Giáo dục Điện Biên vững bước từ gian khó

Hành trình từ gian khó đến thành tựu toàn diện

So với nhiều địa phương khác, giáo dục Điện Biên được đặt nền móng khá muộn. Sau năm 1945, hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, công tác xoá mù chữ được triển khai rộng khắp. Tuy nhiên, phải đến sau khi Điện Biên được giải phóng (1954), cùng công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa, nền giáo dục của tỉnh mới dần hình thành. Những năm đầu, hình ảnh các chiến sĩ Điện Biên Phủ biết chữ ở lại địa phương, tình nguyện đến từng bản làng dạy chữ cho dân đã trở thành dấu ấn sâu đậm.

Khi Ty Giáo dục Lai Châu (nay là Sở GD&ĐT Điện Biên) được thành lập năm 1963, điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên vô cùng thiếu thốn. Thầy và trò vừa dạy, vừa tham gia chiến đấu chống chiến tranh phá hoại miền Bắc. Sau thống nhất đất nước, đặc biệt từ năm 2004 khi tỉnh được chia tách, Điện Biên đối diện nhiều thách thức: tỷ lệ huy động học sinh thấp, đội ngũ giáo viên thiếu và chưa đồng bộ, cơ sở vật chất lạc hậu.

Với phương châm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, tỉnh đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế đặc thù, xây dựng chiến lược phát triển giáo dục qua từng giai đoạn. Kết quả, đến nay mạng lưới trường lớp phủ kín 100% xã, bản; toàn tỉnh có 484 trường/trung tâm với hơn 211.000 học sinh, sinh viên. Các cấp học mầm non, tiểu học, THCS, THPT và giáo dục thường xuyên đều duy trì tỷ lệ huy động học sinh trong độ tuổi đạt và vượt kế hoạch. Năm học 2024-2025, tỷ lệ huy động trẻ 3-5 tuổi đạt gần 100%; học sinh 6-10 tuổi đi học tiểu học đạt 99,91%; học sinh 15-18 tuổi học THPT và tương đương đạt hơn 80%.

Chất lượng giáo dục từng bước nâng cao. Giáo dục mầm non triển khai 100% chương trình 2 buổi/ngày; giáo dục tiểu học, THCS, THPT thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018, chú trọng tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số, đẩy mạnh giáo dục STEM, ứng dụng công nghệ thông tin.

Thành tích bồi dưỡng học sinh giỏi là điểm sáng: Năm học 2024-2025, tỉnh đoạt 22 giải quốc gia, trong đó có 1 giải Nhất; các cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh và quốc gia đạt nhiều giải cao. Tỷ lệ tốt nghiệp THPT theo Chương trình GDPT 2018 đạt 99,82%. Công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ duy trì vững chắc, toàn tỉnh đạt chuẩn phổ cập tiểu học và THCS mức độ 3; xoá mù chữ mức độ 2, vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh sớm 1 năm. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên được chuẩn hóa, hơn 9.700 đảng viên công tác trong ngành, không còn cơ sở giáo dục “trắng” đảng viên.

Nâng tầm giáo dục vùng biên và hội nhập

Điện Biên đã xây dựng hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, trường chuyên, bảo đảm cơ hội học tập cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa. Công tác xã hội hóa giáo dục đạt kết quả tích cực: Năm học 2024-2025, ngành huy động được hơn 139,7 tỷ đồng từ tổ chức, cá nhân để xây dựng, sửa chữa phòng học, phòng ở, công trình vệ sinh, sân chơi, mua sắm thiết bị dạy học và trao học bổng cho học sinh.

Cơ sở vật chất trường học được đầu tư đáng kể, tỷ lệ phòng học kiên cố toàn ngành đạt hơn 77%, riêng bậc THPT đạt 100%. Dù vậy, nhu cầu kiên cố hóa vẫn rất lớn: giai đoạn 2026-2030 cần bổ sung 3.605 phòng với kinh phí gần 1.924 tỷ đồng.

Ngành Giáo dục cũng đẩy mạnh hợp tác quốc tế, triển khai các chương trình đào tạo nguồn nhân lực với các tỉnh Bắc Lào, Vân Nam (Trung Quốc), Bắc Thái Lan; tiếp nhận và đào tạo sinh viên Lào, đồng thời cử học sinh, cán bộ sang học tập tại các nước bạn.

Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trở thành nhiệm vụ trọng tâm: hơn 2.000 bài giảng điện tử được xây dựng; tỷ lệ tiết dạy ứng dụng CNTT duy trì trên 80%; 100% cơ sở giáo dục kết nối dữ liệu theo Đề án 06. Việc dạy Tin học và phổ cập kỹ năng số được thực hiện từ tiểu học đến THPT, gắn với hoạt động của Tổ công nghệ số cộng đồng tại các địa phương.

Khó khăn còn hiện hữu và quyết tâm vươn lên

Bên cạnh những kết quả đạt được, giáo dục Điện Biên vẫn đối diện nhiều thách thức. Địa bàn miền núi, biên giới, giao thông khó khăn khiến việc huy động, duy trì sĩ số học sinh ở một số nơi còn áp lực. Tỷ lệ phòng học, phòng ở kiên cố tại cấp mầm non, tiểu học, THCS còn thấp; nhiều điểm trường phải học 2 ca, thiếu phòng chức năng.

Ngành vẫn thiếu gần 1.400 giáo viên, tập trung ở bậc mầm non và tiểu học; một số môn học mới của Chương trình GDPT 2018 như tiếng Anh, Tin học, Nghệ thuật thiếu giáo viên trầm trọng. Kinh phí đầu tư cho giáo dục dù được ưu tiên nhưng chưa đáp ứng nhu cầu kiên cố hóa trường lớp, mua sắm thiết bị tối thiểu.

Trong thời gian tới, ngành Giáo dục Điện Biên đặt mục tiêu tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng đội ngũ, phát triển mạng lưới trường lớp hợp lý, kiên cố hóa cơ sở vật chất, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục. Với phương châm “Dân chủ – Đoàn kết – Kỷ cương – Sáng tạo”, thầy và trò toàn ngành quyết tâm vượt qua khó khăn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội và giữ vững quốc phòng – an ninh vùng biên giới Tây Bắc của Tổ quốc.