Trong quá trình mang thai, nếu bị ngộ độc thực phẩm, thai phụ dễ rơi vào tình trạng nặng hơn người bình thường. Thậm chí, cả mẹ và thai nhi đều có thể bị nguy hiểm đến tính mạng.
Diễn biến nặng do ngộ độc
Vào giữa tháng 3, trên địa bàn TP Nha Trang ghi nhận vụ ngộ độc thực phẩm tại quán cơm gà Trâm Anh (đường Bà Triệu), khiến 369 người nhập viện điều trị, kiểm tra sức khỏe.
Đáng chú ý, có một sản phụ diễn biến nặng được chuyển vào Khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hoà để theo dõi và điều trị. Kết quả kiểm nghiệm của Viện Pasteur Nha Trang (Bộ Y tế) cho thấy, các món gà xé, sốt trứng, dưa chua trong bữa ăn trưa, chiều ngày 11 và 12/3 tại quán cơm gà Trâm Anh có 3 vi khuẩn Salmonella spp, Bacillus cereus, Staphylococcus aureus.
Trước đó, tháng 6/2023, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Quảng Ninh đã cứu sống sản phụ N.A. (23 tuổi) ở xã Lê Lợi, thành phố Hạ Long mang thai 38 tuần, nhập viện trong tình trạng khó thở, lơ mơ, ngứa, nổi mẩn toàn thân, co tử cung nhẹ, có dấu hiệu suy thai.
Theo người thân, gia đình bắt được trứng cò trong rừng, mang về nấu ăn. Sau khi cả nhà ăn tối xong chừng 1 giờ đồng hồ thì 3 người gồm sản phụ, em trai và em gái cùng xuất hiện triệu chứng giống như ngộ độc, dị ứng, nổi mẩn toàn thân và khó thở. Ngay lập tức, gia đình đưa bệnh nhân đến Bệnh viện Đa khoa Hạ Long, Bệnh viện Bãi Cháy. Riêng sản phụ N.A. được chuyển đến Bệnh viện Sản Nhi cấp cứu.
Việc sản phụ ngộ độc thực phẩm không phải là trường hợp hãn hữu. Theo bác sĩ Phan Chí Thành, Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, trong quá trình mang thai, nếu bị ngộ độc thực phẩm, thai phụ dễ rơi vào tình trạng nặng hơn người bình thường. Thậm chí, cả mẹ và thai nhi đều có thể bị nguy hiểm đến tính mạng.
Thời gian qua, nước ta đã xảy ra một số vụ ngộ độc thực phẩm với nhiều người mắc. Trong đó, có trường hợp đang mang thai bị ngộ độc nặng phải hồi sức tích cực.
Chia sẻ về vấn đề này, bác sĩ Thành cho biết, nước ta thuộc khu vực nhiệt đới, khí hậu nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật phát triển và nguy cơ ngộ độc thực phẩm rất dễ xảy ra. Do đó, việc phòng ngừa nguy cơ này luôn là điều cần được chú ý. Đặc biệt, phụ nữ mang thai là một trong những nhóm cần thận trọng hơn cả.
“Thai phụ thuộc nhóm dễ bị ngộ độc thực phẩm. Bởi, quá trình tiêu hóa thức ăn ở phụ nữ mang thai thường chậm hơn so với người bình thường, để cơ thể hấp thu được nhiều chất dinh dưỡng nhất từ các thực phẩm thu nạp vào.
Tuy nhiên, nếu thực phẩm không an toàn, nhiễm vi khuẩn gây bệnh hoặc độc chất thì quá trình tiêu hóa chậm như vậy lại khiến chất độc hấp thu vào cơ thể nhiều hơn và việc đào thải cũng lâu hơn so với thông thường”, bác sĩ Thành giải thích.
Do đó, chuyên gia này khuyến cáo, phụ nữ mang thai cần hết sức thận trọng, đảm bảo vệ sinh ăn uống và lựa chọn thực phẩm an toàn để phòng tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Nguyên nhân ngộ độc nặng
Bác sĩ Thành cho biết, không ngẫu nhiên mà ngộ độc thực phẩm ở thai phụ lại nghiêm trọng hơn so với các trường hợp thông thường khác. Sở dĩ, điều này xảy ra là bởi thai phụ dễ rơi vào tình trạng bị mất nước do tiêu chảy, nôn ói.
Bản thân thể tích tuần hoàn của phụ nữ mang thai tăng gấp 1,5 lần so với bình thường để có thể cung cấp máu cho cả hai mẹ con. Do đó, tình trạng thai phụ bị mất nước có thể dẫn đến rối loạn tuần hoàn, tụt huyết áp và gây nguy hiểm cho thai nhi.
Cũng theo bác sĩ Thành, nguyên nhân khác là một số loại ký sinh trùng gây ngộ độc thực phẩm có thể lây truyền từ mẹ sang con, chẳng hạn như Toxoplasma - một loại ký sinh trùng có nhiều trong các loại phân động vât như chó, mèo... Toxoplasma có thể tồn tại trong thức ăn và lây qua đường tiêu hóa khi ăn thực phẩm tái sống, trái cây, rau xanh chưa được rửa sạch.
Nếu mẹ bầu bị nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma thì có thể khiến thai nhi nhiễm trùng bẩm sinh và có nguy cơ gặp phải các vấn đề về mắt, tim, não, rối loạn máu và chậm phát triển. Thậm chí, có nhiều trường hợp thai nhi bị chết lưu do nhiễm bệnh.
Ngoài ra, khi thai phụ bị đau bụng, rất khó để phân biệt được tình trạng đó xảy ra do dọa đẻ non hay bởi rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm. Do đó, dễ dẫn đến rủi ro nếu bà mẹ chủ quan và không đến bệnh viện sớm.
Bác sĩ Phan Chí Thành khuyến cáo, khi có triệu chứng đau bụng, thai phụ không nên ở nhà tự điều trị mà cần đến ngay cơ sở y tế để được khám bệnh và có hướng xử trí kịp thời.
“Tốt nhất, nên đến khám tại cơ sở y tế đa khoa có chuyên khoa sản để được phối hợp, điều trị, theo dõi cho cả mẹ và thai nhi. Còn nếu không, bạn nên đến cơ sở sản khoa khám trước. Sau khi loại trừ các nguyên nhân liên quan đến tai biến sản khoa, xác định thai nhi an toàn thì có thể chuyển sang khám chuyên khoa tiêu hóa”, bác sĩ Thành hướng dẫn.
Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm đối với mọi người nói chung và với thai phụ nói riêng, theo bác sĩ Phan Chí Thành, điều quan trọng nhất là thực hiện ăn chín, uống sôi. Thai phụ nên hạn chế ăn thực phẩm tái sống, rau sống, các món gỏi, sushi... Nếu mua được các loại rau củ quả an toàn, chế biến tại gia đình, có đủ nước sạch để rửa kỹ nhiều lần thì phụ nữ mang thai có thể sử dụng các loại rau sống hay món salad.
Tuy nhiên, nếu đi ăn ở hàng quán bên ngoài thì thai phụ tuyệt đối không ăn rau sống hoặc thực phẩm chưa được nấu chín. Bác sĩ Phan Chí Thành cũng lưu ý, phụ nữ mang thai cần hết sức cẩn thận khi chế biến thực phẩm tươi sống.
Tốt nhất, mẹ bầu cần được ưu tiên không phải chế biến thực phẩm tươi sống, hoặc nếu làm thì nên đeo găng tay. Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai nên hạn chế tiếp xúc với vật nuôi và chất thải như chó, mèo, chim cảnh để tránh lây nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh nguy hiểm.
