Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN) vừa có buổi làm việc với tỉnh Quảng Ngãi để thống nhất phương án xây dựng 750 căn hộ cho công nhân thuộc Khu công nghiệp VSIP1 của Singapore tại xã Tịnh Phong (Sơn Tịnh, Quảng Ngãi).
Số căn hộ trên đây nằm trong dự án 3.000 căn nhà ở xã hội mà Tổng LĐLĐVN sẽ xây trong năm 2025. Theo kế hoạch, đến năm 2030, Tổng LĐLĐVN sẽ xây 10.000 - 15.000 căn nhà ở xã hội cho công nhân trên phạm vi cả nước.
Theo thống kê, năm 2020, Khu Kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp Quảng Ngãi có 33.000 công nhân nhưng đến tháng 9/2024 đã tăng lên 60.000 người. Khu công nghiệp VSIP2 tiếp nối với VSIP1 cũng vừa mới khởi công hồi giữa tháng 3/2025, sẽ giải quyết việc làm cho 50.000 lao động sau khi hoàn thành và đi vào hoạt động trong vài năm tới. Như vậy, mỗi năm sẽ có khoảng 20.000 việc làm từ Khu VSIP này.
Tuy nhiên, hàng vạn công nhân đang làm việc tại các nhà máy trong khu vực hoàn toàn “tự túc” nhà ở. Đây là một áp lực lớn cho cả những ông chủ lẫn người lao động. Vì vậy, việc chọn xây nhà ở xã hội cho công nhân tại các khu VSIP ở Quảng Ngãi của Tổng LĐLĐVN để mở màn cho kế hoạch xây 3.000 căn trong năm 2025 là hợp lý.
Việc các nhà đầu tư xây dựng nhiều khu công nghiệp ở miền Trung trong những năm qua đã làm cho số lượng công nhân tăng lên nhanh chóng. Ngoài số lao động được tuyển dụng tại chỗ, số công nhân đang làm việc tại các nhà máy ở phía Nam cũng bắt đầu hồi gia.
Tuy nhiên, hàng chục vạn công nhân ở các khu công nghiệp vẫn phải ở nhà thuê do tư nhân xây dựng, vừa chật chội, nóng bức lại vừa mất an ninh. Số khác, họ phải di chuyển bằng xe máy trên quãng đường hàng chục km từ nhà đến nơi làm việc.
Đường số 1 đã trở nên quá tải mỗi buổi sáng hoặc lúc tan tầm vì phần lớn các nhà máy đều tập trung cạnh đường. Vì vậy, việc xây nhà cho công nhân thuê hoặc mua luôn là nhu cầu cấp thiết hiện nay. Nhiều tỉnh đã gắn trách nhiệm chủ đầu tư các nhà máy với việc phải kèm theo xây nhà cho công nhân. Tuy nhiên, hầu như các yêu cầu đó vẫn còn trên lý thuyết.
Từ nhiều năm qua, số liệu báo cáo hàng năm về việc giải quyết việc làm cho người lao động ở các địa phương chỉ dừng lại ở những con số như số lượng công nhân, thu nhập hàng tháng, các chế độ chính sách được giải quyết như thế nào… chứ chưa thấy đề cập đến tình hình nhà ở cho họ.
Xu hướng ly nông như một nhu cầu bức thiết xuất hiện từ nhiều năm nay đã làm cho người lao động được làm việc trong các nhà máy quên hẳn quyền lợi về nhà ở. Họ xem việc tự thuê nhà như là lẽ đương nhiên chứ không phải các ông chủ phải hỗ trợ chỗ ở cho họ.
Ngay từ bây giờ, các tổ chức công đoàn, các địa phương kết hợp với lãnh đạo các nhà máy, xí nghiệp phải xem việc lo nhà ở cho công nhân như một nghĩa vụ bắt buộc. Điều này sẽ góp phần quan trọng trong việc gắn bó lâu dài giữa nhà máy với công nhân.
Chăm lo cho người lao động không chỉ là tăng tiền lương, giảm giờ làm, giải quyết các chế độ chính sách kịp thời cho họ, mà còn phải lo cả chỗ ở lâu dài cho công nhân nữa.
