Tăng tốc độ học, mở rộng cách hiểu
Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào giáo dục không còn là điều xa lạ, đặc biệt ở bậc Trung học phổ thông (THPT). Nhiều học sinh hiện nay coi AI là một phần thiết yếu trong quá trình học tập, tận dụng công nghệ để tiếp cận kiến thức một cách nhanh chóng, hiệu quả và linh hoạt hơn bao giờ hết.
Các công cụ như ChatGPT giúp học sinh giải thích khái niệm, tạo dàn ý cho bài văn, phân tích bài thơ hoặc luyện phản biện tiếng Anh. Grammarly hỗ trợ sửa lỗi ngữ pháp, cải thiện cách diễn đạt. Trong khi đó, Google Lens, Socratic giúp học sinh tra cứu thông tin hoặc giải bài tập bằng hình ảnh một cách trực quan.
Em Hồ Ngọc Anh, học sinh Trường THPT Lý Nhân Tông (Tân Minh, Ninh Bình), chia sẻ:
“Trước đây, khi làm bài tập tiếng Anh, em phải tra từ điển từng từ rất mất thời gian. Giờ với Grammarly và ChatGPT, em có thể hiểu rõ lỗi sai và chỉnh sửa hiệu quả hơn. Nhưng quan trọng là em vẫn viết lại theo phong cách riêng, không sao chép nguyên bản.”
Không dừng lại ở việc tìm lời giải, học sinh còn sử dụng AI để tự thiết kế lộ trình ôn tập, tạo flashcard, luyện thi trắc nghiệm hoặc đặt câu hỏi trực tiếp cho các nền tảng học thông minh. Điều này không chỉ giúp học sinh học “nhanh” hơn mà còn học “sâu” hơn nhờ việc tự kiểm tra và đánh giá kiến thức thường xuyên.
Cô Nguyễn Thị Tài Linh, giáo viên môn Tiếng Anh tại Trường THPT Mỹ Tho (Phong Doanh, Ninh Bình), cho rằng AI là cơ hội mở rộng năng lực tư duy của học sinh nếu được sử dụng đúng cách:
“AI giúp các em phát triển kỹ năng viết và phản biện rất tốt. Tôi hướng dẫn học sinh dùng AI như một tài liệu tham khảo, sau đó phân tích và điều chỉnh để thể hiện quan điểm cá nhân. Chính quá trình phản biện lại AI khiến các em hiểu sâu và sáng tạo hơn.”
Đặc biệt, với học sinh ở vùng nông thôn – nơi điều kiện học thêm và tài liệu học còn hạn chế – AI mở ra một kho tri thức rộng lớn, dễ tiếp cận, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa các khu vực.
Giúp học sinh làm chủ AI
Cùng với những lợi ích rõ rệt, một số ý kiến vẫn lo ngại về việc học sinh lạm dụng AI, dẫn đến nguy cơ sao chép máy móc, lệ thuộc công nghệ và thụ động trong tư duy. Tuy nhiên, chính học sinh ngày nay cũng đã có cái nhìn chín chắn hơn về vấn đề này.
Em Đinh Hà My, học sinh Trường THPT Tống Văn Trân (Ý Yên, Ninh Bình), bày tỏ:
“Em thấy AI giúp tiết kiệm thời gian và tra cứu tiện lợi, nhưng nếu dùng nhiều quá sẽ dễ bị ỷ lại. Em thường chỉ dùng AI để tham khảo, còn phần lớn vẫn tự làm và kiểm tra lại để hiểu sâu hơn.”
Theo cô Nguyễn Thị Thơ, giáo viên môn Hóa học tại Trường THPT Lý Nhân Tông (Minh Tân, Ninh Bình), việc cấm đoán học sinh sử dụng AI là không hợp lý. Thay vào đó, nhà trường và giáo viên cần đóng vai trò định hướng, hướng dẫn cách sử dụng có trách nhiệm và hiệu quả:
“AI không phải là thứ làm thay, mà là công cụ để học nhanh và hiểu sâu hơn. Khi học sinh biết đặt câu hỏi đúng, biết phân tích phản hồi từ AI, các em sẽ học cách tư duy độc lập và phản biện logic.”
Thầy Bùi Như Toán, Hiệu trưởng Trường THPT Lý Nhân Tông, cũng nhìn nhận AI là một xu hướng tất yếu, đồng thời là cơ hội để giáo dục đổi mới:
“Chúng tôi không cấm, mà giáo dục học sinh cách sử dụng AI có trách nhiệm – trung thực trong học tập, chủ động trong tư duy. Sắp tới, nhà trường sẽ tổ chức các buổi ngoại khóa chuyên đề về AI để giúp các em nhận thức đúng vai trò của công nghệ trong học tập.”
Thực tế, một số trường THPT tại Ninh Bình đã đưa nội dung kỹ năng số và an toàn công nghệ vào các tiết sinh hoạt. Các tiết học này giúp học sinh phân biệt thông tin thật – giả, đặt câu hỏi hiệu quả, và tự đánh giá chất lượng phản hồi từ các công cụ AI.
Gia đình cũng là một “lá chắn mềm” quan trọng. Phụ huynh nên đồng hành cùng con trong việc học, thay vì để mặc con “tra Google, hỏi AI”. Việc gợi mở câu hỏi, khuyến khích con trình bày lại nội dung theo cách hiểu của mình sẽ giúp trẻ học tập chủ động và tiếp thu kiến thức một cách chắc chắn hơn.
AI không chỉ thay đổi cách học của học sinh mà còn buộc đội ngũ giáo viên phải liên tục cập nhật, đổi mới phương pháp giảng dạy. Từ việc sử dụng AI để thiết kế bài giảng sinh động hơn, đến việc phát triển các hình thức đánh giá tư duy sáng tạo, giáo viên đang từng bước thích nghi với môi trường học tập mới.
AI không thay thế được vai trò của người thầy, nhưng có thể trở thành công cụ hỗ trợ mạnh mẽ để người thầy nâng cao chất lượng giáo dục, khơi gợi tư duy, cảm hứng và kỹ năng học tập cho học sinh.
Trí tuệ nhân tạo, nếu được sử dụng đúng, không chỉ giúp học sinh học tốt hơn mà còn góp phần hình thành tư duy phản biện, đạo đức học tập và kỹ năng tự học. AI không làm thay, nhưng có thể giúp học sinh đi xa hơn trên con đường tri thức, với sự đồng hành của giáo viên, gia đình và chính bản thân các em.
