Ít cơ hội việc làm bền vững
Số lượng và tỷ lệ thanh niên có kỹ năng thấp theo tình trạng hoạt động kinh tế, năm 2017 là trên 53% người từ 15 – 25 tuổi và 70% người từ 16 – 30 tuổi. Tỷ lệ này rất cao ở một số vùng như Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Tây Bắc… Hạn chế về trình độ học vấn là rào cản lớn nhất để thanh niên có thể tham gia vào các chương trình đào tạo nghề chính quy bậc trung và bậc cao. Gần 30% thanh niên khó tiếp cận với cấp trình độ này do chưa đáp ứng được yêu cầu đầu vào về trình độ học vấn để tham gia tuyển sinh.
Ông Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho biết: Mặc dù tăng trưởng kinh tế trong những năm qua là khá cao, tuy nhiên cơ hội việc làm cho thanh niên vẫn còn nhiều khó khăn. Đặc biệt là việc làm có chất lượng và một trong những nguyên nhân quan trọng là thanh niên chưa đáp ứng được yêu cầu về kỹ năng nghề của thị trường lao động.
Hiện, có khoảng một nửa số thanh niên có kỹ năng thấp không đi học và đang tham gia vào thị trường lao động, thiếu sự chuẩn bị về kỹ năng nghề nghiệp. Như vậy, số lao động này khó có thể có được việc làm tốt. Có thể nhận ra, đang còn những khoảng trống lớn giữa yêu cầu của người tuyển dụng lao động và khả năng đáp ứng của người lao động, trong đó đặc biệt là lao động thanh niên.
Thực tế cho thấy, có nhiều thanh niên không học nghề do nhiều hoàn cảnh khác nhau, tỷ lệ ngừng học của thanh nhiên độ tuổi 16 – 19 là rất cao. Mặc dù chính phủ đã có khá nhiều chính sách hỗ trợ cho nhóm đối tượng yếu thế, trong đó có thanh niên ngừng học tham gia đào tạo nghề, nhưng tình trạng thiếu kỹ năng nghề vẫn còn khá phổ biến ở nhóm đối tượng này. Trong khi đó, các doanh nghiệp vẫn rất khó khăn trong tuyển dụng lao động có tay nghề phù hợp với công việc.
Khuyến nghị hợp tác
Một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao kỹ năng nghề nghiệp cho thanh niên là sự tham gia của doanh nghiệp vào đào tạo nghề. Tuy nhiên, theo các kết quả khảo sát, hiện nay nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự chủ động tham gia hợp tác với cơ sở đào tạo; thiếu thông tin về cơ chế, chính sách, cơ chế lợi ích khi tham gia đào tạo nghề. Ở chiều ngược lại các cơ sở đào tạo nghề vẫn còn thụ động trong thiết lập quan hệ hợp tác với doanh nghiệp.
Khuyến nghị về giải pháp, TS Chu Thị Lan – Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho rằng: Nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu thị trường, giải quyết thách thức việc làm cho thanh niên bỏ học, kỹ năng thấp. Cần phải đào tạo bổ sung, vì qua trường lớp các em chỉ nắm được những kiến thức cơ bản chứ chưa thể làm việc thành thạo. Ngoài các kỹ năng phù hợp với thiết bị công nghệ của doanh nghiệp, cần đào tạo bổ sung các kỹ năng mềm như: Giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý thời gian…
