Dùng chữ để nuôi tằm
Nếu có dịp ngược ngàn lên Cao Bằng và ghé thăm bản Khuổi Bốc, xã Bảo Lạc, nhiều người sẽ thấm thía về sự khắc nghiệt của thiên nhiên tại mảnh đất vùng cao này vì đường xá trắc trở, đá nhiều hơn đất, cuộc sống của người dân nơi đây chỉ là những chuỗi ngày quẩn quanh nơi nương ngô cằn cỗi, phó mặc số phận cho ông trời.
Giữa vô vàn những khó khăn ấy, lại có một chàng trai bắt đầu hành trình vực dậy ý chí thoát nghèo của cả một cộng đồng, đó là anh Lầu A Vàng, sinh năm 1994.
Là một trong số ít thanh niên kiên trì theo học hết chương trình THPT cùng với sự gương mẫu, nhiệt huyết, anh Vàng được tin tưởng và giữ chức vụ Trưởng Ban Công tác Mặt trận xóm, Bí thư chi Đoàn thôn Khuổi Bốc, xã Bảo Lạc.
Hơn ai hết, Anh Vàng hiểu rõ về những khó khăn tại mảnh đất quê hương, dù đã nỗ lực hoàn thành mọi nhiệm vụ trong công tác đoàn thể nhưng đời sống vật chất, điều kiện kinh tế của người dân vẫn "giậm chân tại chỗ". Cái nghèo ở nơi đây không chỉ là nghèo về kinh tế, mà còn là về nhận thức, trở thành rào cản vô hình cản bước mọi cơ hội vươn lên.
Dù nhiều năm nay, nhà nước tạo điều kiện cho trẻ em được đến trường song vì kinh tế quá khó khăn, nhiều thanh thiếu niên bỏ dở việc học giữa chừng đi tứ xứ để kiếm việc làm, hoặc chấp nhận lập gia đình sớm để có thêm người về làm nương rẫy.
Cứ thế, cơ hội được tiếp cận tri thức, được phát triển lần lượt khép lại để cho cái nghèo tiếp tục đeo bám dai dẳng trong từng bữa ăn, giấc ngủ của bà con Khuổi Bốc.
Dẫu vậy, người dân nơi đây cũng chưa từng từ bỏ việc tìm ra lối thoát. Nhiều năm về trước, qua những buổi sáng họp chợ phiên, biết được mô hình nuôi tằm đang được nhiều người phát triển hiệu quả, bà con truyền tai nhau và thử nuôi tằm. Nhưng vì thiếu kinh nghiệm, kỹ thuật bài bản khiến cho lứa tằm đầu tiên chết hàng loạt, người dân chán nản, chặt sạch hết những gốc dâu mơn mởn trên nương rẫy.
Trong lúc niềm tin của bà con vụt tắt, anh cán bộ Lầu A Vàng biết mình không thể đứng yên. Ngay trong tháng đó, anh đi đến từng hộ gia đình ở xã bên cạnh, học hỏi những kinh nghiệm quý giá, anh còn tham gia chuyến đi tập huấn về khuyến nông ở huyện để học hỏi toàn diện. Qua chuyến đi ấy, anh ghi chép tỉ mỉ từng quy trình chọn giống, phòng chữa bệnh, chăm sóc tằm từ lúc bắt đầu đến lúc lên kén, nhả tơ.
Nhưng mang kiến thức về Khuổi Bốc lại là một bài toán khó vì phần lớn người dân không biết đọc, biết viết. Bước đi đầu tiên trong hành trình xóa đói, xóa nghèo ở bản Khuổi Bốc của anh Vàng chính là phải xóa mù chữ cho dân trong bản.
Không ngủ quên trên “tơ vàng”
Anh Vàng không quản ngày đêm, dắt chiếc xe máy cũ đi hết khắp con đường heo hút, lặn lội đến từng ngôi nhà trong bản. Song song với việc động viên, dạy người dân cầm bút, viết chữ, anh còn phiên dịch những thuật ngữ phức tạp sang tiếng Mông, giải thích sao cho dễ nhớ, dễ làm.
Thấy sức mình chưa đủ, anh vận động đoàn viên thanh niên vừa học hỏi kiến thức, vừa giúp đỡ các hộ gia đình thiếu nhân lực thu hoạch lá dâu tằm, không khí lao động trên quê hương Khuổi Bốc trở nên sôi nổi, đoàn kết hơn bao giờ hết.
Anh Vàng chia sẻ: “Giống tằm có giờ giấc sinh hoạt đặc thù, nhiều lúc ngủ li bì, nhưng đến khi sinh trưởng, tằm dậy ăn liền 5 ngày năm đêm, phải cho tằm ăn liên tục, nếu không kịp thì chất lượng kén sẽ không đồng đều, năng suất thấp. Khi vào mùa mưa, nếu cho tằm ăn nhiều lá ướt, không che chắn kín gió là công cốc”.
Nhờ sự hỗ trợ của anh cán bộ trẻ tuổi và đoàn viên thanh niên, người dân Khuổi Bốc đã tin tưởng và theo đuổi mô hình trồng dâu nuôi tằm bằng những kỹ thuật, kiến thức mới. Từ đây, những nong tằm vàng óng, những kén tơ trắng muốt đầu tiên được xuất bán đã mang niềm hy vọng lan khắp từng nếp nhà nơi đây.
Đến nay, các hộ gia đình học tập và phát triển mô hình kinh tế trồng dâu nuôi tằm đều có nguồn thu ổn định. Diện tích trồng dâu tùy vào quỹ đất sẵn có của từng hộ, có nhà 1ha, có nhà mở rộng đến 5ha. Trung bình một năm, bà con làm hai vụ, mỗi vụ nuôi năm đợt, nếu làm với quy mô lớn, mỗi đợt có thể thu về khoảng 20-30 triệu đồng, hộ phát triển nhất nhờ theo đuổi mô hình này trung bình mỗi năm thu về gần 100 triệu đồng.
Sau hai năm thực hiện mô hình nuôi tằm với kỹ thuật mới, cuộc sống của bà con đã cải thiện hơn, có thể sửa sang lại nhà cửa, con em trong thôn cũng không còn bỏ học nhiều, thanh niên cũng ở lại để làm kinh tế, bộ mặt của thôn Khuổi Bốc ngày càng khởi sắc.
Anh Lầu A Vàng cũng đang theo đuổi mô hình trồng ớt với quy mô lớn, ngoài giờ làm các công việc trong thôn và hỗ trợ bà con, anh tranh thủ cùng vợ thử nghiệm gieo trồng giống ớt thóc. Sau hai năm miệt mài, anh đã mở rộng được 1ha với khoảng 1.000 cây ớt cho năng suất cao. Khi ớt vào mùa, anh có thể thu 2 đợt và tạo thêm công việc thời vụ cho 8-10 người dân địa phương. Với anh, đây vừa là mô hình kinh tế gia đình, vừa là cơ hội để mở ra một hướng đi mới cho người dân địa phương, nhất là những thanh niên muốn thử sức khởi nghiệp nhưng chưa có kinh nghiệm.
