Suốt nhiều năm qua, hàng chục nghìn hộ dân ở huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa đang phải sử dụng nguồn nước không bảo đảm vệ sinh. Các mẫu nước đều có độ đục, độ màu, nhiễm sắt và các kim loại khác cao hơn mức cho phép.

Nguồn nước ngầm ô nhiễm, cạn kiệt

Gia đình ông Nguyễn Duy Lâm, thôn Quyết Thắng 1 cũng như nhiều hộ dân khác ở xã Xuân Bái, huyện Thọ Xuân lâu nay dùng nước giếng khoan để sinh hoạt. Tuy nhiên, vài năm gần đây, nước từ giếng khoan cũng có mùi hôi tanh rất khó chịu.

Để khắc phục tình trạng trên, gia đình ông Lâm cùng nhiều hộ dân khác lắp đặt thiết bị RO khử khuẩn, hoặc khoan giếng ở độ sâu trên 40m nhưng tất cả các dụng cụ sinh hoạt khi dùng để sử dụng nguồn nước này đều bám cặn, nhanh hỏng.

Tại gia đình bà Lê Thị Hoa ở xã Thọ Lâm (huyện Thọ Xuân), lấy nước từ giếng khoan sâu đến gần 60m, tuy nhiên nguồn nước lại không được như ý bởi nước bị đục và có mùi tanh.

Bà Hoa cho biết, đã phải đầu tư tới gần 30 triệu đồng cho việc khoan giếng nhưng vẫn phải chấp nhận sử dụng nước ô nhiễm.

Thực trạng trên xảy ra ở hầu hết các hộ dân trong các xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân. Đặc biệt, các xã dọc sông Chu như Xuân Bái, Thọ Hải, Xuân Hòa, Phú Xuân, Xuân Thiên, Thọ Diên, Thọ Xương…

Nguồn nước ngầm không chỉ bị ô nhiễm mà còn bị cạn kiệt, mất nước cục bộ khiến việc sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn. Theo người dân địa phương, những năm gần đây, khi nước sông Chu lên cao thì giếng đào và giếng khoan đầy nước, còn khi mực nước sông xuống thấp thì nước lại tụt, hoặc thậm chí cạn trơ đáy.

Ông Lê Chí Thế, Chủ tịch UBND xã Thọ Lâm cho biết, nước sạch hiện là nhu cầu cấp thiết với người dân xã Thọ Lâm. Hiện nhiều hộ dân phải sử dụng nguồn nước không bảo đảm, đặc biệt là 500 hộ dọc tuyến quốc lộ 47C. Xã cũng phấn đấu trong năm 2023 tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch đạt 90% trở lên.

“Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi cũng đã đề nghị với nhà máy nước sạch Lam Sơn - Sao Vàng có cơ chế hỗ trợ cho người dân giảm bớt chi phí lắp đặt, đồng thời đề nghị Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ vay vốn trong việc lắp đặt ban đầu”, ông Thế cho biết thêm.

Bà Lê Thị Hoa (xã Thọ Lâm) dùng nước giếng khoan ở độ sâu hàng chục mét nhưng vẫn bị ô nhiễm.

Người dân sử dụng nước ô nhiễm nghiêm trọng

Trước thực trạng trên, UBND huyện Thọ Xuân đã mời Trung tâm Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn (Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa) tiến hành lấy ngẫu nhiên và phân tích 36 mẫu nước (24 mẫu nước giếng khoan, 12 mẫu nước qua hệ thống máy lọc RO) đại diện trên địa bàn 12 xã của huyện Thọ Xuân.

Qua phân tích cho thấy cả 36 mẫu đều không đạt tiêu chuẩn nước sạch để sử dụng. Nhiều mẫu nước có các chỉ tiêu Mangan, Nitrit, Amoni, Ecoli, Coliform quá cao với quy chuẩn. Đặc biệt có 35/36 mẫu có chỉ tiêu Coliform vượt giới hạn cho phép rất nhiều lần như hộ bà Lê Thị Bảy - thôn 6, xã Bắc Lương chỉ tiêu Coliform gấp 11.667 lần giới hạn cho phép.

Từ kết quả phân tích trên, Trung tâm nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn khuyến cáo người dân nếu vẫn sử dụng về lâu dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.

Trung tâm này cũng đề nghị UBND huyện Thọ Xuân chỉ đạo UBND các xã tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho nhân dân đấu nối sử dụng nguồn nước sạch từ Nhà máy cấp nước tập trung, thay thế các nguồn nước giếng nhằm bảo đảm sức khỏe, giảm thiểu các bệnh tật liên quan đến việc sử dụng nước chưa đạt quy chuẩn.

Ông Lý Đình Sĩ, Phó Chủ tịch UBND huyện Thọ Xuân cho biết, huyện đã giao chỉ tiêu cho các xã, thị trấn về việc phát triển mạng lưới nước sạch đến các hộ dân. Bên cạnh đó, cũng hỗ trợ, đồng hành cùng nhà máy nước sạch Lam Sơn - Sao Vàng triển khai thi công tuyến ống chính cung cấp nước sạch cho các xã phía Nam sông Chu. Đồng thời mở rộng mạng lưới tuyến ống cung cấp nước sạch cho 26 xã, thị trấn trên địa bàn của huyện.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND huyện Thọ Xuân, để kích cầu người dân sử dụng nước sạch, nhà máy nước sạch Lam Sơn - Sao Vàng có cơ chế chỉ thu 3,5 triệu đồng/hộ để kéo đường ống nước đến đồng hồ (thấp hơn bình quân cả tỉnh là 1,5 triệu đồng/hộ); giảm giá nước tiêu thụ, từ 9.900 đồng/m3 xuống còn 6.600 đồng/m3 và thống nhất thu một mức giá chung. Tuy nhiên, đến nay cũng mới có 6.500 hộ dân sử dụng nước sạch từ nhà máy này.