Trao “cần câu” kèm hướng dẫn sử dụng
Thầy Cao Hồng Thanh, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Nậm Pì (huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu) chia sẻ: “Để thực hiện việc giảm nghèo bền vững là một quá trình bền bỉ và lâu dài, thì vấn đề then chốt là giúp dân thoát nghèo về tri thức. Khi đó, họ mới có khả năng tiếp cận các nguồn tri thức, kiến thức và chỉ ra con đường làm giàu hợp lý”.
Có tri thức, người dân mới rộng mở hơn, đi xa hơn và giúp họ hiểu được các hủ tục lạc hậu hiện còn tồn tại sẽ là vật cản, bó buộc nếp nghĩ, cách làm cho tụt hậu hơn với mọi người xung quanh. Bên cạnh việc cung cấp cho đồng bào “cái cần câu”, cần có người hướng dẫn cách thức thực hiện, tránh đánh trống bỏ dùi, bởi nhiều bà con hiện đang có suy nghĩ là dễ ăn thì làm, khó làm thì bỏ. Họ chỉ nhìn thấy trước mắt, ngày hôm nay mà không cần biết ngày mai.
 |
| Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Nậm Pì tăng gia trồng rau để bổ sung thêm thực phẩm. Ảnh: Thuận Thiên. |
Nậm Pì là xã đặc biệt khó khăn của huyện Nậm Nhùn, được tách ra từ xã Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ. Với xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp, địa bàn dân cư rải rác, là địa bàn sinh sống chủ yếu của đồng bào Mông và Mảng. Trình độ dân trí còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo khá cao so với các xã trong huyện. Hiện trên địa bàn có 622 hộ thì có 391 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ là 62,7% và 60 hộ cận nghèo.
Ban giám hiệu Trường PTDTBT THCS Nậm Pì luôn xác định, học sinh cấp THCS hiện tại sẽ là những người đi đầu trong đổi mới tư duy và cách làm. Chính vì vậy, bên cạnh truyền đạt tri thức cho học sinh, nhà trường cũng định hướng cho các em về lựa chọn nghề nghiệp, hướng dẫn các em cách lao động sản xuất để phục vụ cho bản thân và gia đình sau này.
Học sinh THCS, đa phần trở thành lực lượng lao động chính trong nhà. Giáo viên thường vất vả trong việc vận động trò ở lại lớp, nói không với các hủ tục lạc hậu. Nhà trường đã tuyên truyền sâu rộng tới các bậc phụ huynh về công tác giáo dục. Chỉ ra hậu quả của việc các gia đình cho con em nghỉ học. Cùng với đó, tổ chức nhiều hoạt động có tính tập thể, văn hóa văn nghệ, thể dục, thể thao…
Nhà trường cũng thường xuyên tổ chức giao lưu với các trường bạn. Các hoạt động thi gói bánh giầy, cỗ Tết, cỗ Trung thu,… Qua đó, tạo cho các em sự nhanh nhẹn, linh hoạt, tính quyết đoán, tự tin và tinh thần tập thể. Đồng thời, nhà trường tổ chức trồng rau, chăn nuôi cho các em học sinh theo từng lớp, theo kế hoạch của Liên đội. Nhờ đó, vừa tạo nguồn kinh phí để các lớp, liên đội tổ chức các hoạt động, vừa giúp học sinh thi đua lẫn nhau, rèn luyện được các kỹ năng lao động, vừa rèn luyện sức khỏe.
Gần 10 năm gắn với Trường PTDTBT THCS Nậm Pì và người dân nơi đây, thầy Cao Hồng Thanh nhận xét: “Mặc dù chưa có những thay đổi rõ nét hay phát triển mạnh về kinh tế nhưng điều đáng mừng là nhận thức của người dân đã có sự thay đổi. Phụ huynh như quan tâm hơn tới cách ăn mặc, sinh hoạt của con em khi tới trường. Thay vì đón con về nhà chơi vào các ngày cuối tuần, thì nay đã có một số ít phụ huynh đến thăm con tại nhà trường…”.
