Với giá bất động sản vô cùng đắt đỏ, Israel hiện ở tuyến đầu của một phong trào toàn cầu, trong việc xây các nghĩa trang cao tầng.
Đi lên cao vì cạn quỹ đất
"Trào lưu mới này có cái gốc từ thực tế thiếu đất. - Tuvia Sagiv, kiến trúc sư chuyên thiết kế công trình mai táng dành cho khu đông dân, cho biết – Thật không hợp lý chút nào khi chúng ta sống trên đầu người khác trong các tòa chung cư, để rồi khi chết đi lại được ở biệt thự. Nếu chúng ta đã đồng ý với việc sống trên đầu người khác, chúng ta cũng có thể chết trên đầu người khác”.
Nghĩa trang Yarkon nằm ở ngoại ô Tel Aviv hiện là dự án điểm của Sagiv. Là nghĩa trang chính của khu vực Tel Aviv, nơi này đang có 110.00 ngôi mộ và quỹ đất phục vụ hoạt động mai táng truyền thống đã gần cạn kiệt.
Nhưng nhờ 30 tòa “chung cư của người chết” đã được lên kế hoạch xây dựng, Sagiv tin rằng nghĩa trang có thể chứa được thêm 250.000 ngôi mộ nữa mà không làm tăng quỹ đất. Việc này sẽ giúp chính quyền không phải lo về việc tìm đất chôn người chết trong vòng 25 năm nữa.
"Phải mất một thời gian để người ta làm quen. - Ông thừa nhận khi đứng trên phần mái của tòa nhà đầu tiên mới hoàn tất việc dựng, với chiều cao 22 mét – Nhưng đây là giải pháp có lý nhất”.
Đủ kiểu nghĩa trang cao tầng
Các nghĩa trang quá tải đã mang tới thách thức lớn cho cả thế giới, đặc biệt là tại các thành phố với tín ngưỡng chủ đạo cấm hoạt động hỏa táng. Thực tế rằng đất đai có hạn, trong khi mỗi ngày lại có thêm người chết, đã mang tới nhiều giải pháp xử lý đầy sáng tạo.
Nghĩa trang cao nhất thế giới hiện nay là tòa nhà Memorial Necropole Ecumenica cao 32 tầng, nằm ở Santos, Brazil. Tại Tokyo, Kouanji là một ngôi chùa Phật giáo cao 6 tầng, chứa nhiều di cốt của người đã khuất. Khách viếng chùa có thể dùng thẻ công nghệ cao để ra lệnh cho máy móc đưa di cốt của người thân tới cho họ.
Các phiên bản khác nhau của những nghĩa địa cao tầng này đã tồn tại dưới nhiều hình dạng khác nhau, như Ngọn núi của người chết ở Ai Cập và tại Nghĩa trang Pok Fu Lam ở Hong Kong.
Trong tương lai, các nghĩa trang sẽ giống như dự án tham vọng của nhà thiết kế Na Uy Martin McSherry. Ông muốn xây một tòa cao ốc trông giống như một tổ ong khổng lồ và dùng nó làm nơi mai táng người đã khuất.
Các kế hoạch xây nghĩa trang cao tầng khác cũng đã được đệ trình ở Paris (Pháp) và Mumbai (Ấn Độ). Ở Mexico, một dự án lớn cũng vừa được đề xuất là công trình Tháp của người chết. Công trình này sẽ gồm một tòa tháp thẳng đứng và một tổ hợp ngầm nằm sâu tới 250 mét so với bề mặt.
Nhưng chỉ có ở Israel, hiện tượng này mới trở thành một phần trong một kế hoạch chủ đạo do chính quyền ủng hộ. Chính quyền hiện không còn cấp các chỗ mai táng thông thường cho gia đình có người mới chết nữa.
Thay vì thế, họ được lựa chọn 1 trong 3 giải pháp. Đầu tiên là việc người đã khuất sẽ được an nghỉ trên một ngôi mộ khác. Giữa 2 mộ được phân chia bởi một tấm bê tông và 2 mộ sẽ dùng chung 1 bia mộ.
Đây là lựa chọn ưa thích của các cặp vợ chồng già và thậm chí là cả đại gia đình. Hiện nay mỗi cái huyệt mới đào ở Israel đều phải đảm bảo có thể chứa được 2 quan tài bên trong.
Giải pháp thứ hai là đưa người đã khuất vào các ô chứa đặt trên các bức tường mai táng lớn, giống như những ô chứa trong nhà xác vậy. Sự khác biệt là tại mỗi ô chứa có 1 bia mộ.
Giải pháp thứ ba và mang tính cách mạng nhất là mai táng người đã khuất trong một tòa nhà, với mỗi tầng giống như một nghĩa trang truyền thống, chỉ có điều là không thể nhìn thấy trời xanh ở trên cao.
“Đất đai chỉ để phục vụ người sống”
Được biết để phương thức mai táng mới được chấp nhận ở Israel, người ta đã phải nhờ tới sự hậu thuẫn từ các giáo sĩ phụ trách hoạt động mai táng.
Những người ủng hộ nói rằng hệ thống mai táng mới thân thiện với môi trường, dễ sử dụng, mang tính bền vững và giúp thân nhân của người đã khuất tiện thăm viếng hơn.
Nhưng cũng có người lo ngại rằng việc không mai táng người đã khuất theo như truyền thống là hành vi không đúng mực.
Shmuel Slavin - Cựu quan chức Bộ Tài chính Israel, người đã viết một báo cáo về cuộc khủng hoảng đất của người chết ở nước này -nói rằng công nghệ mới sẽ cho phép việc xây dựng thêm nhiều địa điểm mai táng mới tại các nghĩa trang đã quá tải.
Tuy nhiên ông chỉ ra rằng nhiều người sẽ không muốn để thân nhân an nghỉ theo cách đó. “Người ta không muốn nói về các nghĩa trang mới. – Ông đánh giá – Ở đây yếu tố truyền thống có ảnh hưởng lớn. Người dân muốn được mai táng như cha mẹ họ vậy”.
Giới chức Israel cho biết những người muốn được mai táng như truyền thống vẫn có lựa chọn này. Họ chỉ phải lái xe xa hơn một chút và phải trả tiền mua đất. Tuy nhiên ngày càng nhiều người Israel hiểu rằng sự thay đổi lớn lao trong hoạt động mai táng là điều khó tránh khỏi.
"Chúng ta đều thích mai táng người chết ở ngoài đồng và việc này diễn ra quá lâu bởi nó vốn không ảnh hưởng gì tới cuộc sống của chúng ta. Vì thế nếu không còn đất để xây nhà ở Jerusalem nữa, tôi sẽ chọn việc mai táng người chết theo hình thức xếp lên nhau. - Chananya Shahor, Giám đốc Hội Mai táng Jerusalem nói – Thượng đế ban đất đai để chúng ta sinh sống, chứ không phải để phục vụ cái chết”.
