng thời, bắt kịp xu thế thị trường, đầu tư máy móc công nghệ, chuyển đổi để thích ứng với các yêu cầu của nhãn hàng.
Cùng với đó, doanh nghiệp tăng cường giải pháp xây dựng, đào tạo nguồn lực thích ứng với tình hình khó khăn của thị trường; chủ động kết nối và chia sẻ rủi ro cũng như lợi ích với các doanh nghiệp khác”, ông Thành cho biết thêm.
Tại buổi giao ban với Liên đoàn Lao động tỉnh Thanh Hoá, nhiều doanh nghiệp FDI trên địa bàn cũng phản ánh việc đơn hàng giảm. Nhiều doanh nghiệp cắt giảm tăng ca… Theo bà Vũ Thị Mai Loan, Chủ tịch Công đoàn Công ty Giầy Aleron Việt Nam, vừa qua, các đơn hàng đều bị giảm. Có thể những tháng cuối năm, thời gian tăng ca sẽ giảm hoặc phải nghỉ thứ Bảy.
25 doanh nghiệp cắt giảm lao động
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có khoảng 262 doanh nghiệp dệt may, tạo công ăn việc làm cho hơn 100.000 lao động. Tình trạng thiếu đơn hàng trong lĩnh vực may mặc đã bắt đầu xuất hiện từ khoảng đầu tháng 7/2022.
Hiện có khoảng 2/3 các doanh nghiệp hội viên thuộc Hiệp hội Dệt may Thanh Hóa bị thiếu đơn hàng và phải tìm các biện pháp để duy trì sản xuất, ổn định việc làm và giữ chân người lao động.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong việc tìm kiếm các đơn hàng của các doanh nghiệp may mặc thời điểm này, ông Trịnh Xuân Lâm, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may tỉnh Thanh Hóa cho biết, do bị ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 của 2 năm 2020 - 2021, ngành may nói chung và Hiệp hội Dệt may tỉnh Thanh Hóa nói riêng gặp rất nhiều khó khăn như phải sản xuất giãn cách thay ca, thậm chí phải chấm dứt hợp đồng lao động.
Đầu năm 2022, sau khi các thị trường mở cửa, ngành may đã khởi sắc lại, tuy nhiên từ tháng 9/2022 đến nay do lạm phát toàn cầu nên các đơn hàng may mặc đã bị cắt giảm, có những đơn hàng bị cắt giảm tới 70% - 80%, thậm chí huỷ 100% đơn hàng.
Trước mắt, các doanh nghiệp dệt may đang triển khai một số giải pháp tạm thời như chấp nhận đơn hàng giá thấp để duy trì việc làm cho người lao động, hoặc cho công nhân giãn việc, cắt giảm nhân sự do không đủ nguồn lực tài chính.
Theo Sở LĐ-TB&XH Thanh Hóa, các doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp sản xuất hàng dệt may, da giày xuất khẩu, đồ gỗ… gặp không ít khó khăn trong hoạt động sản xuất khi đơn hàng giảm, chi phí mua nhiên vật liệu tăng cao.
Từ tháng 10/2022 đến nay toàn tỉnh có 25 doanh nghiệp phải cắt giảm từ 100 lao động trở lên. Tổng số lao động cắt giảm là hơn 5.500 người, trong đó 100% là lao động phổ thông. Các doanh nghiệp thực hiện cắt giảm lao động chủ yếu thuộc ngành dệt may, giày da với 65,32%; ngành sản xuất sản phẩm gỗ, tre, hóa chất, nhựa chiếm 34,68%.
Dự kiến, trong 3 tháng tới, có thêm 8 doanh nghiệp dệt may, da giày cắt giảm từ 100 lao động trở lên với khoảng gần 4.500 công nhân. Riêng Công ty TNHH Giầy Annora sẽ giảm hơn 1.100 công nhân. Cùng với việc cắt giảm lao động, hiện nay một số doanh nghiệp dệt may, giày da không tổ chức tăng ca, làm thêm giờ, do vậy thu nhập của người lao động bị sụt giảm đáng kể.