Trong các năm gần đây, số học sinh đi học bậc THPT, Trung cấp – Cao đẳng nghề của Nậm Pì đã tăng cao. Nhiều em đã đăng ký và đi làm ở các khu Công nghiệp tại tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang… Hiện, có 2 học sinh cũ của nhà trường đang theo học tại trường Đại học Sư phạm. Đây sẽ là những nhân lực địa phương góp sức cho sự nghiệp giáo dục của Nậm Pì trong tương lai.
Cần nhiều nguồn lực hơn nữa
CLB Bạn thương nhau (Đà Nẵng) đã chọn vùng núi cao Nam Trà My (Quảng Nam) để triển khai nhiều dự án thiện nguyện như xóa trường tạm ở các điểm lẻ đặc biệt khó khăn, hỗ trợ cho học sinh mồ côi đi học…
Anh Nguyễn Bình Nam – chủ nhiệm CLB cho biết: “CLB có nhiều hoạt động ở một số tỉnh như Kon Tum, Quảng Ngãi, Quảng Trị. Nhưng so ra thì Nam Trà My vẫn là vùng đất nhiều khó khăn nhất, đây là một trong 62 huyện nghèo nhất cả nước. Đặc biệt, cơ sở hạ tầng giao thông còn nhiều hạn chế, dẫn đến những dịch vụ về y tế, giáo dục, giao thương… còn nhiều khoảng cách với dưới xuôi”.
CLB Bạn Thương Nhau thành lập vào năm 2010, ban đầu cũng chỉ hoạt động hỗ trợ, tặng quà cho các địa chỉ khó khăn quanh TP Đà Nẵng, sau đó mở rộng ra các hoạt động đi thăm và tặng quà cho bà con và trẻ em khó khăn ở những vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên năm 2012, sau một chuyến đi tặng quà cho học sinh tại Nam Trà My, CLB đã chuyển hướng hoạt động.
Anh Nguyễn Bình Nam nhớ lại: “Hình ảnh lớp học tạm bợ, mái tôn gỉ sét dột nát, nền đất đỏ mưa xuống bùn sình nhão nhoẹt, vách gỗ thì hở gió lùa… đã gây ấn tượng mạnh với chúng tôi. Cô giáo kể, mưa xuống mái tôn thì ồn ào dạy chẳng nghe được, mùa hè thì nóng, mùa đông thì lạnh cắt da…”.
 |
Điểm trường Tắk Rối (Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập, Nam Trà My, Quảng Nam) được xây dựng từ nguồn xã hội hóa, trong đó có sự vận động của CLB Bạn thương nhau. |
Trở về thành phố, các thành viên của CLB có ngồi lại bàn, làm thế nào để xây một phòng học kiên cố thay cho lớp học tạm bợ đó. Điểm trường Nước Ui – xã Trà Mai, Nam Trà My là điểm trường đầu tiên được CLB Bạn thương nhau kêu gọi kinh phí xây dựng và khánh thành 8/6/2013.
Cứ 2-3 năm, CLB Bạn thương nhau lại quay lại thăm và hỗ trợ thầy cô và các em như: Tủ sách vùng cao, Bữa cơm miền núi, Mang Tết lên núi, Sữa vùng cao… Điểm trường này giờ rất khang trang, có sân chơi, mái hiên và khu nhà ăn rất đẹp. Điểm trường cũng được sử dụng cho các hoạt động cộng đồng của người dân vùng Nước Ui.
Cho đến nay, đã 16 điểm trường được kiên cố hóa từ nguồn hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân thông qua CLB Bạn thương nhau. “Chúng tôi chuyển hẳn sang công việc kêu gọi xây trường ở những vùng núi khó khăn, bởi chúng tôi nghĩ: chỉ có giáo dục, chỉ có con chữ mới giúp cho các em, bà con lâu bền nhất, chính các bạn nhỏ sẽ là người thay đổi vùng đất khó khăn đó ngày một vươn lên”, anh Nguyễn Bình Nam cho hay.
Sau hơn 10 năm kể từ lần đầu tiên đến với Nam Trà My, vùng đất này đã có rất nhiều thay đổi, cuộc sống người dân đã dần khởi sắc hơn. Tuy nhiên, cần phải có nhiều nguồn lực hơn nữa, để phát triển kinh tế - xã hội và các ngành khác.
